جایگاه خانواده، تربیت و عاطفه در قرآن
«خانواده، محل آسایش انسان است. هیچ انسانی، بدون داشتن یک خانواده ی آسوده و آرام و راحت، مزه زندگی و طعم واقعی حیات انسانی را نخواهد چشید.»[1]
خانواده نهادی است که بر پایه ازدواج زن ومرد، شکل می گیرد و با تولید مثل، توسعه می یابد و اساس سازندگی شخصیت انسان و مهم ترین عامل تکامل جامعه بشر است؛ پس از منظر تعالیم اسلام که برنامه جامع تکامل انسان است دارای جایگاه و قداست ویژه ای است که قابل مقایسه با هیچ نهاد دیگری نیست.در حدیثی از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم امده است که می فرماید: «ما بُنِی بِناءٌ َ فِی الإسلامِ أحَب إلَی اللّه تعالی مِنَ التَّزویجِ »؛[2]«در اسلام بنیادی نهاد نشده است که در نزد خدا، از ازدواج، محبوب تر باشد.» سخنی والاتر ازاین، در تبیین قداست خانواده نمی توان گفت. این سخن، اشاره به آن دارد که نهاد خانواده، زیر بنا و اساس همه نهاد های ارجمند در اسلام است. حکمت قداستی که اسلام به ویژه درکتاب برنامه جامع زندگی، یعنی قرآن، به خانواده بخشیده است، ارزش گذاری معنوی بر پیوند خانوادگی، زمینه سازی برای تقویت این پیوند و پیشگیری از فروپاشی آن است.قداست خانواده، سد محکمی در برابر سوء استفاده جنسی از زن به عنوان یک کالا یا ابزار فروش کالا و در واقع، مانع بردگی نوین انسان ها به ویژه زنان است.[3]
اما از نگاه قرآن و احادیث اسلامی یکی از مهمترین حکمت ها و دلایل متنوع روانی،اخلاقی، اجتماعی و دینی تشکیل خانواده تربیت انسان و حرکت وی به سمت کمال مطلوب است تا درحد امکان، زاد و توشه برای اقامت ماندگار خود در بهشت فراهم آورد ؛ زیرا توانایی ها ، استعدادها و فرصت های او محدود است و لذا برای رشد چشمگیر نیازمند بهره گرفتن از توان و قدرت اندیشه دیگران است. پس تربیت در خانواده به عنوان تیمی قدرتمند برای حرکت به سمت هدف ارزشمند بندگی از اهمیت بخصوصی برخوردار است. قران بر تربیت تاکید فراوان دارد و از منظر تربیتی می توان گفت: قرآن برای پرورش افراد بشر فرود آمده است، زیرا همه آیات قرآن کریم دارای پیام تربیتی هستند و آیه ای در قران وجود ندارد که ناظر به تربیت انسان نباشد. آیات احکام، آیات مربوط به مبدا ومعاد ، خانواده و اجتماع ، قصه و سرگذشت امت های پیشین، همه دارای جنبه ی تربیتی هستند و به بعدی از ابعاد تربیت اشاره دارند . از این جاست که خداوند درباره قرآن می فرماید : «هُدىً لِلنَّاسِ»[4] قران برای هدایت و تربیت مردم نازل شده است.[5]
قسمتی از پایان نامه خانم انجمنی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان: آموزه های تربیتی تعابیر عاطفی قرآن پیرامون خانواده
[1].مقام معظم رهبری،15 آذر 1368، www.farsi.khamenei.ir تاریخ 96/2/20
[2].محمد بن علی ابن بابویه، من لا یحضره الفقیه، محقق: علی اکبر غفاری، ج3، چاپ دوم، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق، ص383،ح4343.
[3].محمد محمدی ری شهری با همکاری عباس پسندیده، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، مترجم حمید رضا شیخی، چاپ ششم، قم: دارالحدیث،1391،صص11-12.
[4].بقره(2)،آیه185.
[5]. بهجت ناصری، همان، ص29.