از خانہ ی ارباب خبر می آید

بر آل علے تازه پسر می آید

در خُلق و مرام و منطق و حُسن و جمال

انگار محمّدی دگر می آید

حضرت علی اکبر (علیه السلام) فرزند بزرگ امام حسین(علیه السلام)
در 11 شعبان سال 33 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود.
مادر بزرگوار وی « لیلا دختر ابی مره » است.
لیلا برای امام حسین پسری آورد، رشید، دلیر، زیبا، شبیه ترین کس به رسول خدا ،
رویش روی رسول، گفتگویش گفتگوی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) ،
هر کسی که آرزوی دیدار رسول خدا را داشت بر چهره ی پسر لیلا می نگریست،
تا آنجا که پدر بزرگوارش می فرماید :

“هرگاه مشتاق دیدار پیامبر می شدیم به چهره او می نگریستیم"؛
به همین جهت روز عاشورا وقتی اذن میدان طلبید و عازم جبهه پیکار شد،
امام حسین چهره به آسمان گرفت و فرمود:

” اللهم اشهد علی هؤلاء القوم فقد برز الیهم غلام اشبه الناس برسولک محمد خلقا و
خلقا و منطقا و کنا اذا اشتقنا الی رؤیة نبیک نظرنا الیه… ” .

«خداوندا، شاهد باش جوانی را به جنگ با این مردم ستمکار فرستادم که
شبیه ترین مردم از نظر خُلق و خَلق به پیامبر تو بود. هرگاه مشتاق دیدار پیامبرت
می شدیم به چهره او می نگریستیم».

قحطی عاشق آمده، یوسف بگو تقصیر چیست؟
خواب زلیخا را ببین، با خود بگو تعبیر چیست؟

گرخونبهاي دیدنت، قربانی انگشت بود
من از براي وصل تو، سر میدهم تاثیر چیست؟

اي کاش دربازارعشق،یک برده غیر از من نبود
شدسرنوشتم بردگی، پس قصه ي تقدیر چیست؟

گویا که کنعان میشود، پایان دنیا عاقبت
از چاه تو آیم برون، دربندي تزویر چیست؟

من استخاره کرده ام،شد سوره ي یوسف جواب
معنی آن باشد فراق، یا تو بگو تفسیر چیست؟

اي ماه من، سجده کُند، بر تو ستاره روز و شب
هر خنده ات گردد نماز، پس حاجت تکبیر چیست؟

باچشم هایم روي دل، من مینویسم حرف خود
پرپر زدم پروانه وار، یا علت تحریر چیست

نسل جوان را به جهان رهبری
جلوه ی توحید، علی اکبری
هر که هوای رخ احمد کند
در تو تماشای پیمبر کند

شناگري و تيراندازي

جوان و نوجوان براي رشد و کمال روحي و جسمي هم به فعّاليّت‏هاي بدني نياز دارد،و هم به طراوت و شادابي روح، بايد تفريحات سالم را بگونه‏اي براي جوانان فراهم کرد که هم وقت آنها را پُر کند، و بيکار و سرگردان نمانند، و هم در رشد جسمي و رواني آنان تأثير داشته باشد، که امام علي‏ عليه السلام به دو نوع از سرگرمي‏هاي خوب اشاره مي‏فرمايد که رهنمود داد:عَلِّمُوا أوْلادَکُمْ السَّباحَة وَ الِّرمايَة (بر کودکان و نوجوانان خود شناگري و تيراندازي بياموزيد.)

فروع كافي ج 6 ص 47 حديث 4

شوخي‏هاي متواضعانه

خنديدن و خنداندن درست و دور از رفتارها و الفاظ زشت مانعي ندارد.

فرق است بين دروغ گفتن، مسخره کردن، بازي کردن با آبروي مردم، و فروتن و متواضع بودن.

حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مردي بذله گو نبود، امّا لبخند بر لبان مبارکش بود، و در برخورد با کوچک و بزرگ شاد و داراي چهره‏اي شاداب و خندان بود.

الف - رسول گرامي اسلام‏ صلي الله عليه وآله وسلم نيز در فرصت‏هاي مناسب اصحاب و ياران خود را مي‏خنداند و آنها را شاداب و سرحال نگه مي‏داشت.

به پيرزني فرمود:

چرا تلاش مي‏کني، پير زنها به بهشت نمي‏روند.

آن زن ناراحت شد و گفت:

يا رسول اللَّه من به بهشت نمي‏روم؟

رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم در حالي که مي‏خنديد، فرمود:

همه جوان شده و وارد بهشت مي‏گردند.

ب - روزي پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم با امام علي‏ عليه السلام در مجلسي خرما تناول مي‏فرمود، و هسته‏هاي خرما را مقابل علي‏ عليه السلام مي‏گذاشت، بگونه‏اي که اگر کسي وارد مي‏شد فکر مي‏کرد همه خرماها را علي‏ عليه السلام خورده و آن حضرت چيزي تناول نفرموده است.

آنگاه خطاب به علي‏ عليه السلام فرمود:شما زياد خرما خورده‏ايد؟.

حضرت جواب داد:آنکس زيادتر خورده که خرما را با هسته آن تناول کرد؟

که لبخند بر لبان پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم نقش بست.

شرح نهج البلاغه ج6 ص 94 .

ج - امام علي‏ عليه السلام همواره از شوخي‏هاي زشت و بي‏معنا پرهيز مي‏کرد و عمروعاص را در پخش اينگونه شايعات مورد نکوهش قرار داد که در خطبه 84 مرز ميان شوخي‏هاي ناروا و روا را روشن کرد که فرمود:

عَجَباً لِابْنِ النَّابِغَةِ! يَزْعُمُ لِأَهْلِ الشَّامِ أَنَّ فِيَّ دُعَابَةً، وَأَنِّي امْرُؤٌ تِلْعَابَةٌ:أُعَافِسُ وَأُمَارِسُ! لَقَدْ قَالَ بَاطِلاً، وَنَطَقَ آثِماً.

أَمَا - وَشَرُّ الْقَوْلِ الْکَذِبُ - إِنَّهُ لَيَقُولُ فَيَکْذِبُ، وَيَعِدُ فَيُخْلِفُ، وَيُسْأَلُ فَيَبْخَلُ، وَيَسْأَلُ فَيُلْحِفُ، وَيَخُونُ الْعَهْدَ، وَيَقْطَعُ الْإِلَّ؛ فَإِذَا کَانَ عِنْدَ الْحَرْبِ فَأَيُّ زَاجِرٍ وَآمِرٍ هُوَ! مَا لَمْ تَأْخُذِ السُّيُوفُ مَآخِذَهَا، فَإِذَا کَانَ ذلِکَ کَانَ أَکْبَرُ مَکِيدَتِهِ أَنْ يَمْنَحَ الْقِرْمَ سُبَّتَهُ.

أَمَا وَاللَّهِ اِنِّي لََيمْنَعُنِي مِنَ اللَّعِبِ ذِکْرُ الْمَوْتِ، وَإِنَّهُ لََيمْنَعُهُ مِنْ قَوْلِ الْحَقِّ نِسْيَانُ الْآخِرَةِ، إِنَّهُ لَمْ يُبَايِعْ مُعَاوِيَةَ حَتَّي شَرَطَ أَنْ يُؤْتِيَهُ أَتِيَّةً، وَيَرْضَخَ لَهُ عَلي تَرْکِ الدِّينِ رَضِيخَةً.

«شگفتا از عمروعاص پسر نابغه! ميان مردم شام گفت که من اهل شوخي و خوشگذراني بوده، و عمر بيهوده مي‏گذرانم!! حرفي از روي باطل گفت و گناه در ميان شاميان انتشار داد.

مردم آگاه باشيد! بدترين گفتار دروغ است، عمروعاص سخن مي‏گويد، پس دروغ مي‏بندد، وعده مي‏دهد و خلاف آن مرتکب مي‏شود، درخواست مي‏کند و اصرار مي‏ورزد،

امّا اگر چيزي از او بخواهند، بخل مي‏ورزد، به پيمان خيانت مي‏کند، و پيوند خويشاوندي را قطع مي‏نمايد، پيش از آغاز نبرد در هياهو و امر و نهي بي‏مانند است تا آنجا که دست‏ها به‏سوي قبضه شمشيرها نرود.

امّا در آغاز نبرد، و برهنه شدن شمشيرها، بزرگ ترين نيرنگ او اين است که عورت خويش آشکار کرده، فرار نمايد.

آگاه باشيد! بخدا سوگند که ياد مرگ مرا از شوخي و کارهاي بيهوده باز مي‏دارد، ولي عمروعاص را فراموشي آخرت از سخن حق بازداشته است، با معاويه بيعت نکرد مگر بدان شرط که به او پاداش دهد، و در برابر ترک دين خويش، رشوه‏اي تسليم او کند.»

خطبه 84 نهج البلاغه .

سپس در حکمت 450 ره‏آورد شوخي‏هاي ناروا را تذکّر مي‏دهد که:

مَا مَزَحَ امْرُؤٌ مَزْحَةً إِلَّا مَجَّ مِنْ عَقْلِهِ مَجَّةً.

«هيچ کس شوخي بيجا نکند، جز آن که مقداري از عقل خويش را از دست بدهد.»

حكمت 450 نهج البلاغه .

د - روزي خليفه اوّل و دوّم در دو طرفِ امام علي‏ عليه السلام راه مي‏رفتند، چون قدّ آن دو، کمي بلندتر از آن حضرت بود، خليفه دوّم جملاتي را به شوخي و طنز مطرح کرد و خطاب به حضرت فرمود:اَنْتَ في بَيْنِنَا کَنُونِ «لَنَا»

«علي، تو در ميان ما، مثلِ حرفِ «نون» در «لَنَا» هستي.»

حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بلافاصله و بدون مهلت پاسخ داد که:

اِنْ لَمْ اَکُنْ اَنَا اَنْتُمْ «لا»

«اگر من در ميان شما نباشم، شما مي‏شويد «لا».»

يعني اگر من نباشم، شما چيزي نيستيد، چون «لا» يعني «هيچ».

صفحات: 1· 2

تماشاي آب گودال‏ها پس از باران

حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام نقل فرمود که:شبي در مدينه باران فراواني باريد و بيابان‏ها و گودال‏ها پُر از آب شد.صبح آن روز رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم به من فرمود:

بيا تا به صحراي «عقيق» برويم و طراوت و صفاي آب‏هاي جمع شده در گودال‏ها و درّه‏ها را تماشا کنيم.همراه پيامبر به تماشاي بيابان رفتيم و منظره‏هاي زيباي طبيعت را تماشا مي‏کرديم، گفتم:

اي رسول خدا! اگر ديشب اطّلاع مي‏داديد غذائي آماده مي‏کردم.

پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمود:

آنکس که ما را تا اينجا آورد، نمي‏گذارد گرسنه بمانيم، ناگاه ابري آمد و خود را پائين کشيد و سفره غذائي در پيش روي پيامبر انداخت.

در آن سفره، انارهاي زيبائي بود که به آن طراوت و زيبائي هيچ چشمي نديده بود.

از آن انارها خورديم و مقداري براي فاطمه و فرزندان خود برداشتيم.

مناقب الفاخره - و ثاقب المناقب .

استفاده از زيبائي‏هاي طبيعت

حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وقتي به سوي صفّين حرکت مي‏فرمود به سرزمين «بليخ» رسيد که، جاي خوش آب و هوائي بود، و رودخانه بزرگ و پُر آبي داشت، مناظر زيباي آن سرزمين، امام علي‏ عليه السلام را به خود مشغول کرد.

آن حضرت دستور داد تا سپاهيان در آنجا مدّتي بمانند و از آب و هواي دلنشين آن سامان بهره‏مند گردند،و استراحت کنند.

با اين که حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در حال پيشروي به سوي سرزمين صفّين بود، و جنگ بسيار سرنوشت سازي در پيش روي داشت، و لشگرِ چند ده هزار نفري را رهبري مي‏کرد،

امّا از تفريحات سالم سربازان و بهره‏ برداري از طبيعت غفلت نفرمود.

فتوح ابن اعثم كوفي ص 512.