وصیت افلاطون…!

«خدایت را بشناس! و حقّ او را پاس دار! و تعلیم را مداومت بخش! دانشمندان را به فزونی کردارشان میازمای! بل احوال آنان را در دوری از بدی و فساد مراقبت کن! از خدای، چیزی مخواه که سود آن دائمی نیست! و یقین دار که همه ی بخشش ها نزد اوست! و بدان که انتقام خدا از بندگانش برای ملامت و نکوهش نیست، بلکه برای تأدیب است… و مخواب، مگر آن گاه که نفس خویش را در سه چیز به حساب گیری:

1. اندیشه کنی که در آن روز از تو خطایی سر زده است یا نه؟

2. آن که بنگری در آن روز خیری انجام داده ای یا نه؟

3. آن که با تقصیر خویش، عبادتی را از دست داده ای یا نه؟

… و حکیم مشمار کسی را که به لذتی از دنیا شادمان، یا به رنجی از آن، اندوهگین شود! و پیوسته به یاد مرگ باش! و بسیار اندیشه کن و کم بگو!… .»

ماهنامه مبلغان/شماره62/صص134-133

آثار سوء غیبت و بدگویی از دیگران در کلام علما

آیت الله محی الدین حائری شیرازی فرمودند:

شیخ بهلول، نقل کرد در زمان رضاخان به خاطر آن که مورد غضب شاه بودم و مأموران در تعقیب من بودند، همسر خود را طلاق دادم؛ زیرا اگر او به زوجیت من باقی می ماند ممکن بود مورد تعرّض دستگاه قرار بگیرد. حتی پس از آن که او را طلاق دادم و عدّه او تمام شد وسیله ازدواج مجدد را برای او فراهم آوردم تا هیچ ناراحتی و خطری از ناحیه من متوجه او نشود. مدتی گذشت این زن مُرد. من در خواب سه نفر زن را دیدم که نزد من آمدند. از آن ها پرسیدم شما کیستید؟ یکی از آن ها گفت: من عمه پدر تو هستم، و دو نفر دیگر هم از خویشان به شمار می آمدند. به هر صورت آنان به من گفتند: حضرت زهراعلیهاالسلام ما را فرستاده است تا این مطلب را به شما برسانیم که وقتی زن شما از دنیا رفت؛ ملائکه عذاب، قصد عذاب او را داشتند ولی حضرت زهراعلیهاالسلام دستور فرموده است فعلاً دست از عذاب او بردارید. علت عذاب، غیبت هایی بود که او از بعضی از مردم کرده بود و دلیل دستور توقف عذاب از سوی حضرت زهراعلیهاالسلام نیز برای آن است که شاید از غیبت شدگان رضایت خواهی شود و آنان نیز رضایت دهند. شیخ بهلول گفت: من پس از بیدار شدن از خواب فوراً خود را به محل سکونت آن زن رسانیده و به منبر رفتم، بالای منبر به مردم گفتم: شخصی از اهل این محل از دنیا رفته و غیبت بعضی از مردم را کرده است از تقصیر او بگذرید و او را عفو کنید تا از عذاب اخروی نجات یابد و به دیگران هم که در جلسه حاضر نیستند بگویید تا از تقصیر او بگذرند. بعد از مدتی همسر سابقم را خود در خواب دیدم که رو به من کرده و گفت: فلانی راحت شدم.

منبع:نشریه اخلاقی-تربیتی موعظه خوبان/شماره43/فروردین ماه93

سیره ی عبادی امام رضا علیه السلام

روزی مأمون از رجاء بن ضحّاک پرسید که حال و رفتار حضرت رضا در طول راه(مدینه تا طوس) چگونه بود؟ وی وقتی به دعاها، عبادت ها و نمازهای حضرت در طول راه اشاره کرد، مأمون گفت: ای پسر ضحّاک! او بهترین، داناترین و عابدترین مردم روی زمین است، مبادا آن چه را در طول راه از او مشاهده کرده ای برای دیگران بازگو کنی، چون می خواهم فضل او جز از زبان من آشکار نشود.

به نقل ابراهیم بن عباس، حضرت رضا شب ها کم می خوایسد، بسیار روزه می گرفت و هرگز روزه ی سه روز در ماه از ایشان فوت نمی شد و می فرمود: این معدل است با روزه ی همه ی دهر.

عبدالسلام بن صالح می گوید: در سرخس، سراغ خانه ای رفتم که حضرت رضا در آن ایام در آن محبوس بود. خواستم خدمتش برسم، گفتند: نمی توانی. گفتم: چرا؟ گفته شد: چون وی در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند، ساعتی را در اول روز و قبل از زوال و هنگام غروب به نماز مشغول است. در این ساعات وی در مصلای خویش نشسته و به مناجات با پروردگارش مشغول است. گفتم: در یکی از همین اوقات برایم اذن ورود بگیر. برایم اجازه گرفت. وقتی خدمتش رسیدم، در مصلای خود نشسته و به تفکر مشغول بود.

هنگام تلاوت قرآن، هر گاه به آیه های(یا ایها الذین آمنوا) می رسید، آهسته می گفت:«اللهم لبیک».

وقتی می خواست وضو بگیرد، نمی گذاشت کسی به او کمک کند یا آب به دستانش بریزد و می فرمود: وضو گرفتن هم عبادت است، دوست ندارم در آن کسی با من مشارکت کند.

چنان خود را در بندگی، خالص ساخته بود و محتاج به عبودیت که قسم خورده بود هر گاه به خیالش خطور کند که بهتر از فلان غلام سیاه است، برده ای آزاد کند و ثروتش را انفاق نماید، مگر آن که عمل صالحی انجام داده باشد که به خاطر آن برتری بر آن غلام بیابد.

هنگام دعا، نیایش خود را با صلوات بر محمد و آل محمد آغاز می کرد و صلوات بر آن حضرت را مایه ی رحمت و تقرّب برای خود می دانست. اغلب اوقات او همراه با ذکر خدا بود.

نشریه تجلّی معارف دین در کلام رضوی علیه السلام/اداره کل تبلیغات استان اصفهان/شهریور1392

السلام علیک یا امام الرَّئوف

صلوات خاصّه حضرت امام رضا علیه السلام

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بنِ مُوسَی الرِّضَا المُرتَضی الإمامِ التَّقِیِّ النَّقِیِّ وَ حُجَّتِکَ عَلی مَن فَوقَ الأرضِ وَ مَن تَحتَ الثَّری الصِّدِّیق الشَّهیدِ صَلاهً کثیراَ تامَّهً زاکِیَهً مُتَواصِلَهً مُتَواتِرَهً مُتَرادِفَهً کَاَفضَلِ ما صَلَّیتَ عَلی اَحَدٍ مِن اَولیائِکَ.

نماز شب چه آثاری دارد؟

آدمی موجودی است که از دو بعد«حیوانی» و «روحانی»، ساخته شده است. این دو بعد در کشمکش با یکدیگرند. هر گاه بعد«جسمانی و حیوانی» غلبه کند، گرایش آدمی بیشتر بدان سو خواهد بود و هر گاه که جنبه«روحانی) تقویت شود، گرایش های متعالی در او نیرومندتر خواهد شد.

از اهداف مهم دستورات و برنامه های دینی، حفظ این تعادل در وجود آدمی است. اگر فرمان روزه صادر شده؛ اگر این همه به خواندن نماز سفارش شده و.. همه بدان جهت است که آدمی تک بعدی نشود و همه چیز را در عرصه مادیات خلاصه نبیند.

«نماز شب» از عمده ترین وسایلی است که در کاهش بعد«حیوانی»، تأثیری شگرف دارد. فرو نهادن خواب شیرین و به نماز ایستادن-در حالی که همه در خواب اند- و نیز استفاده از الهامات سحری و بهجت و سرور معنوی-که در آن لحظات عاید انسان می گردد- از ثمرات نماز شب است.

نماز شب، تا آن اندازه کارساز است که خداوند به پیامبر خویش فرمود:«و از شب، زمانی را به نماز شب بپرداز، بدان امید که خداوند تو را به مقام محمود واصل نماید».

با تقویت جنبه های«روحانی و معنوی» در انسان، زمینه بیشتری برای درک اندیشه های متعالی و قرب به خدا، حاصل می گردد؛ چنان که با تقویت بعد«حیوانی»، آدمی در عرصه های مناسب آن رشد خواهد کرد.

نماز شب گر چه مستحب است؛ اما از مستحباتی است که در آیات قرآن و روایات معصومین، خیلی بر آن تأکید و سفارش شده و همه بزرگان اخلاق و عرفان، به شاگردان خود آن را سفارش کرده اند. گفته شده که هر کس به هر مقام معنوی رسید-بعد از انجام دادن واجبات و ترک محرمات- از نماز شب رسید. در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که سه مرتبه به حضرت علی علیه السلام سفارش می کند:«علیک بصلاه اللیل؛ بر تو باد به خواندن نماز شب». در قرآن به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خطاب شده است: اگر می خواهی آن مقام بلند محمود(مقام شفاعت شده) را به تو بدهیم، قسمتی از شب را به تهجّد بپرداز.

در روایتی آمده است:«نماز شب باعث شرف و آبروی مؤمن، سلامت بدن، کفاره گناهان، برطرف کننده ی وحشت قبر، سفید شدن صورت و نورانی شدن آن و زیاد شدن رزق می شود».

منبع: کتاب 110 پرسش درباره نماز/ص83-85

دعای هنگام خواب را بخوانید؛«یفعل الله ما یشاء بقدرته و یحکم ما یرید بعزته» را سه مرتبه وقت خواب بخوانید که معادل هزار رکعت(نماز) است.

در موقع خروج از منزل،«بسم الله حسبی الله توکلت علی الله اللهم انّی اسألک خیر اموری کلّها و اعوذ بک من خزی الدنیا و عذاب الآخره» را بخوانید.(بحارالانوار/73/171)

دعای حضرت زهرا علیهاالسلام«یا حیّ یا قیّوم برحمتک استغیث فاغثنی و لا تکلنی الی نفسی طرفه عین و اصلح لی شانی کلّه» را بخوانید.(صحیفه حضرت زهرا علیهاالسلام، جواد قیومی/140

در سجده شکر، نه مرتبه شکراً لله و مرتبه دهم شکرا للمجیب بگویید. بعد از نماز پیشانی بر مُهر بگذارید و بگویید: اسألک بحق حبیبک محمد صلواتک علیه و آله الا بدّلت سیّئاتی حسنات و حاسبتنی حسابا یسیرا.

بعد طرف راست صورت را بر مُهر بگذارید و بگویید: اسألک بحق حبیبک محمد صلواتک علیه و آله الا کفیتنی مئونه الدنیا و کل هول دون الجنه؛ سپس طرف چپ صورت را بر مُهر قرار داده، بگویید: اسألک بحق حبیبک محمد صلواتک علیه الا غفرت لی الکثیر من الذنوب و القلیل و قبلت من عملی الیسیر. و باز پیشانی را بر مُهر گذاشته، بگویید:

اسألک بحق حبیبک محمد صلواتک علیه و آله الا ادخلتنی الجنه و جعلتنی من سکانها و نجیتنی برحمتک من سفعات النّار.(مصباح المجتهد، شیخ طوسی/106)106

ویژه نامه اخلاق اسلامی/ضمیمه هفته نامه افق حوزه/تیرماه1392

دهان روح و تن

انسان دو دهان دارد: یکی گوش که دهان روح اوست و دیگر دهان که دهان تن اوست. این دو دهان خیلی محترم اند. انسان باید خیلی مواظب آن ها باشد، یعنی باید صادرات و واردات این دهن ها را خیلی مراقب باشد آن هایی که هرزه خوراک می شوند، هرزه کار می گردند. کسانی که هرزه شنو می شوند، هرزه گو می گردند.

وقتی واردات انسان هرزه شد، صادرات او هم هرزه و پلید و کثیف می شود. یعنی قلم او هرزه و نوشته هایش زهرآگین خواهد شد. حضرت وصی، امیرالموؤمنین علیه السلام فرمود: عمل نبات است و هیچ نبات از آب بی نیاز نیست و آب ها گوناگون اند. هر آبی که پاک است، آن نبات هم پاک و میوه اش شیرین خواهد بود؛ و هر آبی که پلید است، آن نبات هم پلید و میوه او تلخ است. خود عمل، حاکی است که از چه آبی روئیده شده است.

وقت اندک و کار بسیار

بدان که باید تخم و ریشه سعادت را در این نشأ، در مزرعه دلت بکاری و غرس کنی. این جا را دریاب، این جا جای تجارت و کسب و کار است؛ و وقت هم خیلی کم است. وقت خیلی کم است و ابد در پیش داریم. این جمله از از امیرالمؤمنین علیه السلام عرض کنم، فرمود: ردوهم ورود الهیم العطاش یعنی شتران تشنه را می بینید که وقتی چشمشان به نهر آب افتاد چگونه می کوشند و می شتابند و از یکدیگر سبقت می گیرند که خودشان را به نهر آب برسانند، شما هم با قرآن و عترت پیغمبر و جوامع روایی که گنج های رحمان اند این چنین باشید. بیایید به سوی این منبع آب حیات که قرآن و عترت است. وقت خیلی کم است و ما خیلی کار داریم. امروز و فردا نکنید. امام صادق علیه السلام فرمود: اگر پرده برداشته شود و شما آن سوی را ببینید، خواهید دید اکثر مردم به علت تسویف، به کیفر اعمال بد این جای خودشان مبتلا شده اند.

تسویف یعنی سوف سوف کردن، یعنی امروز و فردا کردن، بهار و تابستان کردن، امسال و سال دیگر کردن. وقت نیست و باید به جد بکوشیم تا خودمان را درست بسازیم.

منبع: سایت دارالارشاد

ویژه نامه اخلاق اسلامی/ضمیمه هفته نامه افق حوزه/تیرماه1392