هرگاه متنی خوانده میشود، خواننده برحسب هدف خود از روش ها و راهبردهای گوناگون بهره میبرد. در هنگام خواندن، گاه فرد به دریافت اطلاعاتی کلی از متن بسنده میکند، و گاه با دقت متن را تجزیه و تحلیل می کند و یادداشت برمی دارد، یا زمانی به شکلگیری اندیشهای تازه در ذهن خویش میاندیشد. علاوه بر اهداف کلی مطالعه اهداف دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته که در ادامه به برخی از اهدافی که خواننده ممکن است در مواجهه با متن پی بگیرد، اشاره میشود:
1. خواندن به قصد لذت بردن

هنگام مطالعه آنچه در محدوده هنر میگنجد، خواندن به قصد لذت، غلبه دارد. هنر را بیان زیبا و تعالی اندیشه، عواطف و احساسات تعریف کرده اند. در خواندن شعر، داستان، نمایش نامه، طنز، فیلم نامه و چنین مواردی، لذت حضور فعالی دارد؛ چون زندگی بدون لذت، لطفی ندارد و بیروح است.
2. خواندن به قصد یادگیری

انسان برای تداوم موفقیتآمیز زندگی روزانه اش به مجموعهای از مهارت ها نیاز دارد. هرچه جامعه ای، پیچیدهتر شود، بر مجموعه مهارتهای لازم برای گذراندن زندگی روزانه نیز افزوده خواهد شد. در گذشتهای نه چندان دور، مهارتهای خواندن، نوشتن و حساب کردن، مهارتهای اولیه زندگی

به شمار آمده است، اما امروزه بسیاری از مهارتهای دیگر ضروری است. ازاین رو، افراد برای افزایش مهارت ها و در نهایت زندگی راحتتر، به مطالعه مستمر و افزایش دانستههای خود نیاز دارند.

3. خواندن به قصد تصمیم گیری بهتر

امروزه برای هرگونه فعالیت و اقدامی، گزینشهای متفاوتی وجود دارد و انسان امروزی ناچار است از میان گزینههای متفاوت، فعالیت های مناسب، مطلوب و کمخطری را برگزیند. خواندن به قصد تصمیمگیری بهتر، هدف همه فعالیت های آموزشی کشورهایی است که نیروی انسانی را مهم ترین سرمایه میدانند.(1)

4. خواندن به قصد آگاهی و شناخت

شناخت خود و دنیا با کششی پرتوان، انسان را به سوی مطالعه میکشاند. آدمی میخواهد جهان هستی و رازورمز آن را با سیر مطالعاتی منظم و هدایت شده کشف کند. یکی از استوارترین انگیزههای مطالعه و کتابخوانی همین است که سرانجام، به رشد و تعالی افراد می انجامد. با این حال، قرار دادن افراد اهل مطالعه در گروهی یگانه و یکسان، در همه عمر، آسان نیست. فردی که روزی انگیزه او در خواندن، لذت بردن است، ممکن است روزی دیگر نیاز به شناخت و آگاهی، وی را به مطالعه و خواندن وادارد. (2)

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ در کتاب رسانه ملی و فرهنگ کتابخوانی،ص22

1- مطالعه در عصر دیجیتال: از اندیشههای کنتون اوهارا تا زایمینک لیو، تهران، نشر چاپار، 1389، ص 24.
2- هوشنگ ابرامی، کتاب و پدیده کم رشدی، ص 9.