افتتاحیه طلاب جدید الورود سطح سه سال تحصیلی 97-1396 مراکز تخصصی حوزه علمیه خواهران استان اصفهان برگزار گردید.

حجه الاسلام محمد قطبی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان به ایراد سخن پرداخت و در آغاز سخنان خود ماه محرم را زمینه و فرصتی برای رشد و بالندگی و کسب معرفت بیشتر در جهت خودسازی و فعالیت‎های فرهنگی لازم برای جامعه عنوان کرد.

وی افزود : وظایف طلاب در عرصه تبلیغی_ترویجی و عرصه‎های فرهنگی و دینی به تحلیل آینده فرهنگی پیش روی ما بستگی دارد. آنچه که در جامعه موجود است یا خوب است و یا بد ، ما در این مورد داوری نمی کنیم اما در تلاشیم تا خوبی ها را تقویت کنیم و بدی‎ها را از بین ببریم.

ایشان به روش‎های تحلیل آینده اشاره کرد و گفت : حدود ده الی دوازده روش تحلیل آینده در دنیا رایج است که یکی از مهم‎ترین آنها روندْ پژوهی است که در روند پژوهی ادامه وضع موجود را متناسب با وضع گذشته به آینده تعمیم می‎دهند. در این روش ما یک برداشت از آینده داریم که مثلا اگر به همین روش پیش برویم در آینده دچار بحران می‎شویم. یک مبلغ و مدرس و کارشناس مذهبی خوب، توانمند و حاذق کسی است که بتواند آینده را پیش بینی کند و با این پیش بینی بتواند آینده را مدیریت کند تا قدرت استخراج و تحلیل نباشد نمی توان آینده را مدیریت کرد. بنابراین بحث ما برداشتی از آینده است که برخی از آنها ممکن است در پنج سال آینده محقق شود. این شناخت به ما کمک می‎کند که مدار وظیفه و مسئولیت خود را متناسب با آن تنظیم کنیم.

ایشان در ادامه در چهار عرصه ارتباطات و تعاملات، علم و فن آوری، آسیب‎های نو پدید و فرهنگ و هنر برداشت‎هایی را از آینده ارائه کرد و در ادامه سخنان خود به حوزه ارتباطات و تعاملات پرداخت و گفت: با نوآوری‎ها و تحولات امروز در این عرصه از حدود یک سال قبل وارد فضای جدیدی شدیم به نام «فیجیتال» که یک قدم از «دیجیتال» فراتر است؛ ترکیبی است از فیزیک و دیجیتال.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان افزود : قبلا عالمی داشتیم به نام عالم حسی که عالم جدیدی به آن اضافه شده است و آن فضای مجازی است. (البته حضرت آقای جوادی آملی فرمودند که فضای مجازی نگویید بلکه فضای حقیقی است که پیرامون ما را گرفته است) ترکیب فضای حسی و فضای مجازی یک عرصه جدیدی را شکل داده است که «فیجیتال» نام دارد. حدود هزاران ابزار فیزیکی در دنیا به اینترنت متصل است که در آینده بسیار بیشتر از این هم (حدودا 220 میلیارد شیء متصل به اینترنت) خواهد شد که داده‎هایی را به صورت هوشمند تولید کرده، تحلیل می‎کند، ارتباط می‎گیرد و به جای انسان تصمیم گرفته و نقش آفرینی می کند. یعنی تمام وسایلی که در اختیار داریم از قبیل یخچال و تلویزیون و ماشین و … به صورت هوشمند عمل می‎کند و در زندگی انسان حضور جدی دارد. این خود یک تحول بزرگی است که بخش‎ها مختلف زندگی ما را دگرگون خواهد کرد. نه فقط زندگی شخصی بلکه علاوه بر این زندگی اجتماعی را نیز تغییر خواهد داد که باید نگاه ما به این سمت برود که در این شرایط یک مبلغ چه نقشی را می‎تواند ایفا نماید. آیا این پیشرفت، نقش آفرینی مبلغ را کاهش می‎دهد یا افزایش خواهد داد؟ آیا آسب‎ها را کاهش می‎دهد یا افزایش خواهد داد؟ ما فعلا می‎گوییم این اتفاق خواهد افتاد و کاری به خوب یا بد آن نداریم چرا که این کار نیازمند یک تحلیل ثانویه است.برخی از این‎ها یک فرصت بسیار ارزشمند است و برخی دیگر چالش‎های کاملا جدی است. که ما بایثد برای مدیریت آمادگی داشته باشیم.

حجه الاسلام قطبی گفت: در این حوزه علاوه بر فیجیتال که دنیای جدید است اتفاق دیگری در حال وقوع است که پیشینه تاریخی وسیعی دارد ولی امروزه بیشتر خود را نشان می‎دهد و آن این که مرزهای گفتمانی بر مرزهای جغرافیایی حاکم می شود. امروز مرز دومی دارد در دنیا حاکم می‎شود و آن تسلط مرزهای گفتمانی است. در مرزهای جغرافیای و سیاسی خط مرزی وجود دارد که در مرزهای گفتمانی این خط وجود ندارد. اگر کسی بخواهد یک گفتمان علمی یا معنوی را تشکیل دهد می‎تواند بدون توجه به مرز جغرافیایی سایر کشورها در دنیا مرز دومی را رقم بزند. در مرزهای خاکی و برای جابجایی بین کشورها باید ویزا تهیه کرد ولی در مرزهای علمی و گفتمانی نیازی به تهیه ویزا نیست مطالب علمی در فیسبوک و …. قرار می‎گیرد و در کل دنیا مخاطبینی پیدا می‎کند. برخی شبکه‎های بزرگ اجتماعی به سازمان ملل پیشنهاد می‎دهند که ما را به عنوان کشور بشناسید به این صورت که در سازمان ملل نماینده داشته باشند، رئیس جمهور داشته باشند و …. در این مرزها نمی‎توان سرباز مستقر کرد و ورود و خروج را کنترل کرد و … مرزهای گفتمانی بر مرزهای جغرافیایی تسلط پیدا کرده است. البته پیش از این هم مرزهای گفتمانی بود و نظریه‎های  نظریه پردازی مثل فروید در تمام دنیا تدریس می‎شد ولی به نسبت امروز خیلی محدود بود. همه این موارد در حوزه‎های مختلف دینی، علمی، فرقه سازی و … تحلیل مخصوص خود را دارد. قبلا اگر شخصی اقدام به فرقه سازی می‎کرد محدوده جغرافیای خود را فرا می‎گرفت و اگر کسی می خواست آنها را ببیند باید با امکانات آن روز مسافرت می‎کرد در صورتی که امروزه اینگونه نیست. در گذشته اگر مرجع تقلیدی از کشورهای دیگر مقلد داشت به سختی با هم تعامل داشتند ولی امرزه با کمترین سواد می‎توان به فرقه‎سازی و قبیله سازی اقدام کرد و در همه جای دنیا طرفدارانی را دست و پا کرد. اگر مبلغ در چنین فضایی قرار گرفت باید نقش و جایگاه خود را پیدا کند تا بتواند نقش آفرینی کند. جایگاه مقوله‎های مذهبی در این فضا چیست؟

ایشان در ادامه سخنان خود به حوزه علم و فن‎آوری پرداخت و تصریح کرد : در این حوزه دو اتفاق می‎افتد، یکی ابزار که محصول و رسانه جانشین انسان می شود. مثلا امروزه بین 20 الی 25 درصد ماموریت‎های انسان را ابزار انجام می‎دهد. قبلا پلیس بر سر چهارراه می‎ایستاد و تخلفات را ثبت می‎کرد در صورتی که اکنون دوربین این کار را به عهده گرفته است. در آینده آن گونه که پیش بینی می‎شود بالغ بر هفتاد درصد از کارهای انسان را ابزار انجام خواهد داد. جای ارتباطات انسانی را ابزار و رسانه می‎گیرد. در زمینه پزشکی در آینده ملاقات با پزشک به کمترین حد خود خواهد رسید و ابزار جای آن را می‎گیرد. سوال ما این است که اگر قرار باشد جای طلبه و مبلغ را ابزار بگیرد ایا خوب است یا بد؟ اگر خوب است به سمت آن برویم و اگر بد است باید آمادگی داشته باشیم که بتوانیم آن را مدیریت کنیم. ما در مقابل این ها ضعیف هستیم و نتوانستیم آن گونه که شایسته است ابزار و رسانه را مدیریت کنیم.

وی افزود : دیگری که در حوزه فناوری اتفاق می‎افتد این است که خلاقیت سرمایه اصلی جوامع است. در صورتی که قبلا پول و امکانات سرمایه اصلی جوامع بود. بدون تردید هر کسی که خلاقیت دارد حاکم بر دنیا است و کسی که خلاقیت ندارد مرده است حتی اگر بیشترین امکانات را داشته باشد. ایشان از دیجی کالا به عنوان یک نمونه موفق در زمینه خلاقیت اشاره کردند که در بازار و اقتصاد موفق است و موفقیت خود را مرهون خلاقیت است در صورتی که در کنار این نمونه افرادی با عنوان حاجی بازاری که از هفت نسل پیش نبض بازار را در اختیارداشتند به دلیل نداشتن خلاقیت در حجره خویش ساکت و بدون مشتری نشسته‎اند. در عرصه‎های فرهنگی هم همینطور است. میدان در دست افرادی است که خلاقیت دارند ایشان از حجه الاسلام قرائتی به عنوان یک فرد خلاق در عرصه فرهنگی یاد کردند.

ایشان گفت : اگر کم کاری کنیم افرادی پیدا می شوند که با طراحی یک اپیلیشن ساده افراد زیادی را جذب می‎کند و بر آنها تاثیر می‎گذارند. اگر خلاقیت و نوآوری نداشته باشیم و فکر و اندیشه را به کار نگیریم بدون شک در شرایط کنونی از صحنه به در خواهیم شد. ایشان به این تعبیر مقام معظم رهبری اشاره کردند که در زمینه خلاقیت نیاز به کسب اجازه از کسی نیست.

رییس دفتر تبلیغات در زمینه آسیب‎های نوپدید اظهار داشت : وقتی می‎خواهیم آسیب‎ها را بررسی کنیم فهرست می‎کنیم : اعتیاد ، الکل، فرار ، طلاق وخشونت و … آسیب‎های جدی هستند که کشور را تهدید می‎کنند. اما آسیب نوپدید چیز دیگری است که اعتیاد در کنار آن خطری نیست. در این رابطه آسیب‎هایی که پیش روی بشریت است و ما بیشترین رسالت را در قبال آن داریم که متاسفانه بیشترین غفلت را هم در این رابطه داریم. اتفاقی که در حال افتادن است این که در آینده چیزی به نام حریم خصوص نخواهیم داشت. این یکی از پیامدهای رسانه مدرن است. رسانه‎های نوین امتداد حواس هستند. یک روز دیوارها مانع بودند ولی امروز چشم به صورت آنلاین و زنده تا دورترین نقطه‎های دنیا امتدا پیدا می‎کند. حواس انسان دیگر محدودیت ندارد آن چیزی را حس می کند که نباید حس کند؟  سیستم‎های فیجیتال کاملا برملا می‎کند و این بدترین مصیبتی است که بر سر بشر می‎آید و باید این فضا را در جهت استفاده درست مدیریت کنیم. به جای این که دیگران را در استفاده از تکنولوژی منع کنیم باید فکر خود را به کار اندازیم و راه حل مناسب پیدا کنیم و برای آسیب‎های نو پدید چاره‎ای بیندیشیم.

وی افزود : دومین شاخه آسیب‎های نوپدید این است که مفهوم سبک زندگی دچار یک سیالیت شده است. زمانی رسم این بود که سفره عقد چه سبکی باشد عزاداری چگونه باشد و … این رسم‎ها می‎ماند و سبک و فرهنگ و تمدن می‎ساخت. امروز یک چیزی به عنوان مد باب می‎شود و ما تا آن را بشناسیم از بین رفته و مد دیگری جای آن نشسته است. بیشترین دوره ماندگاری یک سبک در زندگی امروزه یک سال است. در بسیاری از موارد حتی کمتر از سال است. استثنائا در شهر سازی‎ها هر پنج سال یک بار سبک شهرسازی‎ها تغییر می‎کند در صورتی که در قدیم هر هزار سال یک بار سبک شهر سازی عوض می‎شد. هر چه کار حجمی تر باشد طول دوره آن بیشتر است .اگر ما به هوش نباشیم هیچ ارزش و تاثیری در جامعه نخواهیم داشت.

حجه السلام قطبی به سه شاخه فرهنگ و هنر اشاره کرد و گفت : یکی اسطوره سازی است که در قدیم بوده این بود که یک مقوله گاهی شیء، گاهی انسان، گاهی شهر و … وقتی در اذهان مردم ابهت پیدا می‎کرد اسطوره می‎شد مثل شخصیت‎های بزرگ تاریخی از قبیل پیامبران و انسان های بزرگ ( افراد تاثیرگذار) در ادبیات، شاهنامه و در حوزه های تجسمی مثلا اسلیم، هشت پر و شمسه در تمدن اسلامی اسطوره شد. ولی اسطوره‎های مدرن بر اساس تخیل و ارمان آینده است مثلا در یک شرکت مطالعه و بررسی می‎کنند، وقت می‎گذارند و الگوهای جهانی را به دست می‎آورند و از فرهنگ‎های مختلف استخراج می‎کنند وتصمیم می‎گیرند که آینده را به سمت مورد نظر خود هدایت کنند و روی کودکان کار کرده و با اسطوره‎های مدرن از قبیل بن تن و باب اسفنجی و … کودکان را به سمت اینده مورد نظر خود می‎برند. امروزه اسطوره به شدت تاثیر تربیتی دارد که باید در جای خود بررسی شود. تاثر این اسطوره‎ها تا حدی است که گویا بچه‎ها با این اسطوره بزرگ شده‎ و زندگی کرده‎اند. ولی با شخصیت ‎های تاریخی آشنایی ندارند چون برای آنها نهادینه نشده است. تاریخ انسان‎های بزرگ و تاثیر گذار را اسطوره می‎کند ولی جریان اسطوره سازی در دنیای امروز که یک جریان پر درآمد و تاثیر گذار وراهبردی است شخصیت‎های خیالی مورد نظر خود را اسطوره می‎کند و ما هر چه از اسطوره‎های تاریخی حرف بزنیم در او تاثیری ندارد.

2-  فرهنگ و هنر

وی با توجه به این که دوره تاثیرگذاری سینما به پایان رسیده است افزود : موسیقی که یک مقوله هنری دیگر است بر سینما حاکم است. موسیقی به شدت بر فرهنگ و مقوله‎هاای فرنگی حاکم است و اگر موسیقی را از سینما و انیمیشن و …  بگیریم روح آن را گرفته‎ایم اکنون عرصه‎های فرهنگی و بهداشتی و … با موسیقی مدیریت میشود. که متاسفانه مبلغین از موسیقی اطلاعی ندارند. موسیقی به شدت بر فرهنگ حاکم است و هر چه پیش می‎رود تاثیر آن بیشتر هم می‎شود.

ایشان تصریح داشت : آنچه جریان ساز است موسیقی است امروز امکان ندارد یک فرقه جدیدی شکل بگیرد و تم موسیقی تعریف شده ای نداشته باشد. اگر از پلنگ صورتی و موش و گربه که بچه‎های ما به آن علاقه دارند موسیقی را بگیریم چه می‎شود؟ دیگر حاضر به تماشای آن نیستند ولی اگر موسیقی باشد و تصویر نباشد به شنیدن موسیقی ادامه می‎دهند.

وی افزود : سومین بحث در فرهنگ و هنر تنوع طلبی در دینداری جامعه است که متاسفانه سبک دینداری مردم به سمت سوپر مارکتی شدن می‎رود. در سوپر مارکت‎ها از هر جنسی انواع مختلفی وجود  دارد و افرادی که جنس های مشترک وشبیه هم می‎خواهند متناسب با سلیقه خود جنسی را بر می‎دارند و در سبد کالا می‎چینند در پایان می‎بینیم که درست است که اجناس یکی است ولی انواع متفاوت است. دینداری هم به صورت قشری و سطحی و پوستی پیش می‎رود به این صورت که از هر دینی بخشی را می‎گیرد و به عنوان دین معرفی می‎کند در حقیقت  انواعی از دین‎های مختلف سبد برداری کرده است. با او چه کنیم؟ آیا دین را محدود کنیم؟ یا تعریف را بسط دهیم ؟ باید به این‎ها جواب داد و این کار  وظیفه مبلغ است.