خداوند پیروی از ظن و گمان را زیر بنای اعمال مشرکان دانسته در مورد آن ها می فرماید: «سَيَقُولُ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ شَيْ‏ءٍ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتَّى ذاقُوا بَأْسَنا قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ تَخْرُصُونَ؛1
به زودى كسانى كه شرك ورزيده‏اند، خواهند گفت: اگر خدا مى‏خواست، نه ما و نه پدرانمان شرك نمى‏آورديم و هيچ چيزى را (از سوى خود) حرام نمى‏كرديم. كسانى كه پيش از آنها بودند (نيز پيامبران قبلى را) اينگونه تكذيب كردند تا آنكه طعم قهر و عذاب ما را چشيدند. بگو: آيا براى شما دانشى هست؟ آن را براى ما آشكار كنيد! شما جز از گمان و خيال پيروى نمى‏كنيد و شما جز حدس‏زن و دروغگويانى بيش نيستيد.»
بنابراین می توان گفت یکی از دلایل انتخاب شرک و اعمال مشرکانه دل بستن به گمان ها و ظنون و محروم کردن خود از حقایق است لذا خداوند می فرماید:
« بگو: دليل روشن و رسا تنها براى خداوند است، پس اگر مى‏خواست همه‏ى شما را (به اجبار) هدايت مى‏كرد.» 2

1الأنعام (6)، 148
2- الأنعام (6)، 149

قسمتی از پایان نامه خانم محبوبه طاهری (طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)