حقوق مالی زوجین در آیین زردشت

ارث
بنابر آثار به جا مانده در اوستا هر چند که بنابر یک قانون فطری وطبیعی اموال ودارایی های هر شخص بعد از مرگ او از آن نزدیکان وفرزندان او خواهد بود ولی در آیین زدشت هر چه جستجو کنی قانون خاصی در تقسیم ما ترک وضع نشده وتقسیم ما ترک میت بنابر وصیت میت وخواست او صورت می پذیرد. لذا موبدان که مأمور به تقسیم ماترک متوفی بودند میراث را بنابر وصیت میت تقسیم می کردند یعنی هر گونه که خواست متوفی بود.
بنابر نظر مورخان ، تقسیم ماترک میت در صلاحیت موبدان بوده و موبد ترکه را بنابر وصیت تقسیم می کرد .اما میت حق داشت که داراییش را حتی به عنوان ارثیه به چند شهروند بدهد و آن شهروندان نسبت به دارایی به ارث رسیده متعهد به پرداخت دیون متوفی بودند .1
از جمله ی اخیر موجود در بند بالا، می توان چنین برداشت کرد که در آیین زردشت سالار وبزرگ خانواده می توانست، اموال خود را به هر کسی که خواست ببخشد ، تنها مطلبی که هست اینکه ،وارثان متعهد به پرداخت دیون متوفی بودند.

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. فرخ مرد بهرامان ، همان، فصل 28 در باب ارث ،بند 6ص248

حقوق مالی زوجین در آیین زردشت

نفقه
(معنای انفاق در آیین زردشت به معنای حمایت وتأمین خوراک وپوشاک وبه طور کلی به معنای پروردن است)
هر چند که در آیین زردشت اصل نفقه به عنوان یکی از حقوق زوجه پذیرفته وبه آن اشاره گردیده است ولی از جمله نکات حقوقی که در دین زردشت قبل از این وجود داشته ، نفقه به همه ی زنان تحت اختیار مرد تعلق نمی گرفته وطبق قانون تنها پادشا زن ، واجب النفقه ی مرد بوده است.
بنابر قوانین ایران باستان سه دسته از افراد خانواده تحت انفاق وحمایت قرار می گرفتند : پسر تا بالغ شود،دختر تا هنگامی که شوهر کند ،زن با ازدواج پادشازنی(ازدواج دختر با رضایت والدین و رعایت تمام شرایط متعارف برای نخستین بار در ایران باستان ،پادشا زنی نامیده می شد) تا هنگامی که زنده است . برای نمونه ، در مورد حمایت از پادشا زن آمده که: پادشا زن ترساگاه (مؤدب ومطیع ) هر ساله باید با دارایی شوهر خویش مورد حمایت قرار گیرد وشوهر او نمی تواند بگوید که «برای حمایت چیزی به او بدهید» شوهر در هبه ی همه چیز به همسر خود اختیار دارد به جز زمین ،آب ،گیاهان ،وخانه ودر خصوص برده نیز تا دو برده حق واگذاری دارد.لذا پادشا زن از جمله کسانی است که برای همیشه واجب النفقه ی همسر است .

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

حقوق مالی زوجین در آیین زردشت

مهریه
از جمله حقوق مالی که در اسلام مورد توجه وتأکید قرار گرفته ، قانون پرداخت مهریه به زوجه است که از جمله امتیازات حقوقی برای زنان مسلمان می باشد ولیکن در کتب دینی زردشتیان معادل چنین حقی قانونی جعل نشده است ، اما در کتب تاریخی آمده که آثاری از خرید زن در دوره ی ساسانی وجود داشت ،بنابر این رسم ، همسر آینده ی زن مبلغی معین پول یا کالایی معادل آن مبلغ به والدین زن می داد لکن بنابر دینکرد «اگر پس از ازدواج معلوم می گردید که زن ارزش مبلغ پرداخت شده را ندارد » یعنی اگر زن نازا بود ،این پول می بایست به شوهر پس داده شود . اما در ماده ی 21 از آیین نامه ی احوال شخصیه ی زردشتیان به صراحت آمده که طلاق اختیاری نیست بنابراین در اجرای مراسم زناشویی مهریه تعیین وقید نمی شود. لذا مهریه در قوانین جاری زردشتیان جایگاهی ندارد وهمچنانکه بیان شد از مختصات حقوق زنان مسلمان است .1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. انجمن زردشتیان تهران، آیین نامه ی احوال شخصیه ی زردشتیان ایران، تهران

حقوق مالی زوجین در آیین زردشت
 رژیم اشتراک مالی
در این رژیم، دارایی زن و شوهر پس از ازدواج یک دارایی مشترک را تشکیل می دهد. شمول این اموال مشترک نسبت به اموال منقول و غیر منقول و دارایی قبل از ازدواج وبعد از ازدواج است. ولی با توجه به مدلهای مختلف رژیم اشتراک مالی که در حقوق بسیاری از کشورهای اروپایی وجود دارد متفاوت خواهد بود; اما در غالب آنها مرد، اداره، تنظیم و تصرف در این اموال (اموال مشترک) را بر عهده دارد و یا لااقل اختیارات مرد گسترده تر از اختیارات زن می باشد. این رژیم هم در سیستم حقوقی رومی - ژرمنی; مانند فرانسه و آلمان و هم در سیستم حقوقی کامن لا; مثل انگلستان وجود دارد
ولیکن بنابر آنچه که از مستندات تاریخی وکتب حقوقی زردشت به دست می آید در ایران باستان حق مالکیت زوجین به رسمیت شناخته می شده ،هر چند که در انجام پاره ای از کارها ،زوجه با محدودیتهایی روبرو بوده است. برای نمونه در منابع تاریخی آمده که در دین زردشت هر کدام از زوجین حق مالکیت بر اموال شخصی خویش را داشتند .مال مرد وزن جدا بود،مگر اینکه مرد وزن به موجب قرار دادویژه ای ،اموال خود را شراکتی کرده باشند که پس از چنین قراردادی زن حق نداشت آن را به هم بزند ولی مرد می توانست . 1

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. . استادعبدالعظیم رضایی،گنجینه ی تاریخ ایران ،جلد هشتم،چاپ اول، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ،1387 ،ص 845

از جمله حقوقی که در تمام ادیان با تفاوت برای زوجین در نظر گرفته شده حقوق مالی است که معلوم می کند زوجین از نظر مالی چگونه باید یکدیگر را حمایت کنند وچه حقوقی بر یکدیگر دارند و معمولاً در گذشته تا حال این زنان بوده اند که در طول تاریخ مورد حمایت مالی مردان قرار می گرفتند . در آیین زردشت نمی توان به حقوقی معادل آنچه در اسلام برای زنان در نظر گرفته شده دست یافت ولی بنابر مستندات تاریخی اصل این حقوق شبیه یکدیگر بوده هر چند در جزییات با یکدیگر تفاوت داشته اند .

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

همچنان که بیان آن گذشت از جمله مطالب تأثیرگذار در حقوق افراد، نگاه آن ادیان به جایگاه افراد خانواده به ویژه زنان است، اینکه نگاه هر کدام از ادیان به زنان چگونه است تأثیر به سزایی در فهم جایگاه و به تبع حقوق هر یک از اعضای خانواده دارد .
در مورد دیدگاه مغان در ارتباط با زنان، هرگاه ملاک داوری درمورد زن و حقوق زن احکام ومحرمات و محدودیتهای شدیدی باشد که ارباب وندیداد در اوستا بیان کرده اند باید گفت که که زنی شیءاست و ارزش وی وابسته به مالک و مقام و منصب دارند ه اش می باشد. . مغان نسبت به زنان بسیار بدبین بودند. در اندرزنامه های باقیمانده، بارها به این نکته بر میخوریم که سر و راز خود به زنان مگویید که آنان را اعتماد نشاید یا هر زن در روز چندین بار باید به شوهر خود بگوید، چه کنم، چه گویم، چه خورم .1
این نوع نگاه بدبینانه به زنان حاصل نوع نگاه متون دینی زردشت به نوع آفرینش زنان است چرا که در متون دینی زردشت، به صراحت نوع آفرینش زن را پست تر از مرد میشمرد و زن را مقدمه و طفیلی وجود مرد میداند و زنان را عنصر و عامل گناه معرفی میکند. در بندهش که یکی از متون مهم دینی زردشت است اینچنین بیان میکند؛ «هرمزد هنگامیکه زن را بیافرید گفت : که تو را نیز آفریدم در حالیکه تو را سرده ی (نژاد، نوعی دسته بندی موجودات) پتیاره (اهریمن) ازجهی (دختراهریمن،) است تو را نزدیک دهانی آفریدم که جفتگیری تو را چنان پسند افتد که به دهان مزه ی شیرینترین خورشها، و از من تو را یاری است زیرا او از تو زاده شود باوجود این مرا نیز که هرمزدم بیازاری اما اگرمخلوقکی رامی یافتم که مرد را از او کنم آنگاه هرگز تو را نمی آفریدم که تو را سرده ی پتیاره (اهریمن) ازجهی( دیو زن بد کاره ) است اما در آب و زمین وگیاه و گوسفند، بربلندی کوهها و نیز آن ژرفای روستا خواستم و نیافتم مخلوقکی که مرد پرهیزگار از او باشد جز زن که از سرده ی جهی پتیاره است.» 2

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. آذرنبغ پسر فرخزاد، آذربادپسرامید، اندرزنامه های دینکرد ششم، ترجمه فرشته آهنگر، چاپ اول، تهران، انتشاراتصبا، 1392
2. مهرداد بهار، بندهش فرنبغ دادگی، بخش نهم،ص83 انتشاراتتوس1369

زَرتُشتیا زَردُشتیا اشوزَرتُشت، پیامبر ایران باستان بود که مزدیسنا را بنیان گذاشت. وی همچنین سرایندهگات‌ها، کهن‌ترین بخش اوستا می‌باشد زمان و محل دقیق تولد وی مشخص نیست اما گمانه‌ زنی‌ها واسناد، زمان یبین ۶۰۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح رابرای او حدس زده‌اند و زادگاه وی را به مناطق مختلفی مانند ری، آذربایجان، خوارزم، سیستان وخراسان نسبت داده‌اند. تعلمیات زرتشت بعدها با باورهای بومی ایرانیان ترکیب شد و مزدیسنای کنونی که نزدیک به پنج سده دین رسمی ایران نیز بوده ‌است، راپدید آورد. نام زرتشت در فهرست یک صد نفره انسان‌های تاثیر گذار تاریخ که توسط مایکل هارت تنظیم شده ‌است، قرار دارد. دین زرتشت امروزه حدود ۲۰۰ هزار تن پیرو در ایران، هند و برخی نقاط دیگر جهان دارد.
اشوزرتشت امر ازدواج را امري مقدس مي شناسد و دختران و پسران را سفارش مي كند كه با ژرف بيني همسرخويش را برگزينند .1 اشوزرتشت راه تحكيم خانواده وسعادتمند شدن همسران را اين پيام اهورايي مي داندكه كوشش كنند كه « درپي نيك منشي و مهرورزي از يكديگرپيشي جويند .2
سنن يا آيين زرتشتي شامل بخش هایي از اوستا وآداب ورسوم زرتشتيان است كه از زمان پيامبري رسيدن اشوزرتشت كه 3748 سال پيش مي باشد تا زمان ساسانيان توسط انجمن مغان تنظيم ونگارش شده است. اين مجموعه كه كيش زرتشتي و بن پايه هاي فرهنگي ايران باستان را مي سازد، طريقت و شريعت «زرتشتي زيستن» را آموزش مي دهد .بسياري ازمتون ديگر مانند« اندرز باد مهرآسپند»،« دينكرد»،« بندهش » وغيره نيزدردسترس است كه هر چند جزيي از اوستابه حساب نمي آيند. ولي ديدگاه موبدان بزرگ زرتشتي را درخود جاي داده است و مي تواند مورد استناد قرارگيرد. درهمه اين متون كهن ، زرتشتيان رابه مقدس دانستن امر ازدواج و لزوم پديد آوردن فرزندان بسيار و چگونگي دوري كردن از كژانديشي و دروغ وناراستي، فرا مي خواند.

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. يسنا53 بند3و5
2. يسنا 53 بند5