مفاخر قم

على بن الحسين بن موسى بن بابويه قمى

آن بزرگوار معروف به ابن بابويه است و از او به عنوان صدوق اول نامبرده مى‏شود. رجالى بزرگ و مشهور، نجاشى راجع به او مى‏گويد: شيخ القمييّن در زمان خودش و متقدم و فقيه و ثقه آنان. او به عراق آمد و با حسين بن روح - وكيل ناحيه مباركه - ملاقات كرد و مسايلى از او پرسش نمود. سپس با او به وسيله على بن جعفر اسود، مكاتبه كرد و از او خواست كه عريضه ‏اى را كه به حضرت صاحب عليه‏ السّلام نوشته بود، به آن حضرت برساند و در آن نامه از آقا خواسته بود كه از خدا بخواهند پسرى به او عطا فرمايد و بعد، جواب از ناحيه مقدّسه آمد كه ما دعا كرده و خدا را در مورد حاجت تو خوانديم و به زودى دو پسر نيكوكار به تو عطا خواهد شد. و آنگاه دو پسر، يكى ابوجعفر، صدوق معروف و ديگرى ابوعبداللَّه براى او متولّد شدند.

و همو حدود بيست كتاب را از آن بزرگوار اسم مى‏ برد. وليكن از كلام فرزند برومندش صدوق معروف - بنابر آنچه كه از فهرست ابن نديم نقل شده - استفاده مى‏شود كه او دويست كتاب و تأليف داشته است.

ولى مع الاسف آن آثار ضايع شده و چيزى از آنها در دست نيست. 

مرحوم علّامه اعلى اللَّه ‏مقامه در مختلف فتاواى او را نقل كرده است و يكى از افاضل حوزه علميه قم، حجت الاسلام و المسلمين مرحوم آقاى شيخ عبدالرحيم بروجردى رحمةاللَّه‏ عليه فتاواى او را جمع آورى كرده و به ضميمه فتاواى ابن ابى عقيل به نام “فتاوى‏ العلمين” چاپ و منتشر ساخته است. 

فتاواى اين بزرگوار از اعتبار خاصى برخوردار بوده و هست به طورى كه طبق نقل فقيه طراز اول شيعه، مرحوم شهيد اوّل اعلى اللَّه ‏مقامه، اصحاب به آنچه كه در كتاب شرايع شيخ ابن بابويه رحمةاللَّه ‏عليه بود، به هنگامى كه نصّى را در مسأله‏ اى نمى‏ يافتند، تمسّك كرده، فتواى او را مانند روايت وى به حساب مى‏آوردند و اين به خاطر حسن ظنى بود كه به او داشتند.

در جلالت قدر آن بزرگوار همين بس كه حضرت امام حسن عسكرى عليه ‏السّلام در توقيع شريفى كه براى او فرستاده در خطاب به او مرقوم فرموده‏اند: يا شَيْخى وَ مُعْتَمَدى وَ فَقيهى: اى شيخ من و محل اعتماد من و فقيه من! 

گروهى از اهل قم مى‏گويند: ما در سال وفات ابن بابويه در بغداد بوديم و على بن محمد سمرى - از وكلاى ناحيه مقدسه - پيوسته از ما راجع به ابن بابويه سؤال مى‏كرد و ما مى‏گفتيم: نامه رسيده و او سالم است و كارهاى خود را تدبير مى‏كند. گذشت تا روزى از ما همان پرسش را كرد و ما هم بدانگونه جواب داديم. او گفت: خداوند در مورد على بن الحسين - ابن بابويه - به شما اجر و پاداش دهد، چه آنكه او در همين ساعت قبض روح شد. 

آنان مى ‏گويند: ما آن تاريخ را از نظر ماه و روز و ساعت، ثبت كرديم و بعد از هفده يا هجده روز كه نامه آمد، خبر داده بودند كه آن بزرگوار در همان ساعت از دنيا رفته بوده است.

بارى آن عالم جليل القدر و متقدم در قم كه زادگاه و پايگاه اصلى وى بوده، از دنيا رفت و داراى بقعه و بارگاهى است و قبر شريفش زيارتگاه اهل دل و حاجتمندان و علاقمندان است.

دیده شده توسط نویسنده وبلاگ(سليماني) در کتاب بانوی ملکوت/164