طلاق وجدایی در قرآن
دیدگاه اسلام در رابطه با طلاق: اسلام با طلاق سخت مخالف است .اسلام می خواهد تا حدود امکان طلاق صورت نگیرد .اسلام طلاق را به صورت یک چاره جویی در جایی که چاره منحصر به جدایی است تجویز کرده است. امام باقر عليه السّلام فرمود: كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: جبرئيل عليه السّلام مرا آنقدر راجع به زنان سفارش كرد كه گمان بردم نميتوان آنان را طلاق گفت جز اينكه مرتكب كار زشت زنا شوند زناى آشكار .1 لذا ، خداوند متعال در قرآن کریم می فرمایداگر تصمیم به طلاق گرفتند خداوند شنوا وداناست . 2این آیه ی کوتاه، در عین اینکه طلاق را بلامانع می داند،ولی در مفهوم آن، این هشدار وتهدید نیز وجود دارد که اگر مردان تصمیم بر طلاق گرفتند ،دیگر وعده ی رحمت ومغفرت در کار نیست وخداوند نسبت به کردار آنها شنوا وآگاه است ومی داند که آیا هواپرستی شوهر را وادار کرده تا از قانون طلاق سوء استفاده کند ویا اینکه به راستی وضعیت خانوادگی چنان اقتضا می کرد که از همدیگر جدا شوند .3
افزون بر راهکارهایی که قران برای جلوگیری از طلاق پیشنهاد می کند،روایات اسلامی هر چند طلاق را با کراهت امضاءمی کندو لیکن آن را بسیار نکوهش می کند. از پیامبر گرامی اسلام روایت شده: «چه خواهد شد سرانجام کسانی که حدود الهی را به بازی می گیرند؛می گویند :طلاق دادم تو را ورجوع کردم بر تو؟»همچنین می فرماید : «زنانتان را جز در موارد نیاز طلاق ندهید چرا که خداوند افراد هوس باز را دوست ندارد» .4
ناگزیر اسلام، طلاق را با همه ی تلخی ها وزشتی ها یش می پذیرد ،ولی بلا تکلیف گذاشتن همسر را نمی پذیرد لذا در قران کریم از این کار ناپسند که در میان اعراب جاهلی مرسوم بود به شدت نهی می کند وطلاق را بر بلا تکلیف گذاشتن همسران ترجیح می دهد، خداوند در آیات /226و227 از سوره ی بقره می فرماید: «کسانی که( به قصد آزار همسر ) سوگند می خورند که با زنان خویش نیامیزند .چهار ماه مهلت است پس اگر از سوگند خود دست برداشته وبه آشتی برگشتند .چیزی بر آنها نیست وخداوند آمرزنده ومهربان است واگر تصمیم بر طلاق گرفتند همانا خداوند شنوا وداناست.»
منظور از آیه ی شریفه سنت غلط ایلاءدر میان اعراب جاهلی است که مرد قسم می خورد برای آزار زنش از او کناره گیری کند که اگر زن این مسئله را تحمل کند سود برده است واگر امرش را به پیش حاکم شرع ببرد ،حاکم ، مرد را بین دو امر مخیر می کند یا از سوگندش برگردد یا اینکه زن را طلاق دهدپس اگرمرد از هر دو کار ابا کردپس مرد را زندان می کنند .5
همچنین در کافی در باب کراهت طلاق می نویسد: رسول خدا به مردی رسید و از او پرسید با زنت چه کردی ؟ گفت اورا طلاق دادم. فرمود آیا کار بدی از او دیدی ؟ گفت نه از او کار بدی هم ندیدم. قضیه گذشت و آن مرد بار دیگر ازدواج کرد، پیغمبر از او پرسید؛ زن دیگری گرفتی؟ گفت بلی. پس از چندی که باز به او رسید، پرسید: با این زن چه کردی؟ گفت: طلاقش دادم. فرمود کار بدی از او دیدی ؟ گفت: نه کار بدی هم از او ندیدم. این قضیه نیز گذشت وآن مرد نوبت سوم ازدواج کرد. پیغمبر اکرم از اوپرسید: باز زن گرفتی؟ گفت بلی یا رسول الله. مدتی گذشت وپیغمبر اکرم به او رسیدو پرسید :با این زن چه کردی؟ مرد گفت: این را هم طلاق دادم. پیامبر فرمود: بدی از او دیدی؟ گفت نه از او بدی ندیدم. رسول اکرم فرمود :خداوند دشمن می دارد و لعنت می کند مردی را که دلش می خواهد مرتب، زن عوض کند .6
روایات درنکوهش طلاق بسیار است.از جمله در حدیث دیگری در نکوهش طلاق آمده، ازدواج کنید وطلاق ندهیدکه عرش خدا از طلاق می لرزد .7 ولیکن با وجود اینکه طلاق از مبغوض ترین حلائل نزد خداوند است خداوند ،به کلی راه را بر آن نبسته وآن را تحریم نکرده چرا که در بعضی موارد تنها راه چاره است ولی مطلقاً هم راه طلاق را باز نگذاشته وتنها حق طلاق را برای مرد قرار داده است.
قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)
1.محمد بن علی ابن بابویه،همان ؛ ج5 ؛ ص88
2. بقره 227
3. محسن قرائتی،همان، ج1 ص358
4 . ابواسحاق احمدبن ابراهیم ثعلبی نیشابوری، الكشف و البيان عن تفسير القرآن ، ، ج2 ،چاپ بیروت ،دار احیاء التراث العربی ،1422
5. عبد علی بن جمعه، عروسی حویزی، تفسير نور الثقلين، ج1، قم ،انتشارات اسماعیلیان ،1415 ،ص:220
6. محمد بن یعقوب کلینی، الكافي ،علی اکبر غفاری ومحمد آخوندی؛ ج6 ،تهران ،دارالکتب الاسلامية ؛1407 ق، ص54
7. باقر ایروانی ،همان ،ج2،کتاب طلاق ،ص386