تاثیرات دعوت به احسن درسرنوشت انسان
«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ» منظور از «خلق كردن انسان در احسن تقويم» اين است كه:
انسان به حسب خلقت داراى بهترين قوام است، و از اين آیه و آیه بعد كه مىفرمايد: «ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ إِلَّا الَّذِينَ …» استفاده مىشود كه انسان به حسب خلقت طورى آفريده شده كه صلاحيت دارد به رفيع اعلى عروج كند، و به حياتى خالد در جوار پروردگار، و به سعادتى خالص از شقاوت نائل شود، خدا او را به جهازى مجهز كرده كه مىتواند علم نافع كسب كند، و از سویی ابزار و وسائل عمل صالح را هم به او داده، و فرموده: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها؛ و سوگند به نفس آدمى و آن كس كه آن رامنظم ساخته، سپس فجور و تقوا را به او الهام كرده است.» پس هر وقت بدانچه دانسته ايمان آورد، و ملازم اعمال صالح گرديد، خداى تعالى او را به سوى خود عروج مىدهد و بالا مىبرد، هم چنان كه فرمود:
«إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ؛ اعتقاد پاك و صحيح به سوى او بالا مىرود، و عمل صالح در بالا رفتن آن كمكش مىكند.»، و نيز فرموده: «وَ لكِنْ يَنالُهُ التَّقْوى مِنْكُمْ؛ «(گوشت قربانى عايد خدا نمىشود) و ليكن تقواى شما است كه به سوى او عروج نموده، و به او مىرسد.»، و نيز فرموده: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ؛ خداى تعالى از ميان شما كسانى را بالا مىبرد كه ايمان آورده باشند، و در ميان آنان كسانى كه توفيق علمشان داده شده به درجاتى بالاترند.»، و نيز فرموده: «فَأُولئِكَ لَهُمُ الدَّرَجاتُ الْعُلى؛ ايشان درجاتى بس بلند دارند.»، و آيات ديگر از اين قبيل، كه دلالت مىكند بر اينكه مقام انسان مقام بلندى است، و مدام مىتواند به وسيله ايمان و عمل صالح بالا رود، و اين از ناحيه خدا عطايى است قطع ناشدنى، و خدا آن را پاداش خوانده، هم چنان كه مىفرمايد:
«فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ»
مراد از «أَسْفَلَ سافِلِينَ» مقام منحطى است كه از هر پستى پستتر، و از مقام هر شقى و زيانكارى پايينتر است.
و معناى آيه اين است كه: سپس ما همين انسان را كه در بهترين تقويم آفريديم، به مقام پستى برگردانديم كه از مقام تمام اهل عذاب پستتر است.
«إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ؛ مگر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح كردند، كه اجرى غير ممنون يعنى غير مقطوع دارند.»1
هنگامی که انسان دست به انتخاب می زند عوامل متعددی درحیطه فکری وعملی بر تصمیم گیری او تاثیر می گذارند،به عبارتی برخی ازعوامل بر نگرش وساختارفکری ما اثر دارد وبرخی برعملکرد انسان.
1.محمدحسین طباطبایی، همان، ج20، ص542-540
قسمتی از پایان نامه خانم محبوبه طاهری (طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)
