پدران ومادران شریک در اعمال صالح فرزندان:
از جمله امتیازات فرزند دار شدن در آیین زردشت این است که پدر ومادر شریک در اعمال صالح فرزندانشان هستند چرا که در کتب فقهی آنان نوشته شده ؛ مردمان را جهد باید کردن تا در جوانی زن بکنند وفرزند زایند وزنان رانیز ،چه در دین پیداست که هر کار وکرفه (ثواب) که فرزند کند همچنان است که پدر ومادر به دست خویش کرده اند ….اگر کسی را فرزند نباشد بریده پل خوانند یعنی راه آن جهان به وی بریده است وبدان جهان نتواند رسیدن، بر سر چینود پل (مشابه آنچه مسلمانان پل صراط می نامند ) بماند اگر چه بسیار کارکرفه کرده باشد به چینود پل گذر نتواند کردن وحساب وشمار او نکنند وهر امشاسفندی که آنجا فرارسد اول این سخن پرسد که بدان جهان عوض خویش پدید آورده ای یا نه چون نیاورده باشد بر وی بگذرند وروان او بر پل پر درد وغم آنجا بماند .1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1.فرخ مرد بهرامان ،همان ،یادداشتهای فصل 32بند 1ص275

حقوق متقابل والدین وفرزندان درآیین زردشت
اهمیت تکثیر نسل:
در آیین زردشت تکثیر نسل وصاحب فرزند شدن از ضروریات است وثواب بسیار دارد واین مسأله چنان دارای اهمیت است که اگر زنی نتواند صاحب فرزند شود شوهر او حق دارد که او رارها کند .1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. . هاشم رضی، وندیداد ترجمه، واژه نامه ،یادداشتها،ج3، انتشارات فکر روز،چاپ1376،فرگرد 18ـ9 ،ص1526

 حقوق اخلاقی زوجین در آیین زردشت
در آیین زردشت پیرامون تکالیف اخلاقی هر یک از زوجین، به ویژه زنان ،مطالب چندانی گفته نشده ولیکن  مغان نسبت به جامعه ی زنان بسیار بدبین بودند علاوه بر این زنان اشیائی بودند که ارزش آنها بسته به جایگاه مالکین وصاحبان آنها بود.پیامد چنین دیدگاهی تفاوت شدید در رابطه با حقوق زنان در خانواده بود به طوری که نه تنها موقعیت پادشازن بسیار متمایز از موقعیت چاکر زن بود،حتی موقعیت فرزندان همسران متعدد یک مردوابسته به موقعیت خانوادگی مادرانشان بود.
علاوه بر اینکه ،نگرش ارزش مدارانه نسبت به زن تا حدود زیادی با وظایف ونقش زیست شناختی (فیزیولوژیک) او در تکثیر نسل مرتبط بود به طوری که بسیاری از ستایش های راجع به زن در اوستا ،به گونه ای متوجه همین نقش زن در اجتماع بشری است.وبه همین جهت در جایی که زن نمی توانست ،صاحب فرزند شود حق طلاق برای مرد محفوظ بود و در صورتیکه زن ازدواج نمی کرد ، زن مستحق مرگ بود.
لذا در کتب فقهی زردشتیان مکتوب است که مرد اگر زن نگیرد مرگرزان(مستحق مرگ) نشود ،وزن اگر شوی نکند ، همانا مرگرزان شود ،چه زن را جز از راه آمیزش با مردان فرزند نباشد واز وی پیوند نرود اما مرد را جز از راه زن گرفتن هرگاه اوستا را بگوید از وی پیوند تن پسین فراز رود.(اشاره به مضمون فرگرد 18 از وندیداداست که می گوید مرد اگر قبل از خوابیدن اوستا بخواند وسپس در خواب محتلم شود در تن پسین یعنی پس از رستاخیز ، فرزند به او باز داده خواهد شد .1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1.کتایون مزدا پور ،همان ،فصل دهم،ص140

 عدم حق دفاع زنان از عفاف خویش:
بر خلاف اسلام ، در آیین زردشت پیرامون چگونگی اثبات زنا در مورد زنانی که متهم به زنا می شدند مطلبی گفته نشده است و تنها در مورد مجازات مرد وزن زانی سخن به میان آمده و برای زنان در این زمینه نه تنها حق دفاع گذاشته نشده بلکه مجازات یا بخشش مرد زانی حقی است که برای همسر زن محفوظ است وزن هیچ گونه دخالتی در این زمینه نمی تواند داشته باشد.تنها مطلبی که بیان شده این است که اگر زن ، شوهر داشته باشد زانی باید سیصد استیر به وی تاوان بپردازد ، اما اگر عمل زناشویی صورت گرفته باشد گناه آمیختگی نطفه روی می دهد واگر زن حامله نیز باشد به جنین آسیب می رسد وطفل نیز مورد ظلم زانی خواهد بود و اگر شوهر، زن را به دلیل زنا طلاق دهد وزن بی گناه باشد وی نیز همیمال(مورد ظلم ) زانی خواهد بودوگناه بزرگتر می گردد. یکی دیگر از راههای پاک شدن از این گناه بزرگ این است که به نزد شوهر زن برود و از شوهرش درخواست بخشش کند .1

. کتایون مزدا پور، شایست ناشایست ، ص107، فرخ مرد بهرامان ،همان ،ص71 بند 24 و25

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

حقوق قضایی زوجین در آیین زرتشت

ولایت مرد بر همسر سابق بعد از جدایی:
بنابر مستندات موجود نه تنها فرزندان ذکور بر مادران بیوه ی خود ولایت داشتند ، بلکه هر گاه مردی همسر خود را طلاق می دادحق ولایت مرد نسبت به همسر از مرد سلب نمی شد چنانچه در کتب حقوقی زردشتیان آمده است ؛اگر مردی زن خویش را طلاق دهد – مگر در مواردی که زن را نسبت به خویش سالار کرده – نمی تواند حق سالاری را به کسی واگذار کند ودر صورتی که آن زن ،پس از آن در حیات آن مرد شوهر کند وصاحب فرزندی شود آنگاه فرزندان آن زن به کسی تعلق دارد که زن را به آن شیوه طلاق داده است که مقصود همسر اول است . 1

فرخ مرد بهرامان، همان، فصل 4 بند 13ص101

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

حقوق قضایی زوجین در آیین زرتشت

اختیارات زنان بعد از جدایی یا وفات همسر:
ولایت فرزندان برمادران بعد از وفات همسر: از جمله مواردی که فرزندان بر مادر خویش اولویت داشتند زمانی بود که زن به واسطه ی جدایی یا وفات همسر ، بیوه می شد در این صورت اگر زن دوباره ازدواج می کرد و فرزند پسری داشت که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود از جمله حقوق این فرزند بر مادر خویش این بود که این پسر، حق فسخ ازدواج مادر را بعد از رسیدن به سن بلوغ داشت ؛ چرا که در کتب حقوقی آنان ،اینچنین آمده که چنانچه زنی( بعد از وفات همسر) با کسی که به سالاری خانواده گمارده شده (کنایه ازشخص مورد اعتماد وامین خانواده که بنابر توافق ،متولی امری از امور خانواده می شود) ازدواج کند پس از آنکه پسر آن بانوی خانه به سن بلوغ برسد، در صورتی ادامه ی زناشویی امکانپذیر است که پسر آن بانو با این ازدواج موافقت کند .1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. . فرخ مرد بهرامان، همان، فصل 15 بند 13ص156

حقوق قضایی زوجین در آیین زرتشت
طلاق:
در کتب کهن زردشت، در باب حق طلاق مطلبی به صراحت بیان نشده ولی هر کجا که سخن از طلاق است به عنوان یک حق مسلم برای مردان محسوب شده ،نه تنها طلاق از حقوق مسلم مردان بود. همچنین بنابر مستندات موجود هر گاه مردی همسر خود را طلاق می دادحق ولایت مرد نسبت به همسر ، از مرد سلب نمی شد چنانچه در کتب حقوقی آنان مکتوب است ؛«اگر مردی زن خویش را طلاق دهد – مگر در مواردی که زن را نسبت به خویش سالار کرده – نمی تواند حق سالاری را به کسی واگذار کند ودر صورتی که آن زن ،پس از آن در حیات آن مرد شوهر کند وصاحب فرزندی شود آنگاه فرزندان آن زن به کسی تعلق دارد که زن را به آن شیوه طلاق داده است که مقصود همسر اول است .1
حتی دربعضی از کتابهای حقوقی زردشتیان ،جملاتی وجود دارد که حاکی از آن است که مردان این حق را نیز داشته اند که خود همسرانشان را طلاق وبه همسری شخص مورد نظرشان دربیاورد ؛ مثلاًگفته شده «چنانچه شوهر بگوید که ، من همسرم را از همسری خلع کردم واو را به همسری وتحت قیمومت فرخ در آوردم وچنانچه فرخ ،آن زن را به همسری بپذیرد …..یا در جای دیگر نوشته شده ؛چنانچه مرد با خرسندی زن خویش ،آن زن را طلاق دهد واو را به همسری نوجوان خویش در آورد(نکته ای که در تمدن ساسانی دیده می شود این است که دربرهه ای از تاریخ زردشتیان ، قانونی جعل شد که در آن ازدواجهای درون خانواده نه تنها ممنوع نبوده بلکه پیوندی مقدس محسوب می شده) و آن نوجوان در نوجوانی فوت کند ،آنگاه به سبب درگذشت شوهر دوم در نوجوانی ، به آن زن قیمومت مرد دوم نمی رسد وپیوسته قیمومت شوهر نخست با او خواهد بود.2

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. . فرخ مرد بهرامان، همان، فصل 7 بند4 ،ص101

2. . همان، فصل 7 بند10 و 5ص101