در رابطه با اینکه چرا ارث مرد دو برابر زن ميباشد،أئمه ی معصومین وبه تبع آنها مفسرین اسلامی به این سئوال پاسخ داده اند .
زنان هر چند كه بر حسب يك نظريه عمومى در اسلام مالك ثلث ثروت دنيايند، ولى بر حسب آنچه در خارج واقع مى‏شود در دو ثلث اموال دنيا تصرف مى‏كنند، (براى اينكه يك ثلث آن ملك خود آنان است، و يك ثلث ديگر هم نيمى از دو ثلث مردان است، كه به مصرف ايشان مى‏رسد، چون گفتيم مخارج زنان به عهده مردان است) و زنان در يك ثلث سهم خود مستقل در تصرفند و تحت قيمومت دائمى يا موقت مردان نيستند مردان هم مسئول تصرفات آنان نيستند .
توضيح اينكه وظائفى بر عهده مردان گذارده كه با توجه به آن نيمى از درآمد مردان عملا خرج زنان ميشود، در حالى كه بر عهده زنان چيزى گذارده نشده است، مرد بايد هزينه زندگى همسر خود را طبق نيازمندى او، از مسكن و پوشاك و خوراك و ساير لوازم بپردازد، و هزينه زندگى فرزندان خردسال نيز بر عهده اوست، در حالى كه زنان از هر گونه پرداخت هزينه‏اى حتى براى خودشان معاف هستند، بنا بر اين يك زن ميتواند تمام سهم ارث خود را پس‏انداز كند، در حالى كه مرد ناچار است آن را براى خود و همسر و فرزندان خرج كند، و نتيجه آن عملا چنين ميشود كه نيمى از درآمد مرد براى زن خرج ميشود، و نيمى براى خودش، در حالى كه سهم زن هم چنان بحال خود باقى ميماند. ولى بر زنان واجب نيست خرج شوهر را بدهند، حتى در صورتى هم كه مرد محتاج باشد، حاكم زن را مجبور به دادن مخارج شوهر نمى‏كند، و بدين جهت است كه اسلام سهم الارث مردان را بيشتر كرده است .
براى توضيح بيشتر به اين مثال توجه كنيد: فرض كنيد مجموع ثروت‏هاى موجود در دنيا معادل 30 ميليارد تومان باشد كه از طريق ارث تدريجا در ميان‏زنان و مردان جهان (دختران و پسران) تقسيم ميگردد، اگر مجموع درآمد مردان را با مجموع درآمد زنان جهان از راه ارث حساب كنيم، مى‏بينيم از اين مبلغ 20 ميليارد سهم مردان، و 10 ميليارد سهم زنان است، اما مطابق معمول، زنان ازدواج ميكنند، و هزينه زندگى آنها بر دوش مردان خواهد بود و به همين دليل زنان ميتوانند ده ميليارد خود را پس‏انداز كنند، و در بيست ميليارد سهم مردان، عملا شريك خواهند بود، زيرا در مورد آنها و فرزندان آنها نيز مصرف ميشود.
بنابراين در واقع نيمى از سهم مردان كه 10 ميليارد ميشود صرف زنان خواهد شد، و با اضافه كردن اين مبلغ به 10 ميليارد كه پس‏انداز كرده بودند، مجموعا صاحب اختيار 20 ميليارد دو سوم مجموع پول دنيا خواهند بود، در حالى كه مردان بيش از 10 ميليارد عملا براى خود مصرف نمى‏كنند.
نتيجه اينكه سهم واقعى زنان، از نظر مصرف و بهره‏بردارى دو برابر سهم واقعى مردان است، و اين تفاوت بخاطر آن است كه معمولا قدرت آنها براى توليد ثروت كمتر است، و اين يك نوع حمايت منطقى و عادلانه است كه اسلام از زنان به عمل آورده و سهم حقيقى آنها را بيشتر قرار داده اگر چه در ظاهر سهم آنها نصف است .2 پس زن در اسلام داراى شخصيتى است مساوى با شخصيت مرد، و عملش از هر جهت آزاد است و وضع او هيچ تفاوتى با مرد ندارد، مگر در آنچه كه مربوط به نوع آفرینش او است، و روحيه خاص به خود او، آن را اقتضا مى‏كند.
با مراجعه به آثار اسلامى به اين نكته پى‏ميبريم كه سؤال بالا از همان آغاز اسلام در اذهان مردم بوده و گاه بيگاه از پيشوايان اسلام در اين زمينه پرسش‏هايى ميكردند، به طور مثال در كافي از امام رضا علیه السلام نقل شده که از حضرت سئوال شد که چرا هنگامی که مردی از دنیا میرود در فرزندان نسبی او ارث زنان نصف ارث مردان است در حالیکه زنان از نظر قوای بدنی وچاره جویی از مردان ضعیف ترند،پس حضرت فرمودند:از این جهت که خداوند متعال در قران کریم مردان را بر زنان برتری داده ،واز این جهت که تأمین نیازهای زن را به عهده ی مردان گذاشته است.
و از ابی عبدالله علیه السلام سئوال شد جریان زنان ضعیفه ای که سهم واحدی از ارث می برند ومردان قوی که دو برابر زنان سهم می برند چیست ؟پس حضرت فرمودند:از این رو که دیه از زنان برداشته شده ،همچنین نفقه ی خانواده وجهاد هم از آنان برداشته شده وچیزها ی دیگر غیر از اینها،پس برای مردان دوسهم از ارث وبرای زنا ن یک سهم قرار داده شده است .3

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. محمد حسین طباطبایی ،همان ج‏4 ص 352 ، محمد بن علی ابن بابویه همان باب ميراث زوج و زوجه ص : 362.

2.ناصر مکارم شیرازی،همان ج‏3، ص: 291
3. محمد حسین طباطبایی همان ج‏4 ص 353