مفاخر قم

احمد بن ‏اسحاق ‏بن‏ عبداللَّه ‏بن‏ سعد اشعرى‏ قمى

او از محدّثين اهل قم است. از حضرت جواد و حضرت هادى عليهم ‏السّلام روايت كرده است و از خواص حضرت عسكرى عليه‏ السّلام به شمار مى‏رفته و از ايشان نيز روايت دارد. او علاوه بر اينكه از اصحاب سه امام معصومه بوده، به عنوان شيخ ‏القميين نيز اشتهار كرده است. 

تشرّف او به حضرو امام عسكرى عليه‏ السّلام و ديدار امام زمان حجت بن الحسن عجّل ‏اللَّه‏ تعالى ‏فرجه ‏الشريف به وسيله بزرگوار: 

شيخ صدوق نقل كرده كه احمدبن ‏اسحاق گفته است: وارد بر امام عسكرى عليه ‏السّلام شدم و تصميم داشتم كه راجع به جانشين پس از وفات آن حضرت از وى پرسش كنم. ابتدا به سخن كرده و فرمودند: اى احمدبن‏ اسحاق! خداى تبارك و تعالى زمين را از آغاز خلقت آدم از حجّت خود بر خلق، خالى نگذاشت و تا قيام قيامت هم خالى نخواهد گذاشت، به بركت آن حجت بلا را از اهل زمين دفع كرده و باران نازل مى‏نمايد و بركات زمين را به وسيله او بيرون مى‏آورد. 

عرض كردم: اى زاده ‏پيامبر! پس امام و خليفه بعد از شما كيست؟ 

حضرت با سرعت برخاسته، داخل اتاق شدند و چون بيرون آمدند، پسربچّه‏اى بر دوش گرفته بودند كه صورتش همانند ماه شب چهارده بود و به كودكان سه ساله مى‏برد. فرمود: اى احمدبن‏اسحاق! اگر به خاطر آن احترام و بزرگداشتى كه از طرف خدا و حجتهاى او دارى نبود، من اين فرزند خود را به تو نشان نمى‏ دادم. او همنام و هم‏كنيه پيامبر صَلّى ‏اللَّه‏ عَلَيْهِ‏ وَآلِه‏ و سَلَّم است كه زمين را پر از عدل و داد مى‏كند، آنچنان كه پر از ظلم و جور شده باشد. 

اى احمدبن‏ اسحاق، مثل او در اين امّت، مثل خضر عليه‏ السّلام و مثل ذوالقرنين است. به خدا سوگند چنان غيبتى داشته باشد كه در آن غيبت كسى از هلاكت نجات پيدا نكند، مگر كسى كه خداوند او را بر عقيده امامت وى ثابت گردانيده او را به دعاى تعجيل فرج موفق بدارد. 

احمدبن اسحاق مى‏گويد: عرض كردم: از مولاى من آيا نشانه‏ اى هست كه قلب من بدان مطمئن شود؟ ناگهان آن پسربچه به زبان آمد و با زبان عربى فصيح گفت: اَنَا بَقِيَّةُاللَّهِ فى اَرْضِهِ وَالْمُنْتَقِمُ مِنْ اَعْدائِهِ فَلا تَطْلُبْ اَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يا اَحْمَدَبْنَ‏ اِسْحاق؛  منم بقيّةاللَّه در زمين و انتقام گيرنده از دشمنان خدا، پس بعد از مشاهده عين، در پى اثر نباشد از احمدبن‏ اسحاق! 

احمد مى‏ گويد: من با فرح و شادمانى از نزد حضرت عسكرى عليه ‏السّلام بيرون آمدم. 

 شيخ صدوق قدس‏ سرّه حديث مبسوطى را نقل كرده كه در آخر آن آمده است: احمدبن ‏اسحاق در سرّمن‏رأى از حضرت امام حسن عسكرى عليه‏ السّلام پارچه ‏اى به جهت كفن خود خواست. 

حضرت سيزده درهم به او داده و فرمودند: اين را خرج مكن مگر براى مصارف خودت و آنچه را كه خواستى هم به تو مى‏رسد. 

سعدبن‏ عبداللَّه وارى خبر مى‏ گويد: “چون از خدمت مولايمان مراجعت كرديم و به سه فرسخى حلوان - سرپل‏ ذهاب - رسيديم، احمدبن ‏اسحاق تب كرد و سخت بيمار شد، به طورى كه از او مأيوس گرديديم و چون وارد حلوان شديم در كاروانسرايى منزل كرديم. احمد فرمود: امشب مرا تنها بگذاريد و از اين‏رو هركس به خوابگاه خود رفت. 

نزديك صبح در فكر افتادم، پس چشم باز كردم كه ناگاه كافور، خادم مولايم امام عسكرى عليه‏السّلام را ديدم كه مى‏گويد: اَحْسَنَ اللَّهُ بِالْخَيْرِ عَزاكُمْ وَ جَبَرَ بِالْمَحْبُوبِ رَزِيَّتِكُمْ؛ خداوند، سوگ و عزاى شما را به خير و خوبى قرار دهد و مصيبت شما را با آنچه كه محبوب است جبران فرمايد و بعد گفت: غسل و كفن رفيق شما، احمد، فارغ شد. اكنون برخيزيد و او را دفن كنيد، راستى كه او عزيزترين شما در نزد آقايتان - امام عسكرى عليه‏ السّلام - است، آنگاه از چشم ما غايب شد.”

آرى، امام عسكرى عليه‏ السّلام كافورخادم را با كفن از سامرا به آنجا فرستاده بود تا او را غسل دهد و كفن كند.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص160

مفاخر قم

زكريابن‏ ادريس يا ابوجريرقمى

گفته شده است كه او از حضرت‏ صادق، حضرت‏كاظم و حضرت‏ رضا عليهم‏ السّلام روايت كرده و كتابى نيز داشته است.

و از زكريابن‏ آدم نقل شده كه گفته است:"اول شب وارد بر حضرت رضا عليه ‏السّلام شدم و تازه جريان درگذشت ابى‏ جرير واقع شده بود. آقا راجع به او از من پرسش كردند و آنگاه بر او ترحّم فرموده و طلب رحمت كردند و همچنان با من سخن گفتند و من با ايشان تا صبح شد و حضرت برخاستند و نماز صبح به جاى آوردند.”

قبر شريف او در مقبرةالشيوخ، يعنى شيخان قم و نزديكى قير زكريابن ‏آدم و ميرزاى قمى است و گفته شده است كه سال رحلتش سال 201، پس از رحلت حضرت فاطمه ‏معصومه سلام‏ اللَّه‏ عليها بوده است.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص159

مفاخر قم

زكريا بن‏ آدم قمى

او از اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد عليهماالسّلام است و حضرت رضا عليه‏ السّلام نكاتى راجع به او فرموده‏اند كه حاكى از اوج مقامات علمى و معنوى اوست. 

على بن مسيّب مى‏گويد: “به حضرت رضا عليه ‏السّلام عرض كردم: مسافت من بسيار زياد و راه من دور است و برايم فراهم نيست كه هر زمان بخواهم به حضور شما برسم. بنابراين از چه كسى معالم دين خود را فراگيرم؟ فرمود: از زكريّابن‏آدم قمى كه مورد اعتماد بر دين و دنياست. علىّ بن مسيّب مى‏ گويد: چون به وطن خود بازگشتم به حضور زكريّابن‏ آدم رسيده و همه مسايلى كه مورد نيازم بود از او پرسش كردم.

محمّدبن‏ اسحاق و حسن‏ بن‏ محمد مى‏ گويند: “سه ماه بعد از درگذشت زكريّابن ‏آدم به سوى حج رفتيم، در اثناى راه نامه حضرت رضا عليه ‏السّلام به دستمان رسيد و در آن نوشته بودند: ياد جريانى كرده بوديد كه از قضاى الهى در مورد آن مردِ از دنيا رفته - زكريا - صورت گرفت. رحمت خدا بر او باد كه در آن روز كه به دنيا آمد و روزى كه از دنيا رفت و روزى كه زنده شده و مبعوث مى‏ گردد! پس به حقيقت كه او ايام زندگى خود را گذرانيد، در حالى كه عارف به حق و قايل به آن و صابر بود و مشكلات را به پاى حقّ حساب مى‏كرد. به هر چه خدا و رسول واجب گردانيده بود قيام مى‏نمود. رحمت خدا بر او با كه درگذشت، در حالى كه نقض احكام نكرد و آن را تبديل ننموده و تغيير نداد. پس خداوند پاداش نيّت او را بدهد و مهمترين آرزوى او را به وى عطا كند." 

زكريّابن ‏آدم خود مى‏ گويد: “به حضرت رضا عليه ‏السّلام عرض كردم: من تصميم دارد كه از ميان بستگان و خانواده ‏ام بيرون روم. چه آنكه سفها و اهل‏گناه در آنها زياد شده‏اند. حضرت فرمودند: نه اين كار را مكن، زيرا بلا به سبب تو از اهلبيت و بستگانت دفع مى‏ شود، آنچنان كه از اهل بغداد به بركت موسى ‏بن‏ جعفر عليه ‏السّلام دفع بلا مى‏ شد.”

و در نقلى آمده است كه حضرت رضا عليه ‏السّلام به زكريّابن‏آدم فرمودند: 

“اِنَّ اللَّهَ يَدْفَعُ الْبَلاءَ بِكَ عَنْ اَهْلِ قُمْ كَما يَدْفَعُ الْبَلاءَ عَنْ اَهْلِ بَغْدادَ بِقَبْرِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عليه‏السّلام"؛ راستى كه خداوند به وسيله تو از اهل قم بلا را دفع مى‏كند، چنانكه از اهل بغداد با قبر موسى‏ بن‏ جعفر عليه ‏السّلام بلا را دفع مى‏ فرمايد. 

سالى حضرت رضا عليه‏ السّلام از مدينه به حج رفتند كه زكريابن‏ آدم زميل؛ يعنى هم محمل حضرت بود تا به مكه رسيدند. 

و بالاخره از اين روايات استفاده مى‏ شود كه آن بزرگوار در اعلادرجه وثاقت و اطمينان است. 

قبر شريف او در مقبره مبارك شيخان قم، نزديكى قبر مرحوم ميرزاى قمى است و در زير بقعه ‏اى قرار دارد كه آن بقعه، تجديد بناشده، نماى خارجى آن را كاشيكارى كرده ‏اند.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص157

براى قم و مردم قم افتخارات فراوانى است. 

از جمله افتخارات آنان اين است كه اوّل كسانى كه براى امامان معصوم، خمس فرستاده‏اند و از جمله آن‏ها اينكه بعضى از آنان مورد اكرام و احترام خاص ائمه عليهم ‏السّلام قرار گرفته، انگشتر يا خلعتى از ناحيه آن بزرگواران به آنها عطا شده است. 

و از جمله اينكه بعضى از امامان عليهم‏ السّلام جماعت بسيارى از آنان را اكرام كرده، هدايا و تحفى به آنها عطا فرموده‏ اند و به بعضى از آنان كفن داده، يا كفن برى آنها فرستاده‏اند. 

به طور كلّى شهرستان قم سابقه ‏اى بسيار درخشان در ارتباط با على و آل على عليهم‏ السّلام دارد و در اين باب، داستانها نقل شده است كه از جمله آنها قضيّه‏ دعبل خزاعى است. وى اشعار جالبى راجع به اهلبيت سرود كه در حدود صدوبيست بيت است و طبق نقلى، او از حضرت رضا عليه‏ السّلام جامه ‏اى خواست كه آقا پوشيده باشند تا آن را جزء كفن خود قرار دهد. حضرت رضا عليه ‏السّلام پيراهنى كه در تن داشتند را درآورده، به او مرحمت فرمودند. مردم قم از اين جريان آگاه شدند و از دعبل درخواست كردند كه آن را به سى ‏هزار درهم به آنان بفروشد و دعبل نپذيرفت. آنان آمدند و راهى را كه او عبور مى‏ كرد، بستند و به زور آن جبّه را از او گرفتند و به او گفتند: اگر مى‏ خواهى اين پول را بگير و اگرنه خودت بهتر مى‏ دانى.

او گفت: به خدا سوگند كه من از روى رضا و رغبت آن را به شما نخواهم داد و به صورت غصب هم كه نفعى از براى شما ندارد و من شكايت شما را به حضرت رضا عليه ‏السّلام خواهم كرد. بالاخره با او مصالحه كردند كه سى‏ هزار درهم و يك آستين پيراهن از ناحيه آستر به او بدهند و بر اين مطلب توافق كردند و به او دادند و او راضى گرديد و دعبل آن آستين پيراهن حضرت رضا عليه‏السّلام را در كفن خود قرار داد.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص155

تكريم حريم قم و حضرت معصومه سلام ‏اللَّه‏ عليها

قم از آغاز امر و خصوصاً از هنگام ورود حضرت فاطمه بدان سرزمين و دفن بدن مطهّر آن بانوى بزرگ در اين خاك، قداستى خاصّ داشته و مورد احترام ويژه بوده است. چنانكه حرم مطهّر، قبّه ساميه، بقعه‏ منوّره و صحن شريف حضرت معصومه سلام‏ اللَّه‏ عليها از احترام خاصّ عموم طبقات برخوردار بوده است و چنين در ذهن دارم كه در طول ساليانى كه در قم مشرّف مى‏ باشم، احياناً ديده‏ام مؤمنان پاكدلى را كه براى ورود به صحن و تشرّف به حرم مطهّر، از محلّ ورود خود را پابرهنه كرده و براى زيارت، مشرّف شده ‏اند. 

شهرستان قم مورد احترام طبقات و حتّى سلاطين بوده است، چنانكه مسلّم است كه بعضى از فراريان از دستگاه‏هاى حكومتى در ادوار مختلف، رو به قم كرده و پناه به آن مى‏آورده‏اند. 

يكى از نويسندگان مى ‏نويسد: به پاس حرمت اين سرزمين كه حرم اهلبيت معصومين ناميده شده، حضانت آن مورد تأييد كليّه سلاطين گرديده بود، تا جايى كه پادشاه متعصّب و مقتدر حنفى، يعنى اتابك ساتمازبن قائم ازهم در نيمه قرن ششم، شهر قم را به عنوان مهد امنيت شناخته، حضانت آن را محترم مى‏شناخت. از اين روى، كمتر زمانى بود كه قم مجمع وزراى مغضوب و امراى منكوب و رجال شكست خورده سياسى نباشد. ولى در عصر صفويّه، محيط بست به مرافق آستانه تخصيص يافت و عمارت ساروتقى به جاى دارالشّفاى كنونى مركز سكونت متحصّنين گشته، در همانجا از مطبخ خيرات هم اطعام مى‏ شدند و از آن پس كليّه پادشاهان ايران هم در رعايت حرمت حرم فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه‏ عليها از نظر حفظ حضانت كوشابودند.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص142

فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه‏ عليها شفيعه روز جزا

يكى از معتقدات شيعه و از مباحث كلامى، موضوع شفاعت است كه اصل آن از قرآن كريم به خوبى استفاده مى‏ شود. 

پيروان مكتب تشيّع و دلدادگان خاندان پيغمبر عليهم ‏السّلام با اتكاى به آيات كريمه قرآنى و روايات شريفه، اين موضوع را حتمى دانسته و بدان اعتقاد قلبى دارند. 

خداوند در قرآن كريم خطاب به رسول اكرم صَلّى ‏اللَّه ‏عَلَيْهِ ‏وَآلِه ‏و سَلَّم مى ‏فرمايد: 

وَ مِنَ الَّليْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى اَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً؛ پاسى از شب را از خواب برخيز و به قرآن و نماز بگذران. اين يك وظيفه اختصاصى براى توست. اميد است كه پروردگارت تو را به مقامى قابل ستايش برساند. 

در تفسير آيه از اهلبيت عصمت عليهم‏السّلام آمده كه مقصود از اين مقام محمود، مقام شفاعت است. 

شفعاء يوم‏ القيامه متعددند و در رأس همه، رسول خدا، پيامبر خاتم صَلّى‏ اللَّه‏ عَلَيْهِ ‏وَآلِه‏ وِسَلَّم مى‏ باشند. چنانكه علاوه بر آيه فوق روايات متعدّد دلالت بر اين موضوع دارد و نيز ائمه طاهرين، جزء شفعاى عنداللَّه مى‏باشند و اين مقتضاى آبرومندى آنان در نزد خداى تعالى و رأفت آنان نسبت به بندگان‏خداست و در زيارت حضرت امام حسين عليه ‏السّلام مى‏خوانيم: اَلَّلهُمَّ ارْزُقْنى شَفاعَةَالْحُسَيْنِ يَوْمَ الْوُرُودِ… بارخدايا! شفاعت‏ حسين عليه ‏السّلام را در روز ورود بر خودت روزيم فرما. 

بالاخره در طبقه مردان، انبيا و اوصيا و ائمه طاهرين و برخى ديگر شفاعت مى‏كنند و نيز در ميان زنان و طبقه بانوان كسانى هستند كه داراى مقام والاى شفاعتند و شخصيّتهاى گرانقدرى كه به اذن ‏اللَّه‏ تعالى در قيامت، شفاعت مى‏كنند. 

و آنچه كه در اينجا مسلّم است، اينست كه دو معظّمه دوران و افتخار بانوان جهان، دو شخصيّت بى‏نظيرِ فاطمه نام، يكى حضرت صدّيقه طاهره، فاطمه ‏زهرا صلوات‏ اللَّه‏ عليهاوعلى‏ ابيهاوبعلهاوبنيها و ديگرى كريمه آل محمّد و بضعه حضرت‏ موسى بن جعفر عليه ‏السّلام، حضرت فاطمه‏ معصومه عليه االسّلام صاحب مقام شفاعتند. 

آنچه كه حكايت از مورد اوّل مى‏كند، روايات بسيارى است كه در ابواب معاد و قيامت و نيز در ابواب فضايل حضرت فاطمه‏ زهراعليه االسّلام رسيده است و از جمله روايت جابر از حضرت باقر عليه ‏السّلام است كه در يكى از فقراتش آمده است: اى جابر! واللَّه كه فاطمه شيعيان و محبّان خود را التقاط مى‏ كند آنگونه كه مرغ دانه‏ هاى خوب و سالم را از ميان دانه‏ هاى بد، جدا نموده و انتخاب مى‏ كند.

و اما راجع به حضرت فاطمه‏معصومه عليهاالسّلام بعضى از روايات كه از خاندان پيغمبر نقل شده، صريح در اين معناست. چنانكه سيد عالم شهيد مرحوم قاضى نوراللَّه شوشترى رضوان ‏اللَّه‏ عليه نقل فرموده است كه حضرت امام جعفر صادق عليه‏السّلام فرمودند: “آگاه باشيد كه براى خدا حرمى است و آن مكّه است و براى رسول خدا صَلّى‏ اللَّه‏ عَلَيْهِ ‏وَآلِه‏ وِسَلَّم حرمى است و آن مدينه است. آگاه باشيد كه براى اميرالمؤمنين عليه ‏السّلام حرمى است و آن كوفه است. آگاه باشيد كه حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشيد كه قم كوفه كوچكى است. آگاه باشيد كه براى‏ بهشت هشت‏در است كه سه‏تاى آن به‏ سوى ‏قم مفتوح ‏مى‏ باشد." 

بعد فرمودند: تُقْبَضُ فيها امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدى وَاَسْمُها فاطِمَةُ بِنْتُ مُوسى تَدْخُلُ بِشَفاعَتِها شيعَتى الْجَنَّةَ بِاَجْمَعِهِمْ؛

در سرزمين قم، زنى از فرزندان من كه نام او فاطمه و دختر موسى بن جعفر است از دنيا خواهد رفت و شيعيان من همگى به بركت شفاعت او داخل بهشت خواند گرديد. 

و نيز در زيارت آن مكرّمه سلام ‏اللَّه‏ عليها كه خود از امام عليه ‏السّلام، مأثور است مى‏خوانيم: يا فاطِمَةُ اشْفَعى لى فِى الْجَنَّةِ… اى فاطمه!براى من در مورد بهشت، شفاعت كن… بنابراين، حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها همچون جدّه معظّمه ‏اش فاطمه‏ زهرا سلام‏ اللَّه‏ عليها از شفعاى محشر است.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/ص137

 يكى از فضايل و مناقب بزرگ حضرت فاطمه معصومه سلام ‏اللَّه‏ عليها محدثه بودن آن بانوى بزركگوار است. بضعه موسى بن جعفر عليه‏السّلام رواياتى نقل فرموده و كلمات گرانبهاى خاندان وحى را به علاقمندان منتقل كرده‏اند و از اين رهگذر نيز اهل ايمان را متنعّم و بهره‏مند ساخته است و اين هم خود يكى از جهاتى است كه مار را رهين منّت بانوى جهان، حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها قرار مى‏ دهد. 

علامه بزرگ و مجاهد و مورد تأييد الهى مرحوم علامه آقاى ميرزاعبدالخسين امينى اعلى اللَّه‏مقامه به سند مفصّلى كه همه سلسله سند از عامه و اهل سنت‏ اند، از شخصى به نام بكربن‏احمد قصرى نقل كرده كه او گفته است: 

حديث كردند براى ما دختران موسى بن جعفر، فاطمه و زينب و امّ كلثوم و آنان گفتند: فاطمه دختر امام صادق عليه ‏السّلام براى ما نقل نمود و او گفته است: كه فاطمه دختر امام باقر نقل كرد كه فاطمه دختر علىّ بن الحسين از فاطمه و سكينه دختران امام حسين عليه ‏السّلام و آنها از امّ كلثوم دختر فاطمه، دختر پيامبر و او از فاطمه دخت رسول‏ اللَّه بيان داشت كه فرمود: آيا گفتار پيغمبر را در روز غدير فراموش كرديد كه فرمود: هركس من مولاى اويم على مولاى اوست. و از ياد برديد سخن پيامبر را كه فرمود: تو - ياعلى - نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسى عليهماالسّلام مى‏ باشى؟! 

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/صص132و133