سالروز رحلت ميرزا مهدي آيت ‏اللَّه زاده خراساني

ميرزا مهدي آيت ‏اللَّه زاده خراساني فرزند عالم بزرگ، آخوند ملامحمدكاظم خراساني، در حدود سال 1254 ش (1292 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. وي پس از آموختن مقدمات و سطوح حوزوي، قصد ادامه تحصيل داشت اما بر اثر بيماري شديد چشم، از اين كار بازماند و وارد خدمات اجتماعي و سياسي شد. ميرزا مهدي در حدود سال 1280 ش سفري به ايران داشت و در جريان مشروطه، عصاي دست پدر و همكار سياسي آن مرجع بزرگ شمرده مي‏شد. وي براي استقرار مشروطيت، چه در زمان حيات پدرش و چه پس از آن، بسيار فعاليت كرد. خدمات سياسي ميرزا مهدي، نه تنها در مشروطيت ايران، بلكه در استقلال عراق نيز مشهود است. وي در جريان جنگ جهاني اول كه خاك ايران مورد تجاوز قواي روسيه قرار گرفت، از طرف علماي مذهبي، براي مبارزه با اشغالگران روس به رياست هيئتي انتخاب شد كه ماموريت آن، رسيدگي به مسائل جهاد و تماس با دولت ايران به منظور اخراج روس‏ها از كشور بود. همچنين وي در جريان تبعيد علماي ايراني ساكن عراق به ايران، به همراه آنان تا قم آمد ولي سپس به بغداد بازگشت تا با استفاده از نفوذ خود، زمينه مراجعه محترمانه علما به عتبات را فراهم سازد كه در اين كار نيز موفق شد. سرانجام ميرزا مهدي خراساني در 28 ارديبهشت 1324 ش برابر با سال 1364ق در هفتاد سالگي درگذشت و در جوار امام رضا(ع) مدفون گرديد.

سالروز درگذشت عالم و فيلسوف شهير ميرزا مهدي آشتياني

پدر و نیكان میرزا مهدی همه از علمای بزرگ اسلام بوده اند. در رأس این خاندان آیت الله العظمی حاج میرزا حسن آشتیانی(ره) معروف به میرزای آشتیانی است. ایشان از شاگردان برجسته علامه شیخ مرتضی انصاری(ره)، و صاحب كتاب گرانسنگ «بحر الفوائد فی شرح الفرائد» می باشد.

میرزای آشتیانی بعد از درگذشت استاد، نجف را ترك كرد و به تهران آمد و حوزه درس گرمی را پایه گذارد.او را اولین كسی می دانند كه نظرات و آرای شیخ انصاری را در ایران گسترش داده است. محفل علمی وی میعادگاه جوینده گان معرفت بود و تعداد زیادی از بزرگان در این محضر به فیض می رسیدند كه از آن جمله اند: حضرات آیات عظام حاج میرزا فیض قمی، حاج شیخ محمد علی شاه آبادی، حاج شیخ محمد علی حائری قمی، حاج شیخ محمد كبیر قمی و…

میرزای آشتیانی به عنوان رئیس علمای تهران در جنبش شكوهمند تحریم تنبكو نقش فوق العاده ای را ایفا می كرد. ایشان كه نماینده میرزای بزرگ شیرزای نیز بود در انجام رساندن هدف قیام و رهبری مردم دخالت مستقیم داشت.(1) آن بزرگوار در سال 1319 قمری درگذشت.

از شاگردان مبرّز میرزای آشتیانی، برادرزاده اش، مرحوم آیت الله حاج میرزا جعفر آشتیانی است كه افتخار دامادی استاد را نیز داشته است. او پدر فیلسوف عالی مقام میرزا مهدی آشتیانی می باشد.

آیت الله میرزا جعفر آشتیانی ملقب به میرزای كوچك علاوه بر استفاده از محفل پرشور علمی عموی گرامیش، از محضر اساتیدی همچون حكیم میرزا ابوالحسن جلوه، آقا علی حكیم زنوزی، آقا محمد رضا قمشه ای استفاده ها برد و به مقام بلندی از معارف الهیه رسید. ایشان در ادبیات و ریاضیات سر آمد علمای عصر خود و به طب و نجوم و هندسه و عرفان نیز تسلط داشت. حاج میرزا جعفر در سال 1324 قمری درگذشت و در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) مدفون گردید.(2)

منبع: پايگاه اطلاع رساني حوزه

پی نوشت ها:

1 - رك: تاریخ دخانیه، شیخ حسن كربلائی و تاریخ بیداری ایرانیان، ناظم الاسلام كرمانی .

2 - رك: اثر آفرینان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی .

سالروز درگذشت فقيه عاليقدر قاضي ابوالقاسم ابن براج

فقيه بزرگ و قاضی طرابلس شام، سعد الدين ابوالقاسم عبدالعزيز بن نحيري بن عبدالعزيز ابن برّاج طرابلسي، معروف به ابن برّاج و قاضي، در حدود سال 400 هجری قمری در منطقه مصر به دنیا آمد.

مقام علمی

قاضي، ابن براج تـحـصیلات خود را ابتدا در زادگاه خویش شروع كرد، آوازۀ درس سيد مرتضي علم الهدي او را به بغداد كشاند. ابن براج در سال 429 قمري در درس وي حاضر شد و هفت سال يعني تا زمان درگذشت سيد مرتضي نزد او دانش آموخت. مي‌توان قاضي را برجسته‌ترين و نامدارترين شاگرد علم الهدي، پس از شيخ ابوجعفر طوسي دانست.

ابن براج پس از درگذشت علم الهدي، در مجلس درس شيخ طوسي شركت جست و چند سالي نيز در محضر او بود. وی در سال 438 ق به عنوان نماينده و جانشين شيخ رهسپار طرابلس شام شد.

تأليفات

ابن براج تأالـیـفـات مـتـعدد و نوشته‏ های پرباری در فروع فقهی دارد كه از آن میان می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:

الجواهر: در اين كتاب حدود 820 پرسش در باب‌هاي گوناگون فقه مطرح و به آنها پاسخ داده شده است. برخي برآنند كه اين كتاب اولين نوشته‌اي است كه مسائل فقهي را به صورت پرسش و پاسخ طرح نموده است.

شرح جمل العلم و العمل: كه شرحي است بر بخش فقهي كتاب جمل العلم والعمل تأليف علم الهدي، اين كتاب مختصر به بيان احكام طهارت، نماز ميت، روزه، اعتكاف، حج و زكات پرداخته است و از ويژگي‌هاي آن اين است كه نظرهاي فقهي گروهي از صحابه پيامبر(ص) و تابعين و فقيهان سده اول و دوم هجري قمري را در بردارد.

از دیگر آثار وی می‏توان از المعالم، المنهاج، الكامل، روضه النفس فی احكام العبادات، المقرب، المهذب، الموجز و حسن التصریف را نام برد.

شاگردان

فقيه بزرگوار مرحوم قاضي ابن براج شاگردان بسیاری تربیت کرد که به برخی از آنان اشاره خواهیم کرد: حسك ابن بابويه، عبدالجبّار مقري رازي، عبدالرحمان نيشابوري خزاعي، حسن بن عبدالعزيز جيهاني، قاضي بن ابي كامل طرابلسي، ابوجعفر مجمد حلبي، زيد بن داعي، كميح و بسياري دیگر.

قاضي از نگاه دیگران

صـاحب ریحانه الادب درباره او مي‏گوید: شیخ عبدالعزیز بن براج شامی حلبی طرابلسی، مكنی به ابـوالـقـاسم، ملقب به قاضی، موضوف به عزالدین و عزالمؤمنین، ازاكابر فقهای امامیه اواخر قرن پـنـجـم هجرت، از وجوه و اعیان ایشان و از تلامذه سید مرتضی علم الهدی بود ماهی هشت دینار از طرف سید، شهریه داشت به جهت تلمذ و انسی كه با او داشته اسـت، او را خـلـیـفـه الـمـرتضی گفته‏ اند. ابن براج از اساتید معظم خود، سید مرتضی و ابوالفتح كـراجكی روایت كرده است و از راویان او شیخ عبدالجبار مفید رازی است كه در ولایت ری، فقیه امامیه بوده است و جمعی از اكابر وقت نیز از او روایت می‏كنند. قضاوت او در طرابلس بیست یا سی سال ادامه داشته، به همین جهت به لقب قاضی شهرت یافته است.

وفات

فقيه بزرگ ابن براج پـس از حدود هشتاد سال عمر با برکت و اجرای احكام اسلام، در نهم شعبان سال 481 هجري قمري در طرابلس درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.

منبع:تبيان

لسان الارض (زبان زمین)

1. هنگامی كه خداوند به زمین و آسمان گفت: «به میل یا به كراهت بیایید» زمین اصفهان اجابت كرد و بدینسان بخشی از زمین اصفهان «لسان الارض» نام گرفت.

2. گویند حضرت امام حسن مجتبی (ع) هنگامی كه در مسیر فتح گرگان و یا برای جهاد به طرف قزوین از اصفهان عبور می‌كرده و در این زمین نماز خوانده‌اند، این زمین با ایشان تكلم كرده است.

سالروز ولادت شهید ثانی

در تاریخ فقاهت شیعه، دو تن از عالمان دین به شهید، شهرت یافته اند: یکی محمّدبن جمال الدین مکی عاملی مولف کتاب گران سنگ لمعه، که شهید اول لقب گرفت و دیگری زین الدین علی بن احمد شامی عاملی که به شهید ثانی مشهور گردید.

در احولات شهید ثانی آمده است که شیخ بهایی از پدر خویش ـ که شاگرد شهید بوده ـ نقل کرده است که روزی نزد شهید رفته و او را در تفکری عمیق دیده است. از شهید پرسیده: چه چیزی شما را به تفکر واداشته است؟ ایشان در جواب گفته اند: خواب دیدم سید مرتضی مهمانی بزرگی بر پا و همه علمای شیعه را دعوت کرده است، وقتی وارد شدم سید از جای برخاست و به من فرمود: بفرمایید در کنار محمّدبن مکی (شهید اول) بنشینید. من نیز در کنار او نشستم. پس از آن از خواب برخاستم. گمان می کنم که شهید ثانی ام.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

سالروز رحلت آیت الله سید محمد باقر درچه ای

علامه سيد محمد باقر درچه اي در سال ۱۲۲۷ هجري شمسي ديده به جهان گشود. و پس از طي تحصيلات مقدماتي در درچه و اصفهان و استفاده از درس اساتيدي چون ميرزا محمد باقر چهارسوقي،ابوالمعالي كلباسي وميرزا محمد حسن نجفي به عراق رفت . در نجف از محضر علماي بزرگي چون : ميرزاي شيرازي،سيد محمد حسين ترك و ميرزا حبيب الله رشتي مستفيض گشت و در سال ۱۳۰۳ ه.ق به اصفهان بازگشت و به تدريس فقه و اصول مشغول گرديد. وي به همراه آخوند ملا عبدالكريم گزي جلسه درسي خود را به طور عمده در مدرسه نيم آورد اصفهان برگزار مي نمود. طلاب از اطراف و اكناف و شهرهاي دور و نزديك به محضرش شتافته و از خرمن خردش خوشه ها مي چيدند. فضلا و محققين، صلحا و متعبدين فيض مجلس درس و صف جماعت او را غنيمت دانسته به خدمتش شرفياب مي- شدند.چندين سال بود كه در اصفهان در اصول فقه مدّرسي چون او نيامده بود و در عصر خويش از همه مدرسان اصفهان برتري يافته و در زهد و تقوا نيز بين علما امتيازي ويژه داشت. پس از درگذشت آيت الله سيد اسماعيل صدر در كاظمين به سال ۱۳۳۸ ه.ق مرجع تقليد اهالي اصفهان و برخي نقاط ايران گرديد .

وسواس ممنوع

يك روز به مرحوم دُرچه ‏اى گفتند يكى از شاگردان در وضوسازى از خود وسواس نشان مى‏دهد. ايشان گفته بود: «آن فرد بيايد و وضو بگيرد بعد كه در حضور استاد وضو گرفته بود، آقا سيّد محمّدباقر دُرچه‏اى فرموده بود: حالا نمازت را بخوان ببينم! او هم نماز ظهر و عصرش را اقامه نموده بود. چون نمازش خاتمه يافت طلبه‏ها گفتند: آقا ايشان مى‏رود وضويش را تكرار مى‏كند و نمازش را اعاده مى‏نمايد. آية ‏اللّه دُرچه‏اى گفته بود: وى را در حجره نگه داريد تا آفتاب غروب كند و وسواس از سرش بيفتد.»

آقاى مرتضوى از مرحوم عمويش آيت‏اللّه سيّد محمدمهدى(و همچنين يكى ازعلماى اصفهان) نقل مى‏كند كه: »يك روز شخصى كه خود را خيلى به علا‏مه نزديك مى‏دانست و خودش را خودمانى قلمداد مى‏كرد، در حضور آقا عرضه داشت كه من گندم‏هاى يك يتيم را، به دليل اين كه كيسه كافى در دسترس نبود، روى گندم‏هاى خودم ريختم، اندازه گندم‏ها تقريباً معين و مشخص بود و بنا دارم آن را بعداً به طور تخمين جدا كنم، به نظر شما اشكالى كه ندارد؟ سخن آن شخص كه به اينجا رسيد، آقا بر خلاف انتظار طرف، يك مرتبه عصبانى شد و با حالت تغيّر و فرياد گفتند: چرا روى هم ريختى؟ چرا گندم‏ها را مخلوط كردى؟ خلاف انجام دادى. و بعد دستور دادند سهم مزبور از اموال جدا شود.»

منبع:سایت تاریخی فرهنگی مذهبی تخت فولاد

سالروز رحلت عالم بزرگ شیعه ومؤلف کبیر علامه شیخ عبدالحسین امینی

در یکی از روزهای سال 1320 در شهر تبریز کودکی چشم به جهان گشود که اسم او را پدر بزرگوارشان به سبب عشق وافری که به امام حسین علیه السلام داشتند «عبدالحسین» گذاشتند و در تربیت و پرورش فضایل اخلاق او سعی تمام نمودند. از همان اوان کودکی آثار نبوغ و تیزهوشی در او مشاهده می شد. این امر پدر را که خود از اهل دانش بود بر آن داشت که لحظه ای از تعلیم او غافل نشود و از هر فرصتی برای ارتقای سطح معلومات او استفاده نماید. طولی نکشید که این تلاش ها ثمر داد و این کودک را به مرحله ای از کمال و دانایی رساند که اندیشمندان بزرگ دنیای اسلام را به تحسین و تکریم او وا داشت.

شجاعت

شجاعت صفتی بود که علاّمه امینی رحمه الله به آن آراسته بود. برخورداری از این ویژگی او را قادر ساخت که به بزرگ ترین کارها اقدام نماید و از جوّسازی ها و تهدید و تحریک های دشمنان حقیقت هراسی به دل راه ندهد. این امر به بهترین صورت در تدوین اثر ارزشمندی چون الغدیر نمایان است. در برخوردهای اجتماعی نیز جلوه های از این خصیصه ارزشمند به چشم می خورد. از خود ایشان نقل شده است وقتی که برای انجام مناسک حج به بیت الله الحرام مشرف شده بودند در عرفات صحرا را پر از جمعیت می بینند و از کثرت جمعیّت جایی برای سکونت و نصب خیمه پیدا نمی کنند. پس از جست وجو متوجه می شوند در گوشه ای از بیابان جای وسیعی را مأموران حکومتی برای اشراف و خاندان سلطنتی عربستان نگه داشته اند. علامّه امینی بلافاصله وسایل خود را به آن جا منتقل می کنند. وقتی مأموران اعتراض می کنند که این جا مال امیر است، با شجاعت در مقابل آنها ایستادگی می کند و به آنها می گوید: «این جا سرزمین بندگان است به امیرتان بگویید به جای دیگر برود». در نهایت سربازان از آن همه شجاعت تعجب می کنند و به او متعرض نمی شوند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه