حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، درگذشتِ بانوی فاضله و معلّم اخلاق، بانو سیّده علویه ی همایونی را تسلیت گفتند.

متن پیام رهبر معظم انقلاب به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

رحلت بانوی فاضله، بانو سیّده علویه ی همایونی رحمه الله علیها را به خانواده ی محترم و شاگردان و ارادتمندان ایشان تسلیت عرض میکنم. این بانوی ارزشمند و معلّم اخلاق و علوم دینی که از شاگردان مرحومه بانو مجتهده ی امین بودند، خدمات با ارزشی در گسترش معارف اسلامی داشته و عمر با برکتی را گذرانده اند. رحمت واسعه ی الهی و علو درجات را برای ایشان از خداوند مسألت مینمایم.

سید علی خامنه ای

۱۳ تیر ماه ۱۳۹۵

سالروز درگذشت عالم وارسته آیت الله حاج سید جواد خامنه ای

(پدر بزرگوار رهبر معظم انقلاب)

نسب آیت الله خامنه ای به حضرت سلطان سید محمد که از سادات حسینی است و با چهار واسطه فرزند امام سجاد می شود می رسد .

ایشان به دلیل ظلم و جور عباسیان به مناطق مرکزی ایران و تفرش ، آشتیان و فراهان می آیند و از سوی مردم آن مناطق مورد استقبال قرار می گیرند ولی مأموران عباسی در تفرش ایشان را دستگیر و شهید می کنند و هم اکنون مزار ایشان در میقان اراک قرار داد . سید محمد فرزند سید محمدتقی ، فرزند سید میرزا علی ، فرزند سید میرزا اکبر ، فرزند سید فخرالدین از شجره مبارک حضرت سلطان سید محمد است که از تفرش به آذربایجان مسافرت می کنند و در شهر خامنه 80 کیلومتری شمال غربی تبریز ساکن می شوند .

بعد از وی سید حسین ، فرزند سید محمد در خامنه مشغول هدایت و ارشاد مردم می شود و البته به نجف اشرف سفر می کنند و در آنجا به درس و بحث اشتغال می ورزند . ایشان جد حاج سید علی خامنه ای بودند .

سید جواد فرزند سید حسین و پدر مقام معظم رهبری که با شهرت خامنه ای شناخته می شود در نجف اشرف در خانواده ای روحانی ، در سال 1273 شمسی متولد شد . در سه سالگی همراه پدر به تبریز می آیند و در محله ” خیابان ” سکنی برمی گزینند . وی در نوجوانی شاهد ماجراهای مشروطیت بود ، مخصوصا اینکه شوهر خواهرش ” شیخ محمد خیابانی ” رهبری بخش بزرگی از جریان مشروطه خواهی را در شمال غرب ایران رهبری می کرد و بطور بدیهی تمام خانواده را درگیر این جریانات ساخته بود .

پدر گرامی مقام معظم رهبری در سال 1345 قمری برای ادامه تحصیل به نجف اشرف می روند و تا سال 1350 در نجف از درس علمای عظام ، ” آیت الله عظمی میرزای نایینی ” و ” آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی ” بهره وافر می برند . پس از این آقا سید جواد به مشهد باز می گردند و تا انتهای عمر پر برکت خود به وظایف دینی و علمی اشتغال می یابند .

ایشان در عین برخورداری از مقامات عالی علمی ، وجهه ای مردمی و محبوب داشتند و تا آخر عمر در خانه ای محقر و البته با صفا زندگی کردند . او همواره با رژیم های سلطه ستم شاهی مخالف بود و هرگز حاضر نشد تا قدمی در موافقت و تأیید آنها بردارد . مقام معظم رهبری در توصیف ایشان می فرمایند :

” پدرم با هر کاری که رضا خان پهلوی کرده بود ، مخالف بود از جمله ؛ اتحاد و شکل از لحاظ لباس و دوست نمی داشت همان لباسی را که رضا خان به زور می گوید ، بپوشد . “

آقا سید جواد ، پس از چند ماه نقاهت و ضعف در سن 92 سالگی به لقاءالله پیوست و پیکرش در دارالفیض حرم مطهر حضرت رضا (ع) دفن گردید .

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی

باطل بودن صلح تابع شرائط عمومی معاملات است .به عبارتی اگر صلح شرائط عمومی معاملات را نداشته باشد باطل خواهد بود.یعنی اگر موضوع صلح منتفی باشد یا طرفین دارای اهلیت نباشند صلح باطل خواهد بود.قانون مدنی با تأسی از فقه در مواردی صلح را باطل می شمرد که می توان به قوانین زیر اشاره نمود.
ق م218 بیان می کند: هرگاه معلوم شود که معامله باقصد فرار از دین به طور صوری انجام می شود معامله باطل است.
طبق ماده 190 ق م برای صحت هر معامله ای شرائط عمومی زیر الزامی می باشد: قصد طرفین ورضای آنها ،اهلیت ، موضوع معین که مورد معامله باشد ومشروعیت جهت معامله.
طبق ماده «767» ق. م. «اگر بعد از صلح معلوم گردد كه موضوع صلح منتفى بوده است صلح باطل است». چنانكه در تعهدات گذشت، وجود مورد تعهد در حين عقد يكى از شرائط اساسى براى صحت عقد تمليكى مي باشد. مثلًا هرگاه طرفين تعهد، تصور نمايند مورد معامله موجود است و آن را انتقال دهند و بعداً كشف شود كه قبل از عقد تلف شده است و آنان اشتباه كرده بودند آن تعهد باطل مي باشد،.مثلًا كسى اسب خود را به ديگرى ميفروشد و يا صلح مينمايد و بعداً معلوم ميشود كه چند روز قبل از عقد اسب مرده است، بيع و يا صلح باطل ميباشد.

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

هرگاه مال المصالحه يا عوض آن مال غير باشد، يا اينكه قابليت مملوكيت نداشته باشد مثل خوك، صلح باطل خواهد بود. بلى هرگاه صلح به چيزى تعلق بيرد كه در ذمه باشد و قابليت مملوكيت داشته باشد و آن چيزى كه اداء شده چنين نباشد صلح صحيح استو بدل مطالبه خواهد شد و اگر معيوب باشدخيار فسخ دارد.زمانی که معلوم شود یکی از دو عوض مال دیگری است صلح باطل است وهمچنین صلح بر حق سکنی در مسجد وحضرات شریفه مشکل است و بنابر احتیاط از آن اجتناب شود.1
در تطبیق دو ماده 200و762 می توان چنین استنباط کرد که اشتباه در مورد صلح وقتی موجب بطلان می شود که مربوط به خود موضوع صلح یا جنس آن باشد واگر در اوصاف اشتباه صورت گیرد به خصوص اوصاف فرعی موجب بطلان نمی گردد. مثلاً وقتی مورد صلح میز چوبی است که باید از چوب گردو باشد ولی از چوب کاج است.2

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. محمد امین ،دزفولی انصاری، همان کتاب،ص91

2. پرویز نوین ، عباس خواجه پیری ، همان، ص245

با نظر به روایات می توان گفت صلح شرائط عمومی معاملات را داراست ودر مواردی که در معاملات حکم به صحت جاری می شود در صلح نیز چنین می باشد. برای مثال در صلح بر منفعت ،عین وحق ،حکم به صحت می شود همانگونه که در بیع نیز چنین است.
يصحّ الصلح… صلح به عین یا منفعت یا هر دو یا هردو مماثل باشند یا مخالف.اگر شخص از شناختن متصالح علیه معذور باشد صلح جایز استبه خاطر قطع مشاجره تشریع، همانطور که وارث از شناختن سهمش معذور است.اگر مخلوط شود چیزی که برای دو دوست جهالت ضرری نمی رساند. رواية منصور بن حازم واگر معذوریت به خاطر نبودن پیمانه ووعدم وزن کردن در زمان حال و دسترسی نداشتن باشد صلح جایز است واگریکی از آن دو علم پیدا کند واجب است به دیگری اعلام کند واو را به حقش برساند. اگر بدون حق او مصالحه کرد اسقاط بقیه فایده نمی دهد مگر با علم و رضایت او. رواية ابن أبي حمزة بر این مطلب تصریح دارد وشرط نمی شود که مورد صلح مال باشد بنابر این صلح در قصاص صحیح است اما در حد و تعذیر و تقسیم میان زوجات صلح صحیح نیست.1

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. عاملى، شهيد اول، محمد بن مكى، الدروس الشرعیه، ص332‌

صلح نوعی معاوضه تلقی می گردد واحکام کلی معاوضات در آن جاری است . در صلح هم مانند دیگر معاوضات ربا جارى است. زیرا ادله حرمت ربا اطلاق دارند.
مثل اينكه كسى جنسى را مصالحه كند كه در آن ربا باشد یعنی ازهمان جنس به زيادتى و نقصان. مثل اينكه كسى بيست خروار گندم را به ده خروار گندم صلح كند، يا بيست من ابريشم را به پنج من ابريشم صلح كند، يا اينكه كسى جنسى كه در او ربا باشد. مثل گندم يا جو يا ابريشم يا طلا يا نقره و ساير آنچه مكيل و موزون است از شخصى طلب داشته باشد كه بعد از مدّت معيّنى به او بدهد، جايز نيست كه صلح كند كه پيش از آن مدّت آن جنس را بدون زيادتى و نقصان يا با زيادتى بگيرد، مثل اينكه هرگاه كسى بيست من ابريشم طلب داشته باشد از شخصى كه بعد از يك ماه به او بدهد،جايز نيست كه پيش از تمام شدن يك ماه مصالحه كند كه باز بيست من ابريشم را بگيرد، يا بيست و يك من؛ زيرا كه در همۀ اين صورت‌ها ربا لازم مى‌آيد.1
مطلق معاوضه حتى صلح كه مشتمل بر ربا باشد و نحو آن على الأظهرحرام است،و در حديث وارد است كه يك درهم آن اعظم و بزرگتر است از هفتاد زنا كه با محرم خود چون مادر و خواهر خودبكند.2
لكن حيل ديگری براى خلاص شدن از ربا وجود دارد و از جملۀ آنها معاملۀ محاباتي به شرط قرض است كه عكس صورت مسأله می باشد. از جملۀ آنها اين است كه پنج تومان پول طلا و نقره بدهد به شش تومان پول سياه، و هم چنين ظاهرًا جايز است كه صلح كند پنج تومان اشرفى را به شش تومان پول نقره و به عكس - اگر از مال ربوى، به جنس خودش با گرفتن اضافه، مصالحه شود، اقوى آن است كه حكم ربا در آن جارى است؛ پس باطل است. ولى با جهل به مقدار، اشكالى ندارد، اگر چه احتمال اضافه گرفتن داده شود، مانند اين كه هر كدام از آنان طعامى نزد رفيقش داشته باشد و ندانند كه مقدار آن چقدر است، سپس صلح كنند به اين كه هر يك هر مقدارى كه نزدش هست مال خودش باشد، با اين كه احتمال اضافه گرفتن داده شود.3

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. محمد مهدى بن ابى ذر، نراقى، همان کتاب، ص183
2.مرتضى بن محمد امين، دزفولى انصارى، همان کتاب، ص 51
3.ابو القاسم بن محمد حسن‌،ميرزا قمي، همان کتاب،ج‌2، ص 5

مقدار مورد صلح می تواند مجهول باشد وجهل در این باره قابل اغماض وچشم پوشی است وصلح باطل نمی باشد.
در مورد بخشیده شدن جهل به موضوع می توان به بصحيح محمد بن مسلم عن ابي جعفر عليه السّلامتمسك کرد: «في رجلين كان لكل واحد منهما طعام عند صاحبه و لا يدري كل واحد منهما كم له عند صاحبه فقال كل واحد منهما لصاحبه: لك ما عندك ولي ما عندي فقال: لا بأس بذلك إذا تراضيا » و اما جهالتی که امکان علم پیدا کردن به آن وجود دارد به خاطر اطلاق روایت «الصلح جایز» بخشیده می شود.1
اشکالی نیست که جهالت در صلح بخشیده شود در جائیکه متصالحین از شناختن مورد صلح معذور باشند مثل زمانیکه مال هریک از آن دو مخلوط شود. زیرا دربیع نیز بخشش موافق قاعده است مگر چیزی که با دلیل خارج شود وبه خاطر اجماع ونص. واینکه صلح به خاطر قطع مشاجره تشریع شده وبنای آن ذاتاً برمسامحه نهاده شده است. صلح از هر جهتی توسعه داده شده مگر تحریم حلال و به عکس.2 در حدیث حسن درباره مردی از امام(علیه السلام): پرسیده شد که اگر دین مدت داری را بدهکار باشد وطلبکارش نزد او بیاید وبگوید این مقدار را به من نقدی بده و بقیه اش نزد خودت باشد یا بگوید قسمتی را نقدی بده و بقیه تا مدتی نزد تو باقی بماند. امام (علیه السلام): اشکالی در آن نمی بینم زیرا بر سرمایه اش افزوده نمی شود زیرا خدایتعالی در سوره بقره آیه279می فرماید:« فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ»3

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1.باقر،ایروانی، همان،ص198
2، عبد الأعلى‌سبزواري، همان، ج‌18، ص165
3.محمد محسن، فيض كاشانى، ‌مفاتيح الشرائع،جلد سوم ،چاپ اول‌ ناشر كتابخانه آية الله مرعشى نجفى ره‌ قم- ايران‌ ص120