اصولا باید دانست که سخن بر چهار قسم است : یک قسم برای انسان نافع است ، و قسمت دیگر شر محض است . قسم سوم ، هم شامل خیر است و هم شامل شر ، وقسمت چهارم نه خیری در آن هست و نه شری .

پرواضح است که بر هر انسانی لازم است قسم اول را برای خود انتخاب کند ، زیرا بشر در سر نوشت خود باید بنگرد و آن چه برای او نافع است بر گزیند و از قسم دوم پرهیز نماید ، چون به کار بردن آن ، ملازم با بدبختی دنیا و آخرت اوست ، و این قسمت همان است که باید از آن به خدا پناه برد ، و ما به همین جهت از تو پرهیز نموده و تو را هر روز قسم داده که به ما کاری نداشته باشی ! ما را بیچاره نکن ، ما را به عذاب خود معذب مساز ! بگذار ما راحت باشیم ! از بلاها سالم بمانیم ، در حال شادابی بسر ببریم.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص46

حضرت موسی بن جعفر (ع ) از پدران بزرگوارش نقل فرموده که : امیر المومنین علی بن ابی طالب (ع ) به مردی گذشت که حرفهای زیادی می زد . حضرت ایستاد و سپس فرمود : آی ! (حضرت نخواست اسمش را ببرد برای تنبیه او) بدرستی که تو کتابی را بسوی پروردگارت برد و مامور نگهبان خود املا می کنی ، پس به آن چه تو را فائده می بخشد بپرداز و آن چه را که بی فائده است واگذار . 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص44

چشم :  بسیار دیده شده که با یک فرمان میلیونها جمعیت از خانه های خود آواره گشته و هزاران نفر به بشری قرار گرفته ، فاصله ها ، جنگ و خونریزی ها ، در بدیها ، سلب امنیت ، زندآنها و شکنجه ها ، کشت و کشتارهای بی حد ، بی دینی ها ، بی بند و باریها ، هرج و مرج ها ، قحطی ها ، کمبودها ، مرض ها ، نقص عضوها خسارتها ، و هزران زیان دیگر پدیدار گشته است

زبان : مگر این ضررها تنها از ناحیه من است . از جانب همه شما هم در اجتماع پدیدار خواهد شد .

اندامها : نه نه همه اش مربوط به شماست .

زبان : چرا چرند می گوئید ؟ هر کدام از شما ضررتان بیش از من است .

چشم : تا به حال از ما بی ادبی دیده اید ولی شما الان بی ادبانه صحبت کردید . زبان : باید ببخشید ولی خواستم بگویم تنها من نیستم که در اجتماع به شما ضرر می زنم ، زیان شما هم زیاد و به من هم خواهد رسید . 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص20

چشم : سکونی از امام صادق (ع ) نقل کرده است که پیامبر اکرم (ص ) می فرماید : خداوند زبان را به عذابی مبتلا می سازد که هیچکدام از اندامها را به آن عذاب نمی کند؛ زبان می گوید : خدایا مرا به عذابی مبتلا ساختی که هیچ چیزی را به آن معذب نساختی ؟ پس خدا به او چنین می فرماید : از تو سخنی بیرون آمد که به مشرق و مغربیهای زمین رسید پس با آن خون حرام ریخته و مال حرام به غارت برده شد و ناموس حرام به باد رفت ؛ سوگند به عزت و جلال و بزرگی خودم که همانا تو را به عذابی معذب نمایم که هیچ یک از اندامها را به آن عذاب نمی کند؛ زبان می گوید : خدایا مرا به عذابی مبتلا ساختی که هیچ چیزی را به آن معذب نساختی ؟ پس خدا به او چنین می فرماید : از تو سخنی بیرون آمد که به مشرق و مغربهای زمین رسید پس با آن خون حرام ریخته و مال حرام به غارت برده شد و ناموس حرام به باد رفت ؛ سوگند به عزت و جلال و بزرگی خودم که همانا تو را به عذابی معذب نمایم که هیچ یک از اندامها را (اندامهای تو را) به آن عذاب ننمایم .

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص19

بطور کلی در بسیاری از روایات فضیلت زبان بیان شده است چنان که امام صادق (ع ) در مجلس درس خود اهمیت مرا به شاگرد ارزنده خود مفضل معرفی کرده و فرمود : ای مفضل در آن چه خداوند پاک و منزه بر انسان از سخن گفتن مرحمت کرده تامل نما ! سنی که بسبب آن از آن چه در نهاد خود است و آن چه در دل خویش می گذراند و اندیشه او به نتیجه می رسد خبر می دهد و بوسیله آن آنچه در دل دیگرن است می فهمند (چون تاکسی سخن نگوید دیگری ما فی الضمیر او را نمی داند ، با مکالمه است که نیت و ماهیت دیگری هم به دست می آید) و اگر سخن نبود انسان بمنزله چهار پایان بی فائده ای بود ، که نه از نفس خود به چیزی خبر می داد و نه چیزی را از دیگری می فهمید

چشم : آری ، ما هم ، چنین روایاتی را دیده و یا لااقل از افراد بزرگ روحانی شنیده ایم ، بلکه شاید به روایات دیگری هم در فضل و رتبه شما برخورد کرده باشیم چنان که در تعریف ایمان از امام صادق (ع ) روایت شده که ایمان عبارت از اقرار به زبان و ره زدن در دل و عمل کردن به اعضاء و جوارح است .

و یا آن که از علی (ع ) نقل شده که فرمود : تمام نیکی در سه خصلت جمع گردیده است : نظر کردن ، سکوت نمودن ، حرف زدن ولکن باید روایات دیگری را هم دید ، مثلا در همین روایت چنین دارد : پس هر نظری که در آن اعتبار و پند گرفتنی نباشد ، آن غفلت است و هر سکوتی که در آن اندیشه و فکر نباشد بیخبری است و هر سخنی که در آن یادی از خدا نباشد لغو و بیهوده است . 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص15

از امام زین العابدین (ع ) پرسیده شد : سخن گفتن و سکوت کدام برتر خواهد بود ؟ حضرت فرمود : برای هر کدام از آنها آفت هائی است ، پس اگر از آفت ها سالم بمانند سخن گفتن بالاتر است . از سبب آن پرسیده شد ؟ فرمود : برای این که خداوند بزرگ و با عظمت پیمبران و جانشینان آنان را به سکوت مبعوث نفرموده ، بلکه به سخن گفتن برانگیخته است و بهشت با سکوت به کسی داده نمی شود و ولایت خدا به سکوت واجب نگشته و از آتش بسبب سکوت نگهداشته نشده است . من چنین نیستم که ماه را معادل آفتاب قرار دهم بدرستی که تو برتری سکوت را به سخن گفتن و صف می کنی و چنین نیستی که فضل کلام را بر سکوت بیان نمائی.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص13

اعتراض اندامها به زبان
زبان : آقای چشم حالت چطور است ؟ چشم : خیلی خوب است اگر تو مرا بگذاری .

زبان : آقای گوش چطوری ؟ گوش : خوب است ، اگر تو ما را سالم بگذاری .

زبان : آی دست و پا حالتان چطور است ؟ دست و پا : بسیار خوب اگر از دست شما جان سالم بدر بریم .

زبان : آی شکم ! آی عورت ! ای سایر اندامها ! شما چگونه هستید ؟ شکم و سایر اندامها : بسیار عالم ! اگر از شر تو محفوظ بمانیم .

جواب زبان به اندامها
زبان : عجب ، عجب ! ؟ مگر من که هستم و چه می باشم که همه از شتر من ناراحتید ، راستی من اهل شرم و در حقیقت من زیان آورم ، آیا من بد همسایه ای هستم ، و یا تا به حال این اندامها از من بدی دیده اند ، و

یا از طرف من به آنها شری رسیده ؟ و یا ضرری از جانب من به آنها متوجه شده و من وسیله خسران برای آنها شده ام ؟ خوبست من از آنها بپرسم مبادا در حق من سوءظن داشته و خیالی از من به خود راه داده باشند .

ای اندامها چه خبر است ؟ از هر کدام شما احوال می پرسم عوضی جواب می دهید ، گناه کرده ام که از شما خبر گرفتم ، بد کردم به شما سرکشی نمودم ؟

اندامها : بله ، بله گناه کردی !

زبان : گناهم چیست ؟

چشم : معلوم می شود که شما به آیات و روایات اهلبیت عصمت و طهارت مراجعه نکرده و با آنها سر و کار ندارید ؟

زبان : چطور ؟

چشم : برای این که اگر مطالعه ای داشتید ، این اعتراض را نمی کردید؛ خوبست مقداری به کلمات بزرگان دین و رهبران بزرگ مراجعه می کردید تا بدی خود را بدست می آوردید . 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌مناظره زبان و اندامها»،ص12