به هنگام رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) امیرالمؤ منین (علیه السلام ) و فاطمه زهرا(سلام الله علیها) هر دو خوابی دیدند که دلیل بر فوت رسول خدا بود ، از این رو شروع به گریه و زاری کردند . زینب (سلام الله علیها ) نزد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم ) آمده گفت : ((ای جد بزرگوار ! دیشب در خواب دیدم که بادی سیاه وزیدن گرفت و دنیا را تیره و تار ساخت ، تاریکی همه جا را فرا گرفت و مرا از سویی به سوی دیگر می‌برد . درخت تنومندی را دیدم و از شدت وزش باد به آن درخت چسبیدم . آن باد درخت را از جای کند و بر زمین انداخت . بعد به شاخه بعد به شاخه بزرگی از شاخه های آن درخت آویختم ، آن را نیز کند . به شاخه ای دیگر چسبیدم ، آن نیز شکست . به یکی از دو شاخه فرعی آن چسبیدم ، آن نیز شکست . در این حال از خواب بیدار شدم . ))

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) در حالی که می گریست ، خطاب به زینب فرمود : ((آن درخت جد تواست و شاخه نخستین مادرت فاطمه است ، دومی پدرت علی و آن دو شاخه دیگر ، برادرانت ، حسنین می باشند که دنیا با فقدان آنان سیاه می گردد ، تو در ماتم آنان لباس سیاه به تن خواهی کرد . ))

منبع: عباس عزیزی،کتاب:دویست داستان از فضایل ، مصایب و کرامات حضرت زینب (ع)، چاپ چهارم،1381 ،ص35

امام علی علیه السلام :
اللّه‏َ اللّه‏َ فِي الصَّلاةِ فَإنَّها خَيرُ العَمَلِ، إنَّها عِمادُ دينِكُم؛
خدا را، خدا را درباره نماز، كه بهترين كردار و ستون دين شماست !
گزیده تحف العقول، ح65

حضرت زینب (سلام الله علیها ) می گوید : هنگامی که بدرم علی (علیه السلام ) بر اثر ضربت ابن ملجم بستری گردید،نشانه های مرگ را در رخسار آن حضرت دیدم ، به او عرض کردم : ام ایمن به من چنین و چنان حدیث کرد (که پنج تن در یک جا جمع بودند و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) ناگهان غمگین شد و علت غم را پرسیدند ، جریان شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها ) و علی (علیه السلام ) و حسن و حسین (علیه السلام ) را شرح داد) می خواهم از شما آن را بشنوم .

امام علی (علیه السلام) فرمود : دخترم ! حدیث ام ایمن صحیح است ، گویا تو و دختران رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) را می نگرم که به صورت اسیر با کمال پریشانی وارد این شهر (کوفه ) می کنند ، به گونه ای که ترس آن دارید که مردم به سرعت شما را بقاپند ((فصبرا صبرا . . . )) .

((صبر و استقامت کنید ، سوگند به خداوندی که دانه را شکافت و انسان را آفرید ، در آن روز در سراسر روی زمین ولی خدا غیر از شما و دوستان و شیعیان شما ، وجود ندارد ، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) به ما چنین خبر داد و فرمود : در این هنگام ابلیس با بچه ها و اعوان خود در سراسر زمین سیر می کنند ، و ابلیس به آنها می گوید : ((ای گروه شیطانها ، ما انتقام آدم (علیه السلام ) از فرزندانش گرفتیم ، و در هلاکت آنها سعی بلیغ کردیم ، بکوشید تا مردم را نسبت به آنها به ترید و شک پیندازید و مردم را به دشمنی آنها وادار نمایید . . . ))

منبع: عباس عزیزی،کتاب:دویست داستان از فضایل ، مصایب و کرامات حضرت زینب (ع)، چاپ چهارم،1381 ،ص35

آخرین روز مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام ، در مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها برگزار شد.
این جلسه با سخنرانی و روضه خوانی حجت الاسلام و المسلمین مقصودی، استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها آغاز گردید.
حجت الاسلام و المسلمین مقصودی سخنان خود را پیرامون توسل آغاز نمودند.
استاد مرکز تخصصی فرمودند: ما نیازمند و محتاج به توسل هستیم. اهل علم بودن، تنها کفایت نمی کند بلکه باید توسل هم داشته باشیم. یکی از توسلات، مداومت بر خواندن زیارت عاشوراست. از زیارت پر برکت عاشورا غفلت نکنید. زیارت عاشورای غیر معروفه را هم گاهی بخوانید.
ایشان ادامه دادند: برای خواندن زیارت نامه در جایی حضور یابید که مشغله ی ذهنی نداشته باشید لذا در مضامین اولیه ی زیارات، بطور مخاطب می گوییم السلام علیک .
وی افزود: السلام علیک یا ابا عبد الله یعنی چه؟ ما می گوییم ای حسین علیه السلام شما هیچ عیبی ندارید و مظهر بی عیبی خدا هستید و من اقرار می کنم که نقص دارم و آمده ام تا پاک شوم.
ایشان درپایان اشاره کردند: اگر خواستیم در توسلاتمان موفق شویم، اول باید مظاهر اسلام را رعایت کنیم.
و در پایان مراسم مداح اهلبیت به روضه خوانی پرداختند.

چهارمین روز مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام ، در مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها برگزار شد.
این جلسه با سخنرانی و روضه خوانی حجت الاسلام و المسلمین رحیمی، استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها آغاز گردید.
حجت الاسلام و المسلمین رحیمی فرمودند: خداوند متعال در عوض شهادت امام حسین علیه السلام، چهار چیز به امام حسین علیه السلام اختصاص داد:ا. زائرینی که برای زیارت امام حسین علیه السلام می روند از زمانی که به زیارت می روند تا وقتی که به خانه بر می گردند جزء عمرشان حساب نمی شود. 2. خداوند امامت را بر نسل امام حسین علیه السلام قرار داد.3. زیر قبه ی حسینی دعا مستجاب می شود.4. خدا تربت امام حسین علیه السلام را شفا قرار داد.
و در پایان مراسم مداح اهلبیت به روضه خوانی پرداختند.

آیا ترغیب به عزاداری و گریه برای امام حسین علیه السلام ترغیب به غمگینی - که حالتی منفی می باشد- نیست؟

چرا اسلام که بیان می شود کاملترین دین بشری است ما را به حالات منفی ترغیب می کند؟

پاسخ اجمالی:

اولین نکته در پاسخ به این سوال این است که بدانیم آیا اصلا ترغیب به عزاداری در اسلام وجود دارد یا خیر؟ بله این ترغیب در اسلام وجود دارد. و روایات فراوانی نه تنها در مورد عزاداری بر اهل بیت علیهم السلام در منابع حدیثی ذکر شده است بلکه در فرهنگ اسلامی و روایات معصومین علیهم السلام ترغیب فراوانی به گریه شده و برای آن ثواب ها و پاداش هایی ذکر شده است.

اما باید دانست گریه انواع و اقسام مختلف دارد و هر گریه ای نشان از غم و اندوه ندار د و منفی و نابهنجار نیست. اگر غم و گریه با علائمی مثل افول سلامتی، کناره گیری اجتماعی ، احساس بی ارزشی، احساس گناه، ایده خودکشی، بیش فعالی بدون هدف، طولانی بودن نشانه های غم و بروز و ظهور نشانگان به طور ناگهانی همراه باشد، بیمارگونه و مرض و منفی تلقی می شود.

گذشته از آنکه سوگواری بر امام حسین علیه السلام این علائم را به همراه ندارد،از دیدگاه علمی، سوگواری برای سیدالشهدا علیه السلام، کاملاً از شرایط یک عزاداری و غمگینی طبیعی، برخوردار است و با رفتارهای اجتماعی مبتنی بر شناخت، انجام می شود. عزاداری مسلمانان بر اساس شناختی که عزاداران از حسین بن علی علیهما السلام و اهداف عالی آن حضرت و حرکت منتهی به شهادت او دارند، انجام می پذیرد. به همین دلیل در حین مرثیه سرایی، سوگواری روشن گرانه دارند؛ نه شیون بی هدف. بلکه آنان با عزاداری، به تمام زندگی خود، هدف می بخشند و حیات خود را حسینی می سازند و کسب نشاط می کنند و از مرگ ذلّت آفرین، فرار می کنند و به سوی زندگی با عزت و شرافت، گام برمی دارند. بنابراین، اشک ریختن و عزاداری برای امام حسین علیه السلام، غمگینی و ماتم نابهنجار و بیمارگونه نیست؛ بلکه عین هنجارهای دینی و اجتماعی و مساوی با سلامت روح و روان است.

از دیدگاه علمی و روان شناسی، شاید بتوان گفت که اگر این نوع واکنش های عاطفی از یک مسلمان بروز نکند، نشان بیماری و مرض باشد؛ منظور از این کلام این نیست که هر شخصی که علائم سوگواری را در حق امام حسین علیه السلام بروز نمی دهد و برای آن حضرت گریه و زاری نمی کند ، از نظر روان شناسی علمی، بیمار شمرده می شود؛ بلکه شاید او به سیدالشهدا علیه السلام دل بستگی ندارد تا از فقدان و شهادت آن حضرت و مصایب وارده بر اهل بیت علیهم السلام، احساس غم نماید و چون وی به امام حسین علیه السلام دل بستگی ندارد و از آن حضرت، جداست، نمی تواند احساس رنج و غم کند . اگر این شخص به اباعبدالله علیه السلام دل بستگی داشته باشد - حداقل مسلمان باشد - ولی با این وجود، فاقد نشانگان غم باشد و یا منعی از بروز نشانگان در وی وجود داشته باشد و یا در بروز نشانگان عزا و سوگواری، دچار تأخیر گردد، این شیوة رفتاری او، نابهنجار تلقی می شود. پس غمگین بودن برای امام حسین علیه السلام، نشان سلامت است؛ نه بیماری و حالتی منفی و نابهنجار نیست .

نگاه ما به حادثة کربلا، تنها یک نگاه علمی، از دریچة یافته های روان شناسی نیست؛ تا برای این حادثة الهی، توجیه زمینی و بشری مستند به علم، ارائه کنیم و مثلاً برای گریستن و سوگواری برای امام حسین علیه السلام، توجیه روان شناختی داشته باشیم! نگاه صرفا بشری و تحلیل طبیعی و زمینی از یک حادثة الهی و آسمانی و ماورای فکر انسانی، بی تردید بی ثمر و ناصحیح است؛ بلکه مقصود آن است که بگوییم شکل سوگواری و غم گساری برای امام حسین علیه السلام، با نظریه های دقیق روان شناختی در مورد غم و ماتم و داغ دیدگی نیز کاملاً مطابقت دارد و موجب از بین رفتن تمام پیامدهای منفی غم و اندوه می شود.

پاسخ ارائه شده خلاصه ای از صص285 الی 295 و صص 169 و 170 کتاب «پرسش ها و پاسخ های دانشجویی/ دفتر 13/ ویژه محرم/ می باشد.

روزی جناب زینب (سلام الله علیها ) از برادر بزرگوار خود امام حسین (علیه السلام ) چند مطلب پرسید که در ذیل می خوانید :

حضرت زینب : ای برادر ! مصیبت شما بزرگتر است یا مصیبت حضرت آدم ؟

حضرت امام حسین : ای خواهرم ! آدم بعد از فراق حضرت حوا به وصال رسید اما من بعد از فراق به شهادت می رسم .

حضرت زینب : ای برادر ! مصیبت شما نسبت به مصیبت حضرت ابراهیم خلیل در مقام مقایسه چگونه است ؟

حضرت امام حسین : ای خواهرم ! آتش به روی حضرت ابراهیم گلستان شد ، اما آتش جنگ من سوزان گردد .

حضرت زینب : ای برادر ! مصیبت شما بزرگتر است یا مصیبت حضرت زکریا ؟

حضرت امام حسین : ای خواهرم ! زکریا را دفن کردند ، اما بدن مرا زیر سم اسبان قرار می دهند .

حضرت زینب : ای برادر ! مصیبت شما در مقام مقایسه با مصیبت حضرت یحیی چگونه است ؟

حضرت امام حسین : ای خواهرم ! اگر چه سر یحیی را از طریق ظلم و ستم بریدند اما بستگانش را اسیر نکردند ، ولی اهل و عیالم را بعد از شهادتم اسیر خواهند کرد .

حضرت زینب : ای برادر ! مصیبت شما نسبت به ایوب چگونه است ؟

حضرت امام حسین : ای خواهرم ! زخمهای ایوب مرهم پذیر شد و خوب گردید ، امام زخمهای من خوب نخواهد شد .

منبع: عباس عزیزی،کتاب:دویست داستان از فضایل ، مصایب و کرامات حضرت زینب (ع)، چاپ چهارم،1381 ،ص33