مباهلله در لغت و اصطلاح

واژه مباهله مشتق از ماده«بَهَلَ» به معنای«لعنت کرد» است و جمله«بَهَلَه الله» به معنای«خدا او را لعنت کرد» می باشد.(طریحی، شیخ فخرالدین، مجمع البحرین، ماده بهل)

البته مباهله با لعن این تفاوت را دارد که لعن عبارت است از دعا کردن به زیان شخص تا از رحمت الهی دور باشد و«بُهل» اجتهاد در لعن است، از این رو کسی را که بر التماس در دعا و نفرین پای می فشارد«مبتَهِل» می نامند.(جزایری، سیدنورالدین و ابوهلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص466)

آن چه در اصطلاح آن را«مباهله» می دانند این است که اگر دو گروه-که ادعای دینی دارند- خود را محقّ و طرف مقابل را باطل بدانند و با بحث و استدلال به جایی نرسند، هر یک از دو گروه، عزیزان خود را فرامی خواند و دست به دعا برمی دارد و خدای خویش را می خواند و هر یک دیگری را نفرین می کند تا…

مقطع زمانی واقعه  مباهله

واقعه تاریخی مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران، پس از نبرد تبوک بود. شیخ مفید، آمدن هیئت نصارا به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله را پس از ماجرای فتح مکه و سرازیر شدن هیئت های طوایف و قبایل به سوی پیغمبر صلی الله علیه و آله ذکر کرده است.(شیخ مفید، الارشاد، ج1، ص222)

سید بن طاووس نیز ارسال نامه آن حضرت به مسیحیان نجران را پس از ارسال نامه به کسرا و قیصر، یعنی حدود سال نهم هجری می داند.(سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ص496)

انجام مباهله

مسیحیان در این بحث، قانع نشدند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به دستور خداوند متعال آنان را به مباهله فراخواند.

دستور خداوند چنین بود: «فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِن بَعدِ ما جاءَکَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالوا نَدعُ اَبنائَنا و أبنائَکُم وَ نِساءَنا وَ نِسائَکُم وَ أنفُسَنا وَ أنفُسَکُم ثُمَّ نَبتَهِل فَنَجعَل لَعنَهَ اللهِ عَلَی الکاذِبین»(آل عمران/62)؛ هر گاه بعد از علم و دانشی که درباره مسیح به تو رسیده، باز کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند،{به آن ها} بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم و شما هم از نفوس خود، آن گاه مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم.

در روز موعود در حالی که دست علی علیه السلام در دست پیامبر بود و امام حسن و امام حسین علیهم السلام پیش روی آن حضرت می رفتند و فاطمه سلام الله علیها پشت سرِ پدر حرکت می کرد، عزیزان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به میعادگاه آمدند.

حضرت رسول در حالی که عبای مویین سیاه رنگی بر دوش داشت، جلو آمد تا به نزدیکی دو درخت رسید. فرمود میان دو درخت را هموار کنند. عبای خود را بر درخت ها کشید و همراهان خود را در زیر آن جای داد و خود در پیش ایستاد و دوش چپ خود را به زیر عبا بُرد و بر کمانی که در دست داشت تکیه داد و دست راست را برای مباهله به سوی آسمان بلند کرد. مردم از دور می نگریستند که چه خواهد شد. مجله مبلغان، شماره38

منبع: کتاب سال تبلیغ جدّا،1391ه.ش، تدوین: سیدکریم آقامیری