انس امام رضا علیه السلام با قرآن
ابراهيم بن عباس رابطه حضرت على بن موسى (ع) با قرآن را چنين توصيف كرده است:
1) تمام سخنان حضرت رضا (ع) و پاسخهاى او (به سؤالات افراد) و استنادهاى آن گرامى برگرفته شده از قرآنبود
2) هرسهروز يك ختمقرآن : و هرسهروز يك ختم قرآن مى كرد ومىفرمود: اگربخواهم دركمتر از سه روز هم مىتوانم ختم كنم؛ و ليكن به هنگام تلاوت آن به هيچ آيهاى برنمىخورم مگر آنكه در آن مىانديشم كه چه وقت و در چه موردى نازل شده است؛ از اين رو، هر سه روز يك بار ختم قرآن مىكنم.
« عيون اخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 193 و بحارالانوار، ج 49، ص 90.»
3) در بستر، بسيار قرآن تلاوت رجاء بن ابى ضحاك نيز در اين باره مىگويد: على بن موسى (ع) شب، هنگام قرار گرفتن در بستر، بسيار قرآن تلاوت مىكرد و چون به آيهاى برمىخورد كه درباره بهشت يا دوزخ بود، مىگريست و از خداوند بهشت را درخواست مىكرد و از آتش جهنم به او پناه مىبرد. « همان، ص 196 و 94.»منشأ اين تأمّل و ژرف نگرى حضرت رضا (ع) نسبت به قرآن و تحول و تأثر آن گرامى از آيات وعد و وعيد آن اين است كه او قرآن را ريسمان محكم الهى و هدايتگر انسان به «صراط مستقيم» و بهشت مىدانست.
4) راه توسل به قرآن کریم : توصیه به قرآن در مشکلات : پيشواى هشتم (ع) علاوه بر آنكه خود همدم با قرآن بود به پيروى از جدّ بزرگوارش رسول خدا (ص)- كه امّت خويش را به هنگام روى آوردن فتنهها به چنگ زدن به ريسمان محكم قرآن توصيه مىكرد - پيروان خود را به هنگام گرفتارى و احساس بيم و خطر به روى آوردن به كتاب الهى سفارش كرده مىفرمود: «اذا خِفْتَ امْراً فَاقْرَأْ مِأَةَ آيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنْ حَيْثُ شِئْتَ ثُمَّ قُلْ: اللَّهُمَّ اكْشِفْ عَنِّى الْبَلاءَ ثَلاثَ مَرّاتٍ» « مكارم الاخلاق، ص363.»هر گاه از چيزى ترسيدى صد آيه از قرآن مجيد را از هر جا كه خواستى تلاوت كن، سپس سه بار بگو: «اللَّهُمَّ اكْشِفْ عَنِّى الْبَلاءَ».
5) سخن حضرت در مورد قرآن کریم : روزى در محضر امام رضا (ع) سخن از قرآن به ميان آمد. امام (ع) درباره نظم قرآن و اعجاز و حجت آن با اهميّت سخن گفت؛ سپس فرمود:
1) «هُوَ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتينُ قرآن، ريسمان محكم خداوند
2) وَعُرْوَتُهُ الْوُثْقى و دستگيره استوار
3) وَ طَريقَتُهُ الْمُثْلَى و راه روشن و مستقيم اوست
4) الْمُؤَدّى الَى الْجَنَّةِ كه انسان را به بهشت رهنمون مىسازد
5) وَ الْمُنْجى مِنَ النَّارِ، و از دوزخ رهايى مىبخشد.
6) لا يَخْلُقُ عَلَى الْازْمِنَةِ قرآن، با گذشت زمان كهنه نمى شود
7) وَ لا يَغَثُّ عَلَى الْالْسِنَةِ لِانَّهُ لَمْ يُجْعَلْ لِزَمانٍ دُونَ زَمانٍ بَلْ جُعِلَ دَليلَ الْبُرْهانِ وَ الْحُجَّةَ عَلى كُلِّ انْسانٍ، و با فزونى قرائت و تلاوتش از ارزش نمىافتد؛ زيرا قرآن براى زمانى مخصوص و معين قرار داده نشده بلكه حجّت و برهان براى همه انسانها در همه زمانهاست
8) لايَأْتيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِوَ لا مِنْ خَلْفِه، كه هيچ گونه باطلى، نه از پيش رو، و نه از پشت سر، به سراغ آن نمى آيد
9) تَنْزيلٌ مِنْ حَكيمٍ حَميدٍ». چرا كه از سوى خداوند حكيم و شايسته ستايش نازل شده است.
« عيون اخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 137.»
دکتر علی حق شناس (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)
