اينكه ماه رمضان براى روزه گرفتن انتخاب شده بخاطر اين است كه اين ماه بر ساير ماهها برترى دارد، در آيه مورد بحث نكته برترى آن چنين بيان شده كه قرآن كتاب هدايت و راهنماى بشر كه” فرقان” است يعنى با دستورات و قوانين خود روشهاى صحيح را از ناصحيح جدا كرده و سعادت انسانها را تضمين نموده است در اين ماه نازل گرديده، و در روايات اسلامى نيز چنين آمده است كه همه كتابهاى‏ بزرگ آسمانى” تورات"،” انجيل"،” زبور"،” صحف"، و” قرآن” همه در اين ماه نازل شده‏اند.

امام صادق ع مى‏فرمايد:” تورات” در ششم ماه مبارك رمضان و” انجيل” در دوازدهم و” زبور” در هيجدهم و” قرآن مجيد” در شب قدر نازل گرديده است [1]

به اين ترتيب ماه رمضان همواره ماه نزول كتابهاى بزرگ آسمانى و ماه تعليم و تربيت بوده است چرا كه تربيت و پرورش بدون تعليم و آموزش صحيح ممكن نيست، برنامه تربيتى روزه نيز بايد با آگاهى هر چه بيشتر و عميقتر از تعليمات آسمانى هماهنگ گردد، تا جسم و جان آدمى را از آلودگى گناه شستشو دهد.

در آخرين جمعه ماه شعبان پيامبر اسلام ص براى آماده ساختن ياران خود جهت استقبال از ماه مبارك رمضان خطبه‏اى خواند و اهميت اين ماه را چنين گوشزد نمود:

” اى مردم! ماه خدا با بركت، آمرزش و رحمت به سوى شما رو مى‏آورد.

اين ماه برترين ماهها است.

روزهاى آن برتر از روزهاى ديگر، و شبهاى آن بهترين شبها است، لحظات و ساعات اين ماه بهترين ساعات است.

ماهى است كه به ميهمانى خدا دعوت شده‏ايد و از كسانى كه مورد اكرام خدا هستند مى‏باشيد.

نفسهاى شما همچون تسبيح، خوابتان چون عبادت، اعمالتان مقبول، و دعايتان مستجاب است.

بنا بر اين با نيتهاى خالص و دلهاى پاك از خداوند بخواهيد تا شما را در روزه‏ داشتن و تلاوت قرآن در اين ماه توفيق دهد، چرا كه بدبخت كسى است كه از آمرزش الهى در اين ماه بزرگ محروم گردد.

با گرسنگى و تشنگى خويش در اين ماه به ياد گرسنگى و تشنگى رستاخيز باشيد، بر فقراء و بينوايان بخشش كنيد، پيران خويش را گرامى داريد، به خردسالان رحمت آوريد، پيوند خويشاوندى را محكم سازيد.

زبانهايتان را از گناه باز داريد، چشمان خويش را از آنچه نگاه‏كردنش حلال نيست بپوشانيد، گوشهاى خويش را از آنچه شنيدنش حرام است فرا گيريد بر يتيمان مردم شفقت و محبت كنيد، تا با يتيمان شما چنين كنند …”

فقال ايها الناس انه قد اقبل اليكم شهر اللَّه بالبركة و الرحمة و المغفرة، شهر هو عند اللَّه افضل الشهور، و ايامه افضل الايام، و لياليه افضل الليالى، و ساعاته افضل الساعات، هو شهر دعيتم فيه الى ضيافة اللَّه، و جعلتم فيه من اهل كرامة اللَّه، انفاسكم فيه تسبيح، و نومكم فيه عبادة، و عملكم فيه مقبول، و دعائكم فيه مستجاب، فاسئلوا اللَّه ربكم بنيات صادقة، و قلوب طاهرة ان يوفقكم لصيامه و تلاوة كتابه، فان الشقى من حرم غفران اللَّه فى هذا الشهر العظيم، و اذكروا بجوعكم و عطشكم فيه جرع يوم القيمة و عطشه، و تصدقوا على فقرائكم و مساكينكم، و وقروا كباركم، و ارحموا صغاركم، و صلوا ارحامكم، و احفظوا السنتكم، و غضوا عما لا يحل النظر اليه ابصاركم، و عما لا يحل الاستماع اليه اسماعكم، و تحننوا على ايتام الناس يتحنن على ايتامكم

دکتر علی حق شناس(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها

[1] - « وسائل الشيعه جلد 7 ابواب احكام شهر رمضان باب 18 حديث 16.».

[2] - ” وسائل الشيعه جلد هفتم حديث 20 باب 18 من ابواب احكام شهر رمضان).