مقدار مورد صلح می تواند مجهول باشد وجهل در این باره قابل اغماض وچشم پوشی است وصلح باطل نمی باشد.
در مورد بخشیده شدن جهل به موضوع می توان به بصحيح محمد بن مسلم عن ابي جعفر عليه السّلامتمسك کرد: «في رجلين كان لكل واحد منهما طعام عند صاحبه و لا يدري كل واحد منهما كم له عند صاحبه فقال كل واحد منهما لصاحبه: لك ما عندك ولي ما عندي فقال: لا بأس بذلك إذا تراضيا » و اما جهالتی که امکان علم پیدا کردن به آن وجود دارد به خاطر اطلاق روایت «الصلح جایز» بخشیده می شود.1
اشکالی نیست که جهالت در صلح بخشیده شود در جائیکه متصالحین از شناختن مورد صلح معذور باشند مثل زمانیکه مال هریک از آن دو مخلوط شود. زیرا دربیع نیز بخشش موافق قاعده است مگر چیزی که با دلیل خارج شود وبه خاطر اجماع ونص. واینکه صلح به خاطر قطع مشاجره تشریع شده وبنای آن ذاتاً برمسامحه نهاده شده است. صلح از هر جهتی توسعه داده شده مگر تحریم حلال و به عکس.2 در حدیث حسن درباره مردی از امام(علیه السلام): پرسیده شد که اگر دین مدت داری را بدهکار باشد وطلبکارش نزد او بیاید وبگوید این مقدار را به من نقدی بده و بقیه اش نزد خودت باشد یا بگوید قسمتی را نقدی بده و بقیه تا مدتی نزد تو باقی بماند. امام (علیه السلام): اشکالی در آن نمی بینم زیرا بر سرمایه اش افزوده نمی شود زیرا خدایتعالی در سوره بقره آیه279می فرماید:« فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ»3

قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1.باقر،ایروانی، همان،ص198
2، عبد الأعلى‌سبزواري، همان، ج‌18، ص165
3.محمد محسن، فيض كاشانى، ‌مفاتيح الشرائع،جلد سوم ،چاپ اول‌ ناشر كتابخانه آية الله مرعشى نجفى ره‌ قم- ايران‌ ص120