در اهمیت تربیت در اسلام همین بس که در قرآن مجید یکی از اهداف عالیه بعثت پیامبران به عنوان تزکیه (تربیت) نام برده شده است. به نص صریح قرآن اگر تربیت الهی توسط مربیان برگزیده صورت نمی‌گرفت، هدایت آن‌ها میسر نمی‌شد و آن‌ها در گمراهی و ضلالت باقی می ماندند.

هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَكِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ[1] 

رسول خدا (صلى الله علیه وسلم) فرمودند: بهترین هدیه والدین به فرزندان خود، تربیت خوب آن‌هاست.[2]

     روش تربیتی پیامبر اسلام (صلى الله علیه وسلم) بود که در عصر جاهلیت از انسان‌هایی که قرن‌ها از تمدن و فرهنگ دور بودند، زاهدان و دلاورانی ساخت که پس از گذشت نیم قرن از طلوع اسلام، فرمان‌روای نیمی از جهان شدند.

در قرآن کریم تزکیه نفس که همان تربیت است رستگاری خوانده شده است: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا[3] 

[1] .جمعه(62)،آیه 2
[2] .محمد بن حسن، عاملی، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 28، ص 397
[3] .شمس(91)،آیه 9و10

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سمیه سادات بهرامی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون (سلام الله علیها) با عنوان حقوق کودک از دیدگاه فقه امامیه و مقایسه آن با فقه عامه

تربیت درلغت به معنی: به کارگیری روش‌ها است،    

 و در اصطلاح: فراهم آوردن زمینه برای پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به ظهور رسانیدن امکانات بالقوه موجود در درون او را تربیت می‌نامند.[1]

[1] . جمعى از پژوهشگران زير نظر شاهرودى، سيد محمود، هاشمى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج2، ص310

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سمیه سادات بهرامی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون (سلام الله علیها) با عنوان حقوق کودک از دیدگاه فقه امامیه و مقایسه آن با فقه عامه

در مدرسه دانش آموزان را به نماز دعوت می کنند و دانش آموزان هنگام عبور از حاشیه دفتر، احتمالا معلمان خویش را فارغ از دغدغه نماز به گفتگو و … می یابند، یا در صف جماعت نشان از معلمان نمی یابند. در خانه نیز همین داستان جاری است. دانش آموز از خود می پرسد اگر نماز خوب است و جماعت خوب تر، چرا معلم و دبیر من که گاهی این موضوع را در کلاس گفته در آن شرکت نمی کند یا چرا فضیلت نماز اول وقت فقط برای دانش آموزان است؟

مسأله مهم دیگر این است که ما همواره به کودک و نوجوان می گوییم که نماز بازدارنده از زشتی و فحشا و گناه است و او در حاشیه زندگی خویش خیل نمازگزاران گناهکار را می بیند. رفتار بد و ناروای پدر،مادر،مدیر،معلم و مسئولان جامعه و … را می بیندو وقت نماز نیز نمازشان را می بیند که چه بسا از خضوع ظاهری نیز بی بهره است. این تعارض و دوگانگی شعله تردید را در جان نوجوان می افروزد که نماز قربانی بی تردید آن است.

اگر پس از هر نماز بلافاصله نسبت به کودک و نوجوان محبت کنیم و برخوردی مناسب و عاطفی با کودک داشته باشیم در ذهنیت او این تصویر و تصور شکل خواهد گرفت که نماز محبت می آوردو همین کافیست که به نماز خوشبین شود.

خانواده ونماز ، جمعی از نویسندگان،انجمن اولیا و مربیان، چاپ یازدهم،1389، صص119-120

با پیوستن کودک به خانه دوم، مدرسه و به ویژه در دوران نوجوانی که زمان گسستگی از خانواده و پیوستن به جامعه ی دوستان و همسالان است آفت پذیری های روانی و معنوی بیشتر می شود. واقعیت این است که روز به روز از اقتدار مدرسه کاسته می شود و حضور رسانه ها و جاذبه هایی که از همه سو نوجوان و جوان را در بر می گیرند تهدیدی جدی برای آموزش و پرورش بشمار می آیند . چرا که دست کم آموزش و پرورش نتوانسته است پا به پای حضور رسانه ها از فضای سنتی  خویش بیرون بیاید و از همین ابزار با شیوه های مناسب و سنجیده بهره گیری کند . رو یارویی یا حذف این پدیده ها نیز ، هرگز موفقیت آفرین نیست. تجربه های پیشین چراغ راه امروز و فردای ماست. ستیز دیروز با ویدئو و تکاپوی نافرجام و رنگ باخته با ماهواره و … نشان داد که این روشها نه واقع بینانه است نه ممکن.  چرا که ابزار متهم نیست. شیوه بهره وری از آن باید تصحیح شود که در شرایط ناگزیر کنونی، به جای انفعال به روشهایی فعال نیازمندیم تا همین ابزار را  در خدمت فرهنگ و معنویت در آورد. تجربه ها نشان میدهد که بهره گیری از گروههایی چون پیشتازان، فرزانگان، بسیج ، یاورانمعروف را بیش از دانش، به روش جذب و جلب مسلح کنیم و شیوه ارتباط با دیگر دانش آموزان را به آنها بیاموزیم و سپس دانش آموزان را در فعالیت های گروهی وارد کنیم.نماز به عنوان جزئی لاینفک از برنامه دانش آموزان پیشتاز، فرزانه، بسیجی و … به زندگی و رفتار دیگر دانش آموزان راه خواهید یافت چرا که دانش آموزان و نوجوانان بیش از آنکه از بزرگان بپذیرند،چشم بر رفتار دوستان و همسالان دارند.

خانواده ونماز ، جمعی از نویسندگان،انجمن اولیا و مربیان، چاپ یازدهم،1389، ص117-119

این جلسه با سخنرانی اخلاقی طیبه حقیقی با عنوان تربیت فرزند مهدوی در مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون (س) آغاز گردید.

طیبه حقیقی مشاور مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون (س) گفت: مواظب واگویه های خود باشید. این واگویه ها چنان اثر می گذارد که اگر با خود تلقین کنید که من نمی توانم فلان کار را انجام دهم باید 17 نفر بیایند و به  شما بگویند که می توانی تا اثر آن تلقین منفی از بین برود بنابراین زمانی که ناراحت هستید حتما لبخند بزنید چون مغز خنده دروغ را از خنده واقعی تشخیص نمی  دهد و ماده ای ترشح می شود که مانع از افسردگی می شود. قابل ذکر است که وجود نازنین حضرت رسول اکرم (ص) همیشه متبسم بودند در حالیکه بیشترین غصه پیامبر این بود که مردم ایمان نداشتند ولی با این وجود حضرت متبسم بودند. یعنی تبسم حضرت باعث نشاط می شد.

حقیقی سخنان خود را پیرامون تربیت فرزند ادامه داد و افزود: باید فرد خوب را با توجه به خصوصیات او که مبتنی بر فطرت و شناخت باشد به فرزند معرفی کنیم و برای یک رفتار خوب دلیل آوریم زیرا انسان استدلال را می پذیرد و اگر برای رفتارهای خوب دلیل نیاوریم باعث می شود که فرزند سطحی نگر تربیت شود.

وي تأکید کرد: در تربیت فرزند باید نکاتی را مورد توجه قرار دهیم از جمله این که اولاً تربیت، عمیق و با توجه به فطرت او باشد، ثانیاً آزادگی را به او یاد دهیم، مثلا وقتی می خواهیم یک لیوان آب میوه را بین دو بچه تقسیم کنیم ، مراقب هستیم آن را به طور دقیق تقسیم کنیم. به این می گویند آزادگی. کودک یاد می گیرد وقتی به او نعمتی رسید آن را به طور مساوی با دیگران تقسیم کند. مانند حضرت زهرا سلام الله علیها و امام علی (ع)که وقتی نان را با دیگران تقسیم نمودند ، امام حسن و امام حسین علیهم السلام نیز آزادگی را یاد گرفتند.ثالثاً از جلوه گری او در آینده جلوگیری کنیم ، مثلاً اگر برای کودک لباس های گران قیمت تهیه کنیم و او را از بازی و فعالیت در حالی که آن لباس را به تن دارد، نهی کنیم این باعث می شود تا کودک وقتی بزرگ شد برای دیگران با پوشیدن لباس های ویژه جلوه گری کند.

مشاور مرکز تخصصی در پایان گفت:خوش به حال آن هایی که به هم رحم می کنند که از مصادیق آن رحم به فرزندان است که شامل غذا به همراه مهر و محبت می شود و اگر این محبت نباشد انسان با حیوان فرقی ندارد. خوش به حال آن هایی که بین مسلمانان را که اهل تقوا هستند اصلاح می کنند . همه باید از جهنم عبور کنند اما آن ها که اهل تقوا هستند به سرعت رد می شوند.

سرمایه نماز که همان تشکر از نعمتهای خداوند و ستایش زیباییها و کمالات آفریدگار هستی و پناه بردن به دامن کبریایی حضرت حق و راز و نیاز با اوست در فطرت همه هست. نقش والدین و مربیان پرورش دادن این فطرت نورانی است، لذا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: فرزندان خود را از هفت سالگی به نماز سفارش کنید. و امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از هفت سالگی نماز را به بچه ها آموزش دهید ولی از وقتی که به تکلیف رسیدند بسیار جدی بگیرید. در حدیثی امام صادق علیه السلام فرمود: ما فرزندان خود را از پنج سالگی با نماز آشنا می کنیم شما از هفت سالگی آغاز کنید.

گردآوری شده توسط نویسنده وبلاگ

خانواده ونماز ، جمعی از نویسندگان،انجمن اولیا و مربیان، چاپ یازدهم،1389، صص72 و73

در فرهنگ  دینی و دریافته های روانشناسی، غم ها، شادی ها، ترس ها، اخم ها، نفرت ها، نوع تغذیه و … در دوران پیش از تولد، در کودکی که جزء وجود زن است و هنوز زیستن در دنیای بیرون از رحم را تجربه نکرده است تاثیر میگذارد. پس از تولد نیز تمام رفتارهای مادر ، پدر و دیگر افراد خانواده در ساختار شخصیت و رفتار کودک بازتاب خواهد داشت به همین دلیل برای ساختن نسل نماز گزار پسین، نسل پیشین را باید تربیت کرد. طرح مسائلی از این دست و تحلیل بازتاب رفتار پدر و مادر پیش از تولد و پس از تولد با روش ها و شیوه های مناسب برای زوج های جوان لازم است. باید پرسید تا کنون چند کلاس آموزشی در این زمینه تدارک دیده ایم؟چند فیلم مناسب تهیه کرده ایم و اصولا تا چه حد آموزش زوج های جوان را جدی گرفته ایم؟ بر صاحب نظران و مدیران اجتماع واجب است که در کنار وجوب عقد و رسمیت عقد به رسمیت و وجوب این برنامه و آموزش زوج های جوان بیندیشند.

گردآوری شده توسط نویسنده وبلاگ

خانواده و نماز ، جمعی از نویسندگان،انجمن اولیا و مربیان، چاپ یازدهم،1389، صص116 و117