قیام مختار ثقفی
14 ربیع الثانی مصادف با قیام مختار ثقفی
به خونخواهی امام حسین (علیه السلام)
قیام و انتقام از سنت های قطعی الهی است، که خداوند متعال از کسانی که مرتکب ظلم می شوند، انتقام می گیرد و ایشان را به هلاکت می رساند. در سال 61 ه. ق. حادثه ای بزرگ و خونین در تاریخ اسلام رخ داد. این حادثه دردناک، شهادت امام حسین (علیه السلام) در کربلا بود. در این حادثه، این افتخار نصیب مختار بن ابو عبید ثقفی شد، که خداوند به واسطه او از قاتلان شهدای کربلا انتقام گیرد.
در زمان قیام امام حسین(علیه السلام) ، هنگامی که مسلم بن عقیل وارد کوفه شد، در منزل مختار ساکن گردید و سپس به خانه هانی بن عروه نقل مکان کرد. مختار به علت همکاری با مسلم و مخالفت با عبیدالله بن زیاد زندانی شد و در ماجرای کربلا، در کوفه و در زندان ابن زیاد به سر می برد. پس از حادثه کربلا، مختار نامه ای به خواهرش صفیه، همسر عبدالله بن عمر نوشت و درخواست کرد تا برای آزادی او اقدام کند. صفیه شوهر خود را وادار نمود تا برای آزادی برادرش تلاش نماید. عبدالله بن عمر نامه ای به یزید بن معاویه نوشت و آزادی مختار را از او درخواست کرد؛ دستور آزادی مختار، توسط یزید صادر شد و ابن زیاد بنابر دستور یزید، مختار را آزاد کرد.
مختار قبل از حرکت به سوی عراق، به خدمت فرزندان امیرمؤنان (علیه السلام) و اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم)، از جمله محمد حنفیه رفت و از ایشان کسب اجازه نمود. مختار بر اساس چهار اصل زیر از مردم بیعت گرفت:
- پیروی از کتاب خدا؛ 2- پیروی از سنت نبی اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم)؛ 3- خون خواهی از قاتلان شهدای کربلا؛ 4- دفاع از حقوق بی پناهان.
بر این اساس، بیشتر شیعیان کوفه با مختار که خود را نماینده محمد حنفیه معرفی می کرد، بیعت کردند؛ اما عده ای از آن ها برای روشن شدن صحت ادعای وی، هیئتی را به مدینه اعزام نمودند، که این هیئت صحت ادعای مختار را از محمد حنفیه و امام سجاد (علیه السلام) جویا شدند. این عده از شیعیان، وقتی از دیدگاه موافق آن دو بزرگوار آگاه شدند، تصمیم به یاری مختار گرفتند.
ابراهیم اشتر با گروهی مسلح که تعداد آن ها به صد نفر می رسید، شب چهارشنبه به طرف خانه مختار می رفتند، که ایاس بن مضارب جلو ابراهیم و همراهانش را گرفت و گفت: “من از شما دست برنمی دارم تا همه شما را به استانداری ببرم". ابراهیم از این حرف برآشفت، نیزه یک نفر از پاسبانان را گرفته، در حالی که فریاد می زد: “ای دشمن خدا تو نیز از قاتلان حسین بن علی هستی” به ایاس بن مضارب حمله کرده و نیزه را به شدت برگردن او زد. ایاس کشته شد و همراهان وی فرار کردند. مختار از این حادثه باخبر شد و فوری به یاری ابراهیم شتافت. به این ترتیب قیام مختار قبل از تاریخ پیش بینی شده؛ یعنی در روز سه شنبه، دوازدهم ربیع الاول سال 66 ه. ق. آغاز گردید.
مختار دستور داد بر بالای بام ها، نی ها را آتش زدند، صدای “یا منصور اَمِت” و “یالثارات الحسین"، در کوفه طنین انداز شد و جنگ هایی میان سپاهیان مختار به فرماندهی ابراهیم اشتر و سپاهیان ابن مطیع درگرفت که در همه آن ها سپاهیان مختار به پیروزی رسیدند.
مختار پس از تسلط بر کوفه بسیاری از ممالک اسلامی، مثل ارمنستان، آذربایجان، موصل، مدائن، بهبهان، حلوان، اصفهان، قم، ماهان، همدان و. .. را زیر سلطه خود درآورد.