سبک زندگی مردم و سبک زندگی از قرآن کریم

در حدیث زیر و نورانی هشت راه غلط از بعضی مردم ذکر شده است و در مقابل آن هشت راه غلط هشت راه درست از قرآن کریم ذکر شده است .

از اینرو می توانیم سبک زندگی بعضی از مردم را با آن هشت راه درست قرآن کریم آسیب شناسی کنیم.

رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ لِبَعْضِ تَلَامِيذِهِ يَوْماً أَيَّ شَيْ‏ءٍ تَعَلَّمْتَ مِنِّي قَالَ لَهُ يَا مَوْلَايَ ثَمَانَ مَسَائِلَ قَالَ ع قُصَّهَا عَلَيَّ لِأَعْرِفَهَا قَالَ الْأُولَى رَأَيْتُ كُلَّ مَحْبُوبٍ يُفَارِقُ مَحْبُوبَهُ عِنْدَ الْمَوْتِ فَصَرَفْتُ هَمِّي إِلَى مَا لَا يُفَارِقُنِي بَلْ يُؤْنِسُنِي فِي وَحْدَتِي وَ هُوَ فِعْلُ الْخَيْرِ قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ الثَّانِيَةُ قَدْ رَأَيْتُ قَوْماً يَفْخَرُونَ بِالْحَسَبِ وَ آخَرِينَ بِالْمَالِ وَ الْوَلَدِ وَ إِذَا ذَلِكَ لَا فَخْرَ فِيهِ وَ رَأَيْتُ الْفَخْرَ الْعَظِيمَ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى- إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ فَاجْتَهَدْتُ أَنْ أَكُونَ عِنْدَ اللَّهِ كَرِيماً قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ الثَّالِثَةُ قَالَ رَأَيْتُ النَّاسَ فِي لَهْوِهِمْ وَ طَرَبِهِمْ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى‏ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى‏ فَاجْتَهَدْتُ فِي صَرْفِ الْهَوَى عَنْ نَفْسِي حَتَّى اسْتَقْرَرْتُ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ تَعَالَى قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ الرَّابِعَةُ قَالَ رَأَيْتُ كُلَّ مَنْ وَجَدَ شَيْئاً يُكْرَمُ عِنْدَهُ اجْتَهَدَ فِي حِفْظِهِ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ فَأَحْبَبْتُ الْمُضَاعَفَةَ وَ لَمْ أَرَ أَحْفَظَ مِمَّا يَكُونُ عِنْدَهُ فَكُلَّمَا وَجَدْتُ شَيْئاً يُكْرَمُ عِنْدَهُ وَجَّهْتُ بِهِ إِلَيْهِ لِيَكُونَ لِي ذُخْراً إِلَى وَقْتِ حَاجَتِي قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ الْخَامِسَةُ قَالَ رَأَيْتُ حَسَدَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ- فَلَمَّا عَرَفْتُ أَنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ خَيْرُ مَا يَجْمَعُونَ مَا حَسَدْتُ أَحَداً وَ لَا أَسِفْتُ عَلَى مَا فَاتَنِي قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ السَّادِسَةُ قَالَ رَأَيْتُ عَدَاوَةَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ الْحَزَازَاتِ الَّتِي فِي صُدُورِهِمْ وَ سَمِعْتُ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا فَاشْتَغَلْتُ بِعَدَاوَةِ الشَّيْطَانِ عَنْ عَدَاوَةِ غَيْرِهِ قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ السَّابِعَةُ قَالَ رَأَيْتُ كَدْحَ النَّاسِ وَ اجْتِهَادَهُمْ فِي طَلَبِ الرِّزْقِ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ. ما أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَ ما أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ. إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ فَعَلِمْتُ أَنَّ وَعْدَهُ حَقٌّ وَ قَوْلَهُ تَعَالَى صِدْقٌ فَسَكَنْتُ إِلَى وَعْدِهِ وَ رَضِيتُ بِقَوْلِهِ وَ اشْتَغَلْتُ بِمَا لَهُ عَلَيَّ عَمَّا لِي عِنْدَهُ قَالَ أَحْسَنْتَ وَ اللَّهِ الثَّامِنَةُ قَالَ رَأَيْتُ قَوْماً يَتَّكِلُونَ عَلَى صِحَّةِ أَبْدَانِهِمْ وَ قَوْماً عَلَى كَثْرَةِ أَمْوَالِهِمْ وَ قَوْماً عَلَى خَلْقٍ مِثْلِهِمْ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً. وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدْراً فَاتَّكَلْتُ عَلَى اللَّهِ وَ زَالَ اتِّكَالِي عَنْ غَيْرِهِ قَالَ لَهُ وَ اللَّهِ إِنَّ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ وَ سَائِرَ الْكُتُبِ تَرْجِعُ إِلَى هَذِهِ الْمَسَائِل‏[1]

از كتاب مجموعه‏ ى ورام از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده كه به بعضى از شاگردانش روزى فرمود: چه چيز از من آموختى؟

عرض كرد: آقا من از شما هشت مسأله ياد گرفتم حضرت فرمود آنها را بيان كن تا بشناسم عرض كرد

اول ديدم هر دوستى هنگام مردن از دوستش جدا مى‏شود سپس همتم را مصرف كردم دوستى انتخاب كنم كه هيچ وقت از من جدا نشود بلكه مونس و يار تنهائى من باشد و آن دوست عمل خير است كه هيچ گاه از صاحبش جدا نميشود. حضرت فرمود احسن بر تو بخدا.

دوم گفت مردمى را ديدم بحسب و نسب‏شان افتخار مى‏كنند و گروهى را ديدم بمال و فرزندشان افتخار ميكنند ولى من ديدم كه در اين‏ها فخرى نيست و فخر بزرگ را در قول خداى تعالى ديدم كه مى‏فرمايد: «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ» «حجرات 13» گرامى‏ترين شمادر پيشگاه خدا پرهيزگارترين شماست (1) پس من سعى و كوشش كردم كه در پيشگاه خدا گرامى باشم فرمود

«احسنت و اللَّه»

سوم- مردم را سرگرم لهو و لعب ديدم و شنيدم گفته‏ى خداى تعالى را كه مى‏فرمايد: «وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى‏ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى‏» «نازعات 41 تا 43 » و اما كسى كه از مقام عظمت پروردگار بترسد و مانع شود نفسش را از هوس‏ها همانا بهشت جايگاه اوست پس كوشش كردم كه هوس را از خود دور كنم تا اينكه بر طاعت خدا ثابت باشم فرمود احسنت و اللَّه.

چهارم- ديدم هر كس كه چيزى پيدا ميكند در نگهداريش كوشش ميكند و آن را گرامى دارد ولى من شنيدم كه خداى تعالى مى‏فرمايد: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ» «حديد : 11» كيست آنكه وام بدهد خدا را وامى نيكو پس خدا براى او چند برابر كند و براى اوست پاداشى سودمند پس من چندين برابر را دوست داشتم و نديدم من چيزى را بهتر براى حفظ از آنچه كه در پيش خداست پس هر چه پيدا كردم او را در راه خدا انفاق مى‏كنم تا پس انداز روز نيازمنديم باشد فرمود

احسنت و اللَّه.

پنجم- ديدم مردم را كه گروهى بر گروه ديگر حسد ميورزند و گفته‏ى خداى تعالى را شنيدم كه ميفرمايد: «نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ» «زخرف 32 » و ما روزى ايشان را بينشان بخش مى‏كنيم در زندگانى دنيا و بلند گردانيم بعضى از ايشان را بر بعضى در مراتب و درجات تا برخى برخى ديگر را به كار بگيرند و رحمت پروردگار تو بهتر است از آنچه كه گرد مى‏آورند پس چون شناختم كه رحمت پروردگار بهتر است از آنچه كه ايشان گرد مى‏آورند بهيچ كس حسد نورزيدم و بر آنچه از دستم رفت افسوس نخوردم فرمود

احسنت و اللَّه.

ششم- ديدم دشمنى مردم را بعضى بر بعض ديگر در سراى دنيا و كينه‏هائى كه در دلشان هست و شنيدم گفته‏ى خداى را كه ميفرمايد «إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا» «فاطر : 6 » همانا شيطان براى شما دشمن است پس او را دشمن خود بگيريد پس سرگرم عداوت شيطان شدم از عداوت غير شيطان فرمود

احسنت و اللَّه.

هفتم- ديدم كه مردم سعى و كوشش ميكنند در پيدا كردن روزى و شنيدم گفته‏ى خداى تعالى را كه فرموده «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» «ذاريات : 56» نيافريدم جن و انس را مگر براى عبادت و بندگى و نيز فرموده: ما أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَ ما أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ» «ذاريات : 57-58» نميخواهم از ايشان روزى و نميخواهم از ايشان كه طعام بدهند همانا او روزى دهنده و صاحب نيروئى قويست پس من دانستم كه همانا وعده‏ى خدا درست است و گفته او راست است پس تا هنگام وعده‏ى خدا صبر كردم و بگفته‏ى او راضى شدم و مشغول اعمال خودم شدم فرمود

احسنت و اللَّه.

هشتم- ديدم گروهى را كه از سلامتى بدنشان حرف ميزنند و گروهى از فراوانى ثروت سخن ميگويند و گروهى از خلقت و آفرينش ديگران صحبت ميكنند و من شنيدم كه خداى تعالى ميفرمايد:

«وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدْراً» «طلاق : 2-3 » و هر كس از خدا بپرهيزد خدا براى او محلى قرار ميدهد و روزى ميرساند براى او از جايى كه گمان ندارد و هر كس كه توكل بخدا كند او را كافيست همانا خداوند كارش را تامين ميكند و براى هر چيزى وقتى قرار داده پس من توكل بر خدا كردم و از غير او بريدم.

حضرت به آن شاگرد فرمود بخدا سوگند كه تورات و انجيل و زبور و قرآن و ديگر كتابهاى آسمانى به همين مسائل برميگردند.

دکتر علی حق شناس (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)