رسانه ها با تحولاتي كه در جنبه هاي مختلف از بعد فن آوري تجهيزاتي و حجم و روش داشته اند بعنوان حاملان و منتقل كنندگان پيام مي تواند در ساخت فرهنگ عمومي باورها و افكار عمومي مؤثر باشند . آنها بدون در نظر گرفتن مرزهاي جغرافيائي عقيدتي و فرهنگي امكان حضور در همه نقاط جغرافيائي پيدا كرده اند .اين بحث مورد قبول  و پذيرش همه دست اندركاران امر فرهنگ است فرهنگ عمومي يك پديده پويا است و سكون در آن معنا ندارد و هر روز با اختراعات اكتشافات نظريه پردازي و رفتارهايي كه در دنيا در ابعاد مختلف شكل مي گيرد فرهنگ عمومي پذيراي اين رفتارها و پذيراي اين تحولات و دگرگوني هاست.

بنابراين كساني كه اثر و تأثير گذاري بالاتري در اين فرهنگ داشته باشند مي توانند در شكل دهي فرهنگ عمومي موفق تر باشند.تأثير در فرهنگ اجتماعي با استفاده از ابزارهائي است كه آن ابزارها امكان اين تأثيرگذاري را معين  مي كند مطبوعات به عنوان يكي از اين ابزارها و صدا و سيما به عنوان ابزاري ديگر در اين راستا مطرح است. و چون نفوذ حضور نحوه بيان و شكل انتقال پيام در رسانه صدا و سيما به طرز ويژه اي است كه مخاطب را مي تواند با انواع و اقسام شگردها و روش هايي كه در آن هست به خود جلب كند اين رسانه مي تواند در نحوه تغيير دگرگوني در فرهنگ عمومي پرنفوذ ترين و مؤثرترين عامل باشد. ما الآن در شرايطي واقع شده ايم كه فرهنگ عمومي بدون در نظر گرفتن مرزهاي جغرافيائي و عقيدتي دستخوش تغيير و دگرگوني است يعني عرصه فرهنگ اجتماعي امروز يك عرصه كاملاً رقابتي است و در شناخت اين عرصه آنچه اثر را بيشتر مي كند اين است كه از طرفي پيام نگرش و ارزشي به گونه اي به عنوان فرهنگ و آن هم فرهنگ عمومي به مخاطبين ارائه شود كه منطبق با نيازهاي عموم جامعه باشد. يعني جامعه نسبت به آن پيام فرهنگ و ارزش احاس نياز كند. از طرفي وقتي مي توانيم موفق باشيم كه بتوانيم ان پيام ارزش را به نحو مطمئن و به نحوي كه در مخاطب اثر بگذارد منتقل كنيم. براي اين كه همه اين امور به نحو احسن شكل بگيرد مي بايست در عرصه ملي داراي اهداف مشخص و معين بوده و منطبق با آن اهداف كه اهداف كلان نظام است پيام را انتخاب و بنحو احسن منتقل نمود.

دانشکده صدا و سیما قم

گوناگونی مطبوعات و گسترش انتشار نشریات متنوع و متفاوت و به طور کلی جایگاه شایستهء رسانه ها در تنویر افکار و ایجاد فضای مناسب برای گفت و گو و برخورد سالم و سازندهء نظرات و همچنین اهمیتی که رسانه های گروهی در ارتقاء سطح آگاهی و تعالی فرهنگ و دانش عمومی دارند، بی گُمان یکی از مهمترین عوامل توسعهء فرهنگی و از نشانه های پویایی و تحرک هر جامعه است. بدیهی است که توسعهء فرهنگی – به معنای گستردهء آن که در برگیرندهء گشایش و گسترش گفت و گو های فلسفی و فرهنگی و ادبی و هنری است – نه تنها عامل اصلی رشد خودآگاهی جمعی، بلکه زمینه ساز توسعهء سیاسی و اقتصادی و پیشرفت علوم و در واقع نخستین پیش شرط حل بنیادی مسایل و رفع مشکلات فراگیر جامعه است. البته این همه زمانی میسر و متحقق می گردد که از یک سو صاحبان قدرت و دولت، با قانون گرایی و قانون گذاری و سعه صدر به رسانه های گوناگون و نقش آنان در جامعه بنگرند و به ویژه، رسانه های گروهی را نه به مثابهء «دشمنان بالقوه» یا بلندگوی تبلیغاتی نظام حکومتی، بلکه به عنوان رکنی اساسی در کنار و همطراز قوای مقننه و مجریه و قضاییه باور کنند و به رسمیت بشناسند. از سوی دیگر اما ارباب جراید و اهالی قلم نیز باید که به رسالت فرهنگی و مسئولیت خود در اطلاع رسانیِ درست و ترویج تفاهم و تبلیغ تسامح و تقویت حس همبستگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز آگاه باشند و جداً از هتک حرمت اشخاص و دروغ پردازی و شایعه پراکنی، و از همه مهمتر، از تبلیغ خشونت بپرهیزند.

این هشدار بی شک در وهلهء اول متوجه رسانه های تصویری فراگیر (صدا و سیما و سینما) و روزنامه ها و نشریه های سرتاسری و با نفوذ است که تأثیر آنی و گستردهء خبرها و گزارش ها و تجزیه و تحلیل ها و پیام های آنان قابل کتمان نیست؛ تأثیری که بنا بر احساس مسئولیت، می تواند سودمند و سازنده باشد و در صورت بی مسئولیتی گردانندگان آن، لاجرم مضّر و مخرّب خواهد بود .

آنچه اما در این فرایند کمتر مورد توجه و عنایت قرار می گیرد و اغلب از نظرها دور می ماند، نقش مهم و تأثیر عمیق، ولی آرام و دراز مدت نشریات فرهنگی مستقل است. این نوع رسانه ها، در گونه ها و رویه های خود، عرصه ای مناسب برای طرح نظرات و نظریه های متفکران و نویسندگان و هنرمندان و منتقدان است. اصولاً ویژگی نشریات فرهنگی در آن است که به دور از جار و جنجال های برخاسته از مسایل زودگذر و سطحی، قادرند از مجرای مباحثی که در حوزهء اندیشه و فرهنگ و هنر و ادبیات انجام می دهند، به تبیین ماهیت عناصر شکل دهندهء جامعهء مدنی بپردازند و بی گُمان در نهادینه کردن دستاوردهای برآمده از توسعه   وتکامل جامعه، عهده دار نقشی پُر اهمیتند.

دانشکده صدا و سیما قم

در جوامع ابتدائي فرهنگ ها زودتر شكل مي گيرند و ديرتر هم از بين مي روند . گاهي در جوامع كوچك حرف يا حركت يك فرد عادي و عامي شايد چنان نقشي در زندگي آنان بازي كند كه تأثيري طولاني مدت داشته باشد ، اين وضع تا زماني مؤثر است كه جوامع كوچك تحت تأثير جوامع بزرگتر اطراف قرار نگيرند.ضمن آنكه اساساً هرچه جامعه اطلاعاتي و رسانه اي ضعيف باشد ، به همان نسبت تعامل فرهنگ ها هم به كندي صورت مي گيرد. به عنوان نمونه در ادوار گذشته فردي براي تبليغ ديدگاههاي خود بايد تلاش فراواني مي نمود تا بتواند حداقل بخش كمي از مردم را تحت تأثير انديشه هاي خود قرار دهد.هرچه ابزارتبليغ بيشتروگسترده تر باشد امكان اشاعه يك تفكريا باورقوت بيشتري  مي گيرد؛ حال آنكه اگر آن انديشه ها بتواند تأثيري ملموس بر ديگران بگذارد ، باز براي رد و يا محو آن به همان پروسه اوليه يعني رسانه قوي نياز است تا مخالفان ديدگاههاي انديشه اي بتوانند آن را از ذهن مردم بزدايند . البته اگر موضوع و يا انديشه اي بتواند چند نسل را طي كند ، حذف آن باور سخت و گاه ناممكن است.

اما در جهان امروز كه آداب و رسوم و يا باورها و اعتقادات از مهمترين مؤلفه هاي سازنده فرهنگهاي بشري اند ، محو نابود سازي آنها- ظاهراً – براحتي ميسر نيست ، با خطر و چالش بزرگي بنام «رسانه » روبروست . ترديدي نيست كه آداب و سنن؛ خصوصاً آن شاخه هايي كه عامل پيوند و پيوستگي نسل ها و اقوام است پايه هاي قوي و چند هزار ساله در يك ملت دارند و حتي مردم در برخي از كشورها با پذيرش اديان جديد كمتر نمادها ، آداب و سنن خود را فراموش مي كنند ، بلكه حداقل آن را در جامه تفكر جديد مي آرايند و باصطلاح آن را به نوعي استحاله مي كنند، نه آنكه كاملاً آن را از ياد ببرند، خصوصاً آدابي كه گستره آن چند قوم و مليت را به طور برابر در بر مي گيرد دوام پذيري و استحكام آن بيشتر استو به همين علت زود از بين نمي روند و با گسترش آيين و باوري از خاطره ها زدوده نمي شود،  البته اين امر تا زماني به قوت خود باقي است كهملتي براي نگهداري ، ديرپائي و به پائي باورهاي پيشينيان همت به خرج داده و نگذارد كه داشته هاي گذشتگان به راحتي فراموش شود ، اما چيزي كه در عصر حاضر همين ستونهاي محكم و قوي و ملي را دچار تزلزل و خدشه مي سازد هجوم بي رويه شيوه ها و آدابي از زندگي است كه توسط رسانه هاتي جمعي خصوصاً تلويزيون و روزنامه ها تبليغ مي شود.

دانشکده صدا و سیما قم

کلمه فرهنگ مرکب از دو جزء “فر” و ” هنگ” ،به معنی “کشیدن” ونیز"تعلیم و تربیت” است.در زبان انگلیسی و فرانسوی به معنای کشت و کار یا پرورش بوده است و در زبان های رومانیایی و انگلیسی ازآن معنای پرورش، به سازی، تذهیب یا پیشرفت اجتماعی را استنباط می کردند،اما امروزه فرهنگ از نظر تنوع و وسعت های معنانی و سیر تاریخی و برداشت ادبی چنان ابعاد گسترده ای یافته است که دیگر نمی توان آن را محدود به مفهوم"دانش و تربیت” دانست

عبارت فرهنگ در بُعد عمومی نشأت گرفته از همان اندیشه تایلر است که « فرهنگ را مجموعه ای از توانایی ها، شناخت، باورها، اشیا، فنون،و هنرها‌، و قوانین می دانند که هر انسانی از جامعه ای که در آن عضو است، دریافت می کند.»

مهمترين ويژگي تمايز بخش حيات انساني از حيات غيرانساني فرهنگ است، كه داراي عناصري همچون: هنجارها، باورها و ارزشها مي باشد. واژه فرهنگ در زبان فارسي از واژه هاي بسيار كهن است كه نه تنها در نخستين متن هاي نثر فارسي دري ؛ بلكه در نوشته هاي بازمانده از زمان پهلوي نيز به چشم مي خورد. از نظر لغوي، اغلب فرهنگ را به معني عقل و دانش به كار برده اند؛ اما به معاني مختلف ديگري نيز آمده است كه از آن جمله مي توان به نيكويي تربيت و پرورش، بزرگي و عظمت، فضيلت و كار، شكوهمندي، حكمت، هنر، معرفت و علم فقه اشاره كرد.

توسعه فرهنگی همان ارج نهادن به افکار ،آداب و رسوم ملی و بومی هر جامعه ای است  . توسعه فرهنگی منجربه خود باوری جامعه شده است، و توانائی های بالقوه و خلاق انسان را در زمینه فرهنگی شکوفا می کند؛ و این مسئله خود در شکل گیری و هویت فرهنگی جامعه نقش مهمی  را ایفاء می نماید. در واقع ترکیب توسعه و فرهنگ در جامعه و در بخشی از اندیشه های علوم انسانی، به دنبال این است که با توجه به فرایند مدرنیته و مدرنیزاسیون با یک رویکرد درونی و بومی و بهره مندی از پیامدهای موثر بیرونی توسعه، به شناخت عمیق باورها و ارزش های ملی و محلی جامعه خود بپردازد. توسعه فرهنگی در قالب اهمیت دادن به ارزش های محلی و ملی، باید بتواند از طریق برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی به نیازهای معنوی و مادی افراد جامعه خود پاسخ دهد، تا از این طریق ایده ها ، افکار، و آداب و رسوم ملی – بومی جامعه خود را در قالب ارتباطات نمادین فرهنگی و نشانه های ملی و بومی در عصر حاضر همپای سایر  فرهنگ جوامع موثر در جهان اشاعه دهد.

امام باقر عليه ‏السلام :
نَحنُ خُزّانُ عِلمِ اللّه‏ِ و نَحنُ تَراجِمَةُ وَحيِ اللّه‏ِ؛
ما گنجوران علم الهى هستيم و بازگوكنندگان وحى خدايى.
اصول كافى: 1 / 192 / 3

امام رضا عليه ‏السلام :

يُقتَلُ [الامامُ الجَوادُ عليه‏ السلام] غَصبا فَيبكِي لَهُ و عَلَيهِ أهلُ السَّماءِ و يَغضَبُ اللّه‏ُ عَلى عَدوِّهِ و ظالِمِهِ فلا يَلبَثُ إلاّ يَسيرا حَتّى يُعَجِّلُ اللّه‏ُ بِهِ إِلى عَذابِهِ الأَليمِ و عِقابِهِ الشَّديدِ؛
امام جواد عليه ‏السلام مظلومانه كشته مى‏شود ، و ساكنان آسمان بر او مى‏گريند و مرثيه مى‏سرايند . خداوند بر دشمن و ستم كننده بر او خشم مى‏گيرد ، و [پس از كشتن او] زمانى كوتاه در دنيا نمى ‏ماند ، تا آن‏كه خداوند به زودى دشمن او را به عذابى دردناك و كيفرى سخت گرفتار مى ‏كند.

بحار الأنوار ، ج 5 ، ص 14

در عبارتخوانی هدف، افزایش سرعت مطالعه، از طریق خواندن عبارات و جملات به جای خواندن کلمات است. عبارتخوانی مستلزم استفاده بیشتر از قدرت دید است. خواننده میتواند در هر توقف چشم، به جای مرور تک تک کلمات، شش تا هفت کلمه را با هم از نظر بگذراند. خوانندهای که کلمه خوانی میکند، مجبور است با پهلوی هم قرار دادن کلمات به معانی برسد؛ درحالی که خواننده عبارتخوان به جای کلمات، معانی را میخواند. چشم خوانندگانی که کلمه به کلمه می خوانند، روی تمام کلمات توقف می کند، اما خواننده عبارتخوان با دیدن تعدادی کلمه به جای یک کلمه، در هر بار توقف چشم، وقت کمتری صرف میکند. در نتیجه، سرعت خواندنش بیشتر میشود.(1)

1- روش های مطالعه، ترجمه: علی اکبر سیف، ص 61.

دیده شده توسط سلیمانی(نویسنده وبلاگ) در کتاب رسانه ملی و فرهنگ کتابخوانی،ص27