پنج وصف منافقان
در آیات 142 و 143 سوره نساء:
منافقان (به گمان خود) می خواهند خدا را فریب دهند در حالی که او آنها را فریب می دهد؛ و هنگامی که به نماز بر می خیزند، با خمودگی بر می خیزند؛ در برابر مردم ریا می کنند؛ و خدا را جز اندکی یاد نمی نمایند.

مُذَبْذَبِینَ بَیْنَ ذَلِکَ لَاإِلَی هَؤُلَاءِ وَلَا إِلَی هَؤُلَاءِ وَمَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِیلًا

آنها افراد بی هدفی هستند که نه به سوی اینها هستند و نه به سوی آنها (نه در صف مؤمنان و نه در صف کافران) و هر کس را خداوند گمراه کند راهی برای (نجات) او نخواهی یافت.

***

در این دو آیه پنج وصف دیگر از صفات منافقان در عبارات کوتاهی آمده است:

1 آنها برای رسیدن به اهداف شوم خود از راه خدعه و نیرنگ وارد می شوند و حتّی می خواهند: «به خدا خدعه و نیرنگ زنند در حالی که در همان لحظات که در صدد چنین کاری هستند در یک نوع خدعه واقع شده اند، زیرا برای به دست آوردن سرمایه های ناچیزی، سرمایه های بزرگ وجود خود را از دست می دهند (إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ)!»

تفسیر فوق از واو «وَهُوَ خَادِعُهُمْ» که واو حالیه است استفاده می شود، و این درست شبیه داستان معروفی است که از بزرگی نقل شده است که به جمعی از پیشه وران می گفت: از این بترسید که مسافران غریب بر سر شما کلاه بگذارند، شخصی گفت:

اتّفاقاً آنها افراد بی خبر و ساده دلی هستند ما بر سر آنها می توانیم کلاه بگذاریم، مرد بزرگ گفت: منظور من نیز همان است، شما سرمایه ناچیزی را از این راه فراهم می سازید و سرمایه بزرگ ایمان را از دست می دهید!

2 آنها از خدا دورند و از راز و نیاز با او لذّت نمی برند و به همین دلیل: «هنگامی که به نماز برخیزند سرتاپای آنها غرق کسالت و بی حالی است

3 آنها چون به خدا و وعده های بزرگ او ایمان ندارند، اگر عبادت یا عمل نیکی انجام دهند آن نیز از روی ریاء است نه به خاطر خدا (یُرَآءُونَ النَّاسَ).

4 آنها اگر ذکری هم بگویند و یادی از خدا کنند از صمیم دل و از روی آگاهی و بیداری نیست و اگر هم باشد بسیار کم است (وَلَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِیلًا)!

5 آنها افراد سرگردان و بی هدف و فاقد برنامه و مسیر مشخّصند، نه جزء مؤمنانند و نه در صف کافران (مُذَبْذَبِینَ بَیْنَ ذَلِکَ لَاإِلَی هَؤُلَاءِ وَلَا إِلَی هَؤُلَاءِ)!

و در پایان آیه سرنوشت آنها را چنین بیان می کند: آنها افرادی هستند که بر اثر اعمالشان، خدا حمایتش را از آنان برداشته و در بیراهه ها گمراهشان ساخته «و هرکه را خدا گمراه کند، هیچ گاه راه نجاتی برای آنان نخواهی یافت (وَمَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِیلًا)!» 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسیر پر ارزش نمونه، ص:53