مفهوم احسان و نيكوكاري
احسان برگرفته از حسن است كه در دو معناي نعمت بخشيدن به ديگري، و احسان در كار و عمل، كاربرد دارد. كسي كه علم نيكويي را بياموزد يا عمل نيكي را انجام دهد، از جمله نيكوكاران به حساب مي آيد و بر اين اساس است1 سخن اميرمؤمنان(ع) كه مي فرمايد: مردم به آنچه از كارهاي شايسته و نيك مي آموزند يا به آن عمل مي كنند، نسبت داده مي شوند1.»
واژه احسان به معناي انجام دادن كار نيك، به طور عمده در آياتي به كار رفته است كه پس از بيان اموري، از عاملان آن را به عنوان محسن مورد ستايش قرارداده است؛ چنان كه در سوره بقره مي خوانيم: «و اذقلنا ادخلوا هذه القريه فكلوا منها حيث شئتم رغداً و ادخلوا الباب سجدا و قولوا حطه نغفر لكم خطيكم و سنزيد المحسنين؛2 و ]به خاطر بياوريد[ زماني را كه گفتيم: «در اين شهر ]بيت المقدس[ وارد شويد! و از نعمت هاي فراوان آن، هر چه مي خواهيد بخوريد و از در ]معبد بيت المقدس[ با خضوع و خشوع وارد گرديد و بگوييد: خداوندا! گناهان ما را بريز! تا خطاهاي شما را ببخشيم و به نيكوكاران پاداش بيشتري خواهيم داد.»0و در جاي ديگر مي فرمايد: «الذين ينفقون في السراء و الضراء و الكظمين الغيظ و العافين عن الناس و الله يحب المحسنين3؛ آنان كه در توانگري و تنگدستي، انفاق مي كنند و خشم خود را فرو مي برند و از خطاي مردم در مي گذرند. و خدا نيكوكاران را دوست دارد.» خداوند در اين آيات، ضمن بيان مصاديق كارهاي نيك، بندگان خود را به انجام آن، ترغيب و تشويق مي نمايد.
1. الكافي، كليني، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهارم، ج1، ص51.
2.سوره بقره؛ آيه .58
3. سوره آل عمران، آيه .134