میرزای شیرازى در نیمه جمادى الاول سال 1230 هجرى قمرى در شیراز چشم به جهان گشود. نام او را محمدحسن گذاشتند.

دوران کودکی

جناب میرزا در کودکى پدرش را از دست داد، ولى دائى ایشان سید حسین موسوى معروف به مجدالاشراف، سرپرستى و نگهدارى او را به عهده گرفت. محمدحسن از همان روزهاى کودکى هوش و استعداد بالایى داشت، به طورى که وقتى دائی ایشان در خانه براى او معلمى قرار داد، وى در هشت سالگی همه مقدمات و علوم ادبى را فراگرفته بود، شیوه وعظ و خطابه را آموخته بود و هر روز یک صفحه از کتاب ابواب الجنان را از بر مى‏کرد. اما در همان ایام دائى مهربان و سرپرست محمدحسن هم از دنیا رفت و او در حالى که از مصیبت پدر و دائى رنج مى‏برد، آموختن دو علم مهم فقه و اصول را شروع کرد و براى ادامه تحصیل در سال 1242 ق به حوزه علمى بزرگ اصفهان هجرت کرد، در مدرسه صدر اقامت نمود و از حوزه درسى شیخ محمدتقى و سید حسن مدرس بهره فراوان علمى برد.

فتوای تحریم تنباکو

در سال 1309 ق در زمان ناصرالدین شاه، قرارداد امتیاز انحصار دخانیات ایران، با یک کمپانى انگلیسى بسته شد به نحوی که موجب سلطه استعمار بر ایران مى‏گردید. این بود که علماء بزرگ ایران موضوع را با مرجع و پیشواى جهان تشیع، میرزای شیرازى که در سامرا مى‏زیست، در میان گذاشتند و ایشان با نوشتن دو سطر نامه و بیان فتواى بى سابقه ‏اى، استفاده از دخانیات را براى همه مسلمانان ممنوع و حرام اعلام کرد و همین فتوا موجب لغو قرارداد تنباکوی انگلیس با ایران گردید.

برخی ویژگی های میرزا

میرزا محمدحسن شیرازى اخلاق گرم و جذابى داشت، از هوش و فراست بالایى برخوردار بود، مساعدتهاى مالى زیادى نسبت به محرومین و تهیدستان مى‏نمود، براى رسیدگى به طلاب نیازمند بازرسینى تعیین کرده بود تا با حفظ حرمت افراد از آنان حمایت به عمل آید. برخى از مجموعه آثار علمى او عبارتند از: کتاب طهارت، رساله‏اى در باب رضاع، رساله‏اى در باب اجتماع امر و نهى، تلخیص مباحث اصول شیخ انصارى، حاشیه بر نجاه العباد، تقریرات اصول، ذخایرالاصول، مجموعه قتاواى به عربى، صد مسئله فارسى.

وفات

سرانجام میرزای بزرگ بعد از نماز شب چهارشنبه، بیست و چهارم شعبان سال 1312 ق در اثر بیمارى سل در شهر سامرا چشم از جهان فرو بست. پیکر او را از مسیر کاظمین، بغداد و کربلا در حالیکه در همه این شهرها هزاران نفر از عالمان و مردم، فرسنگها جنازه او را تشیع می نمودند به نجف اشرف انتقال دادند و در جوار امام امیرالمومنین ^{علیه السلام} به خاک سپردند.

منبع: سایت ابوتراب