نویسنده: جناب آقای محسن برقی کار (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها شاهین شهر)

تهیه و تنظیم : جواد طالب زاده(استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها، شاهین شهر)

نویسنده : ولی الله جعفری (استاد مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها، شاهین شهر)

شناخت جایگاه خود از بیان قرآن کریم در سرگذشت حضرت ابراهیم علیه السلام

باز این چه شورش است که در خلق آدم است

موسم حزن و اندوه فرا رسیده ناله ها در سینه ها سنگینی می کند، بغض ها راه گلو را بسته است و آسمان چشم، بارانی و در انتظار باریدنند.

همه جامه ی عزا بر تن کرده اند و همه جا سیاهپوش شده و با پرچم های سبز و سرخ تزیین شده است که مبادا گمان کنی این سیاهپوشی و این حزن و اندوه نشان مردن است و دفن کردن،نه، نشان جوش و خروشی دیگر است و خبر از پیوندی دوباره و برائتی دیگر می دهد.

و گویی رستخیز دیگری است همه به پا خواسته اند، به پا خواسته اند تا اندوهی عظیم را به سوگ بنشینند و ابرهای های سنگین دلشان را به باران اشک تبدیل کنند.

نوای ناله از کوی و برزن بلند می شود و حلقه های اشک رونق می گیرد یُبشرُ بین یدیه رحمةً که هر قطره این باران رحمتی است و هر نم آن قیمتی دارد. پس باید نی جان به صدا در آید و با سوز دل و آب دیدگان واقعه ای دوسویه و جانگداز ترسیم شده و به تصویر کشیده شود که یک سوی آن ظلم است و تیرگی و سوی دیگر آن عشق است و آزادگی، ظلمت و تیرگی به طول تاریخ قد علم کرده تا بلندای ملکوتی عشق و آزادگی را خم کند، جهل و ضلالت تیره تراز همیشه جلوه گری می کند و تیغ بر کف گرفته تا یاران حق و عدالت را از میان بر دارد. آزادگی را گردن می زند، دستان وفا را قطع می کند و فرقش را می شکافد ، عطوفت را تیر سه شعبه می زند و عشق و دلداگی را تازیانه اسارت می زند.

تا جدال نوع بشر را نمایان تر از همیشه به نمایش درآورد  فالهما فجورها و تقویها می خواهد با تمام انوار حق را خاموش کند ولی مگر می تواند.

ادامه »

در بحث دانش‌اندوزی و ضرورت آن برای زنان همان‌گونه که بر مردان فریضه است نیز گزارش‌ها و روایات فراوانی موجود است و ما، در فصل حاضر پاره‌ای از مصادیق مربوط به رفتار پیامبر با زنان عالم و فرزانه را ذکر خواهیم نمود.

“امّ رعله : وی بانویی بادیه‌نشین بود که ازنظر فصاحت و شیوایی بیان، پیامبر (صلی الله علیه وآله) را شگفت‌زده می‌کرد. او به کسب و اشتغال مشغول بود. روزی در درستی و نادرستی شغل خود اندیشید و شبهه‌ای برای او ایجاد شد، نزد رسول خدا رفت و گفت: ای رسول خدا! من آرایشگر هستم وزنان را برای همسرانشان زینت و آرایش می‌کنم آیا این عمل گناه است و باید آن را کنار بگذارم؟!

پیامبر(صلی‌الله علیه واله)فرمود: ای‌ام رعله! زنان را آرایش و زینت کن هنگامی‌که مورد بی‌توجهی همسرانشان قرار می‌گیرند.

ام أنمار: به معامله و خریدوفروش مشغول بود. روزی در مورد معیارها و کیفیت معاملات خود با پیامبر سخن گفت و از آن حضرت راهنمایی خواست. پیامبر راه و رسم معامله‌ی صحیح را به او آموخت بدون آن‌که وی را از این عمل نهی کند.

ریطه، دختر عبدالله: وی همسر عبدالله بن مسعود است که روزی نزد پیامبر اکرم آمد و گفت صنعت‌گر است و از فروش کارهای دستی خود هزینهی زندگی و فرزندانش را می‌پردازد. سپس از حضرت می‌پرسد که آیا می‌تواند درآمد خود را هزینه کند. رسول خدا می‌فرماید:

«برای تو پاداش و مزد آنچه برای خانواده‌ات هزینه می‌کنی، خواهد بود.»

از این گزارش می‌توان توجه پیامبر (صلی الله علیه وآله) به تعاون در خانواده و ارزش و پاداش زنی که خانوادهی خود را اداره می‌کند، دریافت گرچه تأمین امور مالی منزل از وظایف زن محسوب نمی‌شود. البته احترام و توجه پیامبر به اشتغال زنان را نیز از این گزارش می‌توان استخراج کرد چنان‌که آن حضرت برای کعبیه، دختر اسد اسلمی خیمه ای در مسجد برپا کرده بود تا به مداوای بیماران در مدینه بپردازد و بنا به نقل ابن سعد این خیمه در دورهی خلافت عمر بن خطاب برداشته شد وزنان از مسجد خارج شدند.

ادامه »

بعضی از مردان از مشورت با زنان خود داری کرده وعمل خود را بابعضی از روایات بدون توجه به سند یا تفسیر روایت توجیه می کنند که به بررسی بعضی از آنها در قرآن وروایات می پردازیم.

“آیات مربوط به مشورت، عام است و مشورت با همگان را دربرمی گیرد. آیه‌ی «امر هم شوری بین‌ها» مشورت زنان و مردان با زنان و مردان و آیه‌ی «شاورهم فی الامر»، مشورت پیامبر با زنان و مردان را بیان می‌کند. دو آیه دیگر نیز وجود دارد که به‌طور خاص به مشورت با زنان اشاره‌کرده است. این دو آیه عبارت‌اند از:

الف) «فإنْ أَرادا فِصالاً عَنْ تَراضٍ مِنْهُما وَ تَشاوُر فَلاجُناحَ عَلَیهِما» ( بقره، 233)

پس اگر [پدر و مادر] با رضایت و مشورت با یکدیگر اراده‌ی جدایی کردند،هر دو را رواست.

این آیه، مشورت مردان با زنان را کاری پسندیده دانسته و موضوع آن نیز امری خانوادگی است. برخی مفسران، مقصود این آیه را مشورت زن و شوهر درباره‌ی طلاق و جدایی از یکدیگر و برخی دیگر مقصود را مشورت پدر و مادر درباره‌ی نگهداری و شیردهی (حضانت و رضاع) فرزند پس از طلاق، عنوان کرده‌اند.

ادامه »

یکی از عواملی که در استحکام خانواده مهم است رفتار مرد در خانه است و اگر مرد در خانه خوش‌اخلاق و رفتار باشد معلوم می‌شود مرد خوش‌اخلاقی است چون بیرون خانه ممکن است عواملی باعث شود که شخصیت حقیقی او مشخص نشود .رفتار پیامبر اکرم صلی‌الله علیه واله در خانواده الگویی است برای مردان که توجه به آن می‌تواند نقش مهمی در خانواده ایفا کند.

پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه واله) فرمودند:

«خیر کم، خیر کم لنسائه و انا خیر کم لنسائی; بهترین شما شخصی است که با همسرش خوش‌رفتارتر باشد و من از تمامی شما نسبت به همسرانم خوش‌رفتارترم .»[1]

“در اخلاق پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) همین بس که با آن جلالت و موقعیتی که در جهان اسلام داشتند و به سلاطین بزرگ نامه می‌نوشتند و آن‌ها را به اسلام دعوت می‌کردند در خانه، تا حد امکان کارهایشان را شخصاً انجام می‌دادند و هیچ‌گاه در کارهای شخصی خود به کسی امرونهی نمی‌کردند. (مجمع الزوائد،ج4،ص303) اهل سیره نوشته‌اند: پیامبر خدا در خانه خویش خدمتکار اهل خود بود، گوشت را تکه‌تکه می‌کرد و بر سفره ی غذای حقیرانه می‌نشست،لباس خود را وصله می‌نمود و بر شتر خود عقال – ریسمانی که به‌وسیله آن زانوی شتر را می‌بندند – می‌زد و به ناقه خود علف می‌داد، با خدمتکار منزل آرد را آسیاب می‌کرد و خمیر می‌ساخت .(کحل البصر،ص 102)

ادامه »