انسان موجودی عقلانی عاطفی است. روابط انسانی در بهترین شکل آن زمانی تحقق می یابد که عقل و قلب به درستی کار کنند و بی هیچ گونه افراطی و در عین اعتدال عمل نمایند. بنابراین، انسان کامل، انسان دارای شخصیت متعادل است و به دور از هر گونه افراط و تفریط است.از نظر اسلام، ایمان واقعی، زمانی شکل می گیرد که عقل و قلب به درستی عمل کنند. روابط انسانی نیز باید در این ساختار تعریف و تبیین شود. از این رو، پاسخگویی به احساسات و عواطف باید در چارچوبی باشد که عقل و فطرت آن را بپذیرد. پس اگر احساسات و عواطف طغیان کند و به حدی برسد که عقل و فطرت را به جنون بکشاند و بپوشاند، به شدت با آن مخالفت می شود و از انسان ها خواسته می شود تا احساسات و عواطف خویش را مدیریت کنند.
دراین راستا شادی افراطی در شکل فرح به جای سرور و خوشحالی معتدل، امری ناپسند دانسته شده و به صراحت در آیه 76 سوره قصص از آن نهی شده چنان که می فرماید: إِنَّ اللَّهَ لَا یحِبُّ الْفَرِحِینَ؛ خداوند فرح کنندگان را دوست ندارد.
اگر احساسات از سوی عقل مدیریت نشود، محبت و دوستی، به عشق و جنون می کشد یا به جای اینکه محبت، به چیزی مطلوب و مفید باشد به امور باطل و غیر سازنده تعلق می گیرد. خداوند در آیه 165 سوره بقره بیان می کند که برخی از مردم غیر خدا از بتان را چنان محبوب می دارند که بیش از محبتشان به خداوند است.
اسلام بر روابط سالم انسانی تاکید بسیار دارد و بر اموری چون صله رحم و دید و بازدید از خویشان و دوستان توجه می دهد و حتی صله رحم را عامل افزایش عمر و روزی و قطع آن را موجب کاهش عمر بر می شمارد.
برای تقویت روابط انسانی و اظهار محبت، در همه فرهنگ ها و سنت های عقلایی، شیوه هایی وجود دارد که از نظر آن جامعه، امری پسندیده تلقی می شود. از جمله این امور پسندیده در همه جوامع بشری، هدیه دادن است. اسلام هدیه را راهی برای نزدیکی قلوب می داند و بر آن تاکید دارد.
