قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏: سَبْعَةُ أَشْيَاءَ يُكْتَبُ لِلْعَبْدِ ثَوَابُهَا بَعْدَ وَفَاتِهِ : ابن عباس گفته كه رسول خدا (ص) فرمود كه هفت چيز ثواب آنها بعد از مردن نوشته مى ‏شود.

1)       رَجُلُ غَرَسَ نَخْلًا كسى كه درختى بكارد

2)      وَ حَفَرَ بِئْراً يا چاهى بكند

3)      وَ أَجْرَى نَهَراً يا نهرى جارى كند

4)      وَ بَنَى مَسْجِداً يا مسجدى بنا كند

5)      وَ كَتَبَ مُصْحَفاً يا قرانى بنويسد و بگذارد

6)      وَ وَرَّثَ عِلْماً يا علمى از خود باقى گذارد

7)      وَ خَلَّفَ وَلَداً صَالِحاً يَسْتَغْفِرُ لَهُ بَعْدَ وَفَاتِه‏[1] يا فرزند صالحى بعد از خود داشته باشد كه از براى او استغفار كند.

دکتر علی حق شناس (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. معدن الجواهر و رياضة الخواطر، ص: 59

وَ قَالَ (ص)‏: سَبْعَةُ أَشْيَاءَ آفَةٌ لِسَبْعَةِ أَشْيَاءَ رسول خدا (ص) فرمود كه هفت چيز آفت هفت چيز است

1)     آفَةُ السَّمَاحَةِ الْمَنُّ آفت سخاوت، منّت نهادن

2)      وَ آفَةُ الْجَمَالِ الْخُيَلَاءُ آفت جمال، تكبّر و خوش آمدن از خود است

3)     وَ آفَةُ الْحَدِيثِ الْكَذِبُ آفت سخن، دروغ است

4)     وَ آفَةُ الْعِلْمِ النِّسْيَانُ آفت علم، فراموشى است

5)     وَ آفَةُ الْعِبَادَةِ الْفَتْرَةُ آفت عبادت، سستى نمودن و ساكن شدن است

6)     وَ آفَةُ الظَّرْفِ الصَّلَفُ آفت ظرافت، لاف زدنست

7)     وَ آفَةُ الْحَسَبِ الْفَخْر[1] آفت حسب، فخر كردن است‏

منبع: دکتر علی حق شناس(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1.معدن الجواهر و رياضة الخواطر ؛ ؛ ص59

کتاب «مباحثه، شرایط، آفات و برکات»

نویسنده:حجت الاسلام مهدی باقری سیانی

(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

نگاهی بر ویژگی های کتاب مباحثه

«یکی از ثابتات حوزه های علمیه شیعه، مباحثه است. از مباحثه تعبیر به ورزش علمی، تمرین استادی و میزان سنجی دانایی شده است.» این جملات بخشی از متنی است که در پشت جلد کتاب نقش بسته و برگرفته از مقدمه مؤلف می باشد که خواندن آن قبل از مطالعه کتاب حتما توصیه می شود. مؤلف در ادامه از جایگاه این سنت ثابت حوزه های سخن گفته و احساس تأسف می کند که بر تارک سنتی بدین نیکویی چرا غبار کم توجهی و حتی نسیان نشسته است؟ و حال آنکه باید ضمن آسیب شناسی این مقوله، در جهت احیاء و توسعۀ آن قدم های مؤثر برداشت. سپس خاضعانه می نویسد که اثر کنونی بدین امید تولید شده تا «گام کوچکی در احیاء، توسعه و تعمیق این سنت با ارزش» باشد.

کتاب مباحثه در دوازده فصل تدوین شده است. یکی از ویژگی های شیخ حر عاملی، محدث کبیر انتهای عصر صفوی، این بود که به نیت برکت یافتن آثارش، معمولا آنها را در دوازده فصل سامان می داد و مولف اثر کنونی نیز یا به شیخ حرّ اقتدا کرده یا توارد در بر حسن نگاه، روی داده است. در فصل اول با تعریف مباحثه آشنا شده و از اینکه مباحثه چرا “ورزش علمی"، “تمرین استادی"، “معیار سنجش دانایی"، “یک نوع تدریس” و “میراثی اسلامی” است آگاه می شویم و می خوانیم که این مقولۀ مهم، از “مختصات حوزه های علمیه” است و چه نیکو که این ویژگی و خصوصیت، نه تنها متروک نشود که سایر نهادهای آموزشی جهان اسلام و بلکه تمام مجامع علمی گیتی در جهت اقتباس این سنت بر یکدیگر پیشی بگیرند و از منافع و برکات آن بهره مند گردند.

صفحات: 1· 2

110 کلید واژه حجاب و عفاف و زمینه های آن در قرآن کریم و دارای هفتاد طرح تصویری و توضیح هر یک ازکلید واژه ها همراه با مطالب جذاب قرآنی و حدیثی

نویسنده: دکتر علی حق شناس

(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

بخشی از ویژگی­های این کتاب عبارتند از:

1) انتخاب 110 کلید واژه قرآنی برای موضوع مهم شخصی (از لحاظ اعتقادی و اخلاقی) و اجتماعی حجاب و عفاف و زمينه­هاي آن و مسائل مربوط به آن.

2) با توجه به اسم این کتاب که مسائل پيرامون پوشش و عفت را نیز در بر دارد بعضی از کلید واژه­هايی که تأثیر شگرف در حجاب و عفاف دارد مانند ازدواج، رعایت حقوق همسر، بعضی از مسائل اخلاقی، زناشوئي و… را نيز در اين ميان گنجانده­ايم.

3) درج کلید واژه­ها و عناوین آن در طرح­های جذاب.

4) انتخاب عناوین جذاب در تبیین کلید واژه ها در طرح های خود. البته از ذکر ترجمه کلید واژه ها خودداري كرده ايم چرا که ترجمه و تفسیر کلید واژه­ها بعد از طرح­های تصويري به طور مبسوط بيان می­شود.

5) تمام کلید واژه های قرآن در سمت راست صفحه است، مگر اینکه کلید واژه ها بیش از یک صفحه باشد؛ همچنين در مقابل آن، اصل آیه همراه با ترجمه آیت الله مشکینی (رحمت الله علیه) نوشته شده است.

6) بعد از متن آیه و ترجمه آن، هر یک از کلید واژه ها توضیح داده شده است .

7) کلید واژه ها را به ترتیب سوره ها از اول قرآن تا آخر آن انتخاب کرده ایم و برای دسترسی آسانتر به آدرس آنها، صفحه، جزء، سوره و آیه آن را مشخص نموده ایم.

8) بعد از توضیح کلید واژه­ها، مطالب جذابی را از منابع مختلف حدیثی و تفسیری در رابطه با بعضی از موضوعات آیه و کلید واژه ها بیان کرده ایم که قرآن و سنت در کنار هم قرار گیرند و دلپذیرتر شوند و جذابیت بیشتری پیدا کند .

9) مطالبی که در متن است و قابل دسته بندی می باشد داخل طرح های جذاب آورده ایم که باعث رغبت در خواندن مطالب خواهد شد.

10) طرح هر یک از کلید واژه ها و طرح های داخل متن، قابلیت نصب بر روی تابلوها را دارند. خوانندگان عزيز می توانند طرح ها را روی بنر و یا روی کاغذهای رنگی چاپ کنند و داخل مساجد، خانه ها، سالن اجتماعات، راهروهای مدارس و دانشگاه ها نصب کنند؛ چرا که با خواندن گلواژه­های قرآنی حجاب و عفاف و عناوین زیر آن، بدون اینکه به متن آیه مراجعه کنند به بسیاری از مطالب جذاب قرآنی حجاب و عفاف و زمینه­های آن دست می یابند. همچنين علاقه مندان با مراجعه به آدرس دقیق و کامل کلید واژه ها و توضیحات خود کتاب می توانند به مطالب بیشتری برسند.

11) فهرست مطالب طوری طراحی شده است كه خوانندگان با خواندن آن، به همه مطالب و اصل کلید واژه­ها واقف شوند.

12) اين مجموعه حاوي بيش از هفتاد تصوير جذاب در اشكال مختلف با مطالب متنوع و دسته­بندي شده ، است.

13) تفسير و توضيح تمام 110 كليد واژه از تفسير نمونه آمده است و در بعضي آيات، پيام هاي آيه از تفسیر نور نيز انتخاب شده است. البته برای جذابیت و تبیین بیشتر، مطالبی از طرف نویسنده اضافه شده ، که در غالب طرحهای زیر آورده شده است .

14) این کتاب فنون و مهارتهای تبلیغی دو است و شماره یک آن کتاب سه جلدی فنون و مهارتهای تبلیغی در ارائه مفاهیم قرآنی و روایی است .

صفحات: 1· 2

وَ لَا غِنَى بِكُمْ فِيهِ عَنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ

خَصْلَتَيْنِ تُرْضُونَ اللَّهَ بِهِمَا

وَ خَصْلَتَيْنِ لَا غِنَى بِكُمْ عَنْهُمَا

وَ أَمَّا اللَّتَانِ تُرْضُونَ اللَّهَ بِهِمَا

1) فَشَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ

2) وَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ

وَ أَمَّا اللَّتَانِ لَا غِنَى بِكُمْ عَنْهُمَا

3) فَتَسْأَلُونَ اللَّهَ فِيهِ حَوَائِجَكُمْ وَ الْجَنَّةَ

4) وَ تَسْأَلُونَ‏ اللَّهَ فِيهِ الْعَافِيَةَ وَ تَتَعَوَّذُونَ بِهِ مِنَ النَّار1

(مردم در ماه رمضان از چهار چيز بى‏نياز نيستند)

و شما در اين ماه از چهار خصلت بى‏نياز نيستيد

كه با دو خصلت آن خداوند را خوشنود سازيد

و بدو خصلت ديگر خودتان سخت نيازمنديد

اما آن دو خصلت كه خداى را بدان خوشنود خواهيد ساخت

1) گواهى بر يگانگى خدا

2) و رسالت من است

و اما آن دو كه سخت بدان نيازمنديد اين است كه

3) نيازمنديها و بهشت را در اين ماه از خداوند در خواست كنيد

4) و از خداوند بخواهيد كه بشما سلامتى بدهد و در پناه خود از آتش و دوزخ نگاه دارد.

[1] - الخصال ج‏1 260 أربع خصال لا غنى بالناس عنها في شهر رمضان

دکتر حق شناس (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها

يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ

روز بزرگ حجّ (روز عيد قربان يا روز حج بزرگ)

التوبة : 3 وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَري‏ءٌ مِنَ الْمُشْرِكينَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَ بَشِّرِ الَّذينَ كَفَرُوا بِعَذابٍ أَليمٍ

و (نيز اين آيات) اعلامى است از جانب خداوند و فرستاده او به (عموم) مردم در روز بزرگ حجّ (روز عيد قربان يا روز حج بزرگ، حج سال نهم هجرى كه مشركان و مسلمانان با هم حج گزاردند) كه خدا و فرستاده او از مشركان بيزارند (هيچ تعهدى با آنها ندارند) پس (اى مشركان) اگر توبه كنيد (و اسلام آوريد) براى شما بهتر است، و اگر روى برتابيد بدانيد كه شما (نه با مقابله و نه با فرار) ناتوان‏كننده خدا نيستيد. و (اى پيامبر) كسانى را كه كفر ورزيدند به عذابى دردناك بشارت ده!

الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ

وحشت بزرگ در روز قیامت

الأنبياء : 103 لا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ هذا يَوْمُكُمُ الَّذي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ

آن وحشت بزرگ آنان را غمگين نمى‏كند و فرشتگان (با تبريك و تهنيت) به استقبالشان مى‏آيند (و مى‏گويند) اين همان روز شماست كه (در دنيا) به آن وعده داده مى‏شديد.

الْعَذابِ الْأَكْبَرِ

عذاب بزرگتر در آخرت

السجدة : 21 وَ لَنُذيقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنى‏ دُونَ الْعَذابِ الْأَكْبَرِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

و حتما آنها را از عذاب نزديكتر (دنيا مانند قحطى و مرض و شكست) قبل از عذاب بزرگتر (آخرت) مى‏چشانيم، شايد بازگردند.

الْعَذابَ الْأَكْبَرَ

عذاب بزرگتر در آخرت

الغاشية : 24 فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذابَ الْأَكْبَرَ

پس خداوند او را به عذاب بزرگتر عذاب خواهد كرد.

دکتر حق شناس استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها

جزء شانزدهم:سوره کهف آیه 75 و سوره مریم و سوره طه 135 وظایف ما در مورد نماز امر کردن خانواده به نماز شبیه این آیه شریفه: توجه به سفارش خداوند به نماز و زکات امر کردن خانواده به نماز نفس مرضی نه عمل مرضی توجه به عواقب اضاعه کردن نماز توجه به هدف از اقامه نماز چهارده دریای بیکران در نماز (پنج گفتار و نه رفتار و اسرار آنها که توضیح آن در کتاب فنون و مهارتهای تبلیغی در ارائه مفاهیم قرآنی و روایی آمده است.) توبه در قرآن‏.

جزء هفدهم: سوره انبیاء و سوره حج بخشی از اسباب اجابت دعا گفتن ذکر ارحم الراحمین تهلیل و تسبیح و اعتراف به گناه عوامل استجابت دعا از آیات زیر نکته دوم: عوامل تقوا پیشگی: 1) گرفتن دستورات الهی با قوت تما : 2) اجرای قصاص در جامعه: 3) روزه گرفتن : 4) ترس از روز قیامت : 5) تذکر و موعظه در جلسات باطل : 6) کنار گذاشتن راههای مختلف غیر از راه خدا و توجه به سفارشات خداوند: 7) وجود افراد موعظه گر و پند دادن: 8) عربی بودن قرآن کریم و بهره مند شدن ار آن .

جزء هجدهم: سوره مومنون و سوره نور و سوره فرقان تا آیه 20 حجاب و عفاف: توجه به گامهای شیطان در چهار موضوع 1- فحشا و منکر 2- تزکیه نفس 3- تغذیه 4- ولایت آیه نگاه مردها آیه نگاه زنها حدیث القلب مصحف البصر در نهج البلاغه حدیث دو نگهبان برای هر یک از چشم و زبان و جاذبه های جنسی حدیث هلاکت بشر با سه چیز(لقلقه - قبقبه - ذبذبه - خضخضه) آیه جلب توجه نکردن نامحرم آیه ازدواج آیه عفت پیشگی در آماده نبودن برای ازدواج راههای تسهیل در ازدواج.

منبع: دکتر علی حق شناس(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

بیشتر بخوانید!