آنچه از سخنان فقها فهمیده  می شود این است که حضانت واجب است و استدلال به وجوب آن از راه ادله اربعه بدست می آید.

کتاب خداوند
 قال الله تعالی: « لاتُضارَّ والِدَهٌ بِوَلَدِها و لا مَولودٌ لهُ بِوَلَدِهِ ».[1]

     از این آیه استفاده می شود که جایز نیست به فرزند در هیچ صورتی ضرر رسانده شود خواه از جانب پدر باشد یا مادر ،خواه از طریق حضانت باشد یا مورد دیگری و معلوم می شود که ترک حضانت طفل ضرر بر اوست، خواه از جانب پدر باشد یا مادر یا هر دو، پس حضانت واجب ومطلوب می باشد.

سنت

نص صریحی وجود ندارد که بر وجوب حضانت دلالت کند بلکه می توان اصل استحقاق حضانت را ثابت کرد از جمله:

صحیحه داود الرقیّ قال: سَأَلت أبا عبدالله علیه السلام عن إمرأه حرّه نکحت عبداً فأولَدها اولاداً ثُمَّ، أنَّهُ طَلَّقَها فَلَم تقم مَعَ وَلَدَها وَ تَزَوَّجت، فقال: « لیس لِلعَبد أن یَأخُذ مِنها وَلَدَها وَ إن تَزَوّجت حتی یَعتَق، هِیَ أحَقُ بِوَلَدِها مِنهُ مادام مَملوکاً فَإذا اِعتَق فَهوَ أحَقُ بِهِم مِنها ». [2]

صحیه داود رقی: پرسیدم از امام صادق علیه السلام درباره زن آزاده ای که ازدواج میکند با برده ای پس فرزندی را به دنیا می آورد سپس زن را طلاق می دهد و فرزند به همراه زن می باشد و زن ازدوج می کند، امام می فرماید: عبد نمی تواند فرزند را از زن بگیرد حتی اگر زن ازدوج کند تا زمانی که مرد عبد باشد و آزاد نشده بشد پس زن سزاوارتر است به فرزند و اگر مرد آزاد شود ، مرد نسبت به زن شایسته تر است برای نگهداری فرزند.

عقل
     عقل حکم می کند که طفل در این دوره از زندگی احتیاج بیشتری به نگهداری و مواظبت دارد و مهر و عطوفت مادری بیشتر از هر کس دیگری است نسبت به سایر اقارب، علاوه بر آن سیره عقلا و متشرعه این است که بر پدر و مادر لازم می داند که کودکان خود را نگهداری و تربیت نمایند.[3]

اجماع
     با تدبیر و گفته فقها ، اتفاق نظر بر این است که حضانت واجب است بلکه بحث در این است

که چه کسانی مستحق حضانت هستند ، شهید اول در وضه نقل کرده است : اگر مادر از حضانت

امتناع کرد ، پدر اولی تر است به فرزند و اگر هر دو امتناع کردند پدر به این کار مجبور می شود.[4]

.[1] بقره (2)، آیه233
.[2]محمد بن حسن، حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 21 باب73  از احکام الاولاد، ص 459
 .[3]سید عبد الاعلی، سبزواری، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج25، چاپ چهارم، قم، المنار، 1413هق، ص 276 درنرم افزار فقه اهل بیت.
[4]. محمد بن مکی، عاملی، القواعد و الفوائد للشهید الاول، ج1 قاعده 11 من القواعد نکاح، چاپ اول، قم، کتابفروشی مفید، بی تا ص 396در نرم افزار فقه اهل البیت.

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سمیه سادات بهرامی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون (سلام الله علیها) با عنوان حقوق کودک از دیدگاه فقه امامیه و مقایسه آن با فقه عامه

اساساً فکر گناه دل را تیره کرده، پاکی و صفای آن را از بین می برد. اسلام نیز در صدد آن است که سرچشمه ی گناه را خشک کند و آلودگی را از نطفه خفه سازد. اسلام و رهبران بزرگوار آن پایه ی اعمال را از نظر کیفر و پاداش براندیشه افراد بنا نهاده اند. چه بسا فکر و اندیشه ی گناه انسان را از مسیر سعادت و کمال منحرف می سازد. خودگناه عواقبی به دنبال دارد که انسانها از آن غافلند، تخلف از قوانین الهی و ارتکاب گناه هم موجب بدبختی و سیه روزی در دنیا می شود و هم اینکه عذاب و شکنجه آخرت را به همراه دارد اسلام برای جلوگیری افراد از ابتلا به گناه برنامه ای را تنظیم می کند که از یک سو پیروان خود را به تقوا و پرهیزگاری دستور می دهد و از سوی دیگر از عواملی که موجب آلوده شدن انسانها به گناه شده، جلوگیری می کند.[1]

بنابراین اگر کسی در دنیا و آخرت سعادت و آسایش می خواهد باید با شیطان و نفس اماره به مبارزه برخاسته و شهوت وغضب را مهار کرده و هوا و هوس ها را لجام زده و با انتخاب راه صواب به تقویت روح بپردازد تا لیاقت درک الهامات و فیوضات الهی را پیدا کرده و به سعادت برسد.[2]

[1]  محدثه عجم اکرامی، مهمترین ریشه های سعادت از دیدگاه اسلام، www.tebyan.sm.ir تاریخ انتشار 26/5/1394
[2]  همان

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

غفلت از خدا انسان را به اسفل السافلین می رساند، افراد غافل در بیراهه های زندگی سرگردانند و به سبب همین اعمال دنیای آنهابا سختی و مشکلات همراه است و در آخرت هم در عذابند خداوند در قرآن کریم می فرماید:

«… أُولَئِکَ کَالأَنعامِ بَل هُم أَضَلُّ أُولَئکَ هُمُ الغَافِلوُن»[1]

«… آنها مانند چهار پایانندن بلکه بسی گمراه ترند، آنها همان مردمی هستند که غافل می باشند».

قرآن کریم با توجه به آیه فوق یکی از عوامل مهم بدبختی بسیاری از انسانها را فراموشی و غفلت می داند زیرا غافلان چشمه ی آب حیات کنار دستشان است، ولی از تشنگی فریاد می کشند، درهای سعادت در برابر رویشان باز است، اما حتی به آن نگاه نمی کنند. آنها با دست خویش وسایل بدبختی خود را فراهم می سازند و نعمتهای گرانبهای «عقل» و «چشم« و «گوش» را به هدر می دهند.

[1]  سوره اعراف، آیه179

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

دهها سال بود که حضرت ابراهیم چشم انتظار فرزند بود تا اینکه خداوند کلیم به او فرزند داد. وقتی فرزندش اسماعیل به سن رشد رسید به شکرانه این گوهر آسمانی دست به دعا برداشت و عرض کرد:

ستایش خدای را که در زمان پیری به من دو فرزند (اسماعیل و اسحاق) عطا فرمود البته که پروردگار من دعای بندگان را می شنود.

پروردگارا! من و ذریه ام را از نمازگزاران قرار ده و دعای ما را اجابت فرما.  الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذي وَهَبَ لي عَلَي الْکِبَرِ إِسْماعيلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَميعُ الدُّعاءِ39رَبِّ اجْعَلْني مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ

از این آیات می آموزیم:

1.طلب فرزند از دعاهای پیامبران است

2.در مقابل نعمت فرزند باید از خداوند تشکر کرد

3.شکر نعمت فرزند پیوند زدن او با خداست

4. والدین باید در اندیشه نماز نسل آینده باشند

گردآوری شده توسط نویسنده وبلاگ

خانواده ونماز ، جمعی از نویسندگان،انجمن اولیا و مربیان، چاپ یازدهم،1389، ص71

با سلام لطفا جهت تبادل لینک ابتدا وبلاگ “مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی"را در وبلاگ خود لینک نموده سپس در قسمت نظرات آدرس وبلاگ خود را بنویسید. انشاالله در مدت زمان کوتاهی لینک وبلاگ شما در قسمت دوستان ما قرار می گیرد.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت علی علیه السلام فرمود:

لعن الهی و دوری از فیض خداوند بر پدر و مادری باد که فرزند خویش را به عصیان و آزار خودشان وادارند و باعث قطع رابطه محبت شوند.

نمونه تاریخی

متوکل یکی از خلفای سلسله عباسی بود. او نسبت به حضرت علی علیه السلام  دشمنی و عناد داشت و در مجالس عمومی به مقام مقدسش اهانت می نمود.

منتصر عباسی فرزند جوان متوکل و ولیعهد کشور، از رفتار زشت پدر و جسارت او نسبت به امیرالمؤمنین علیه السلام ناراضی بود ولی چاره ای جز سکوت نداشت.

روزی متوکل در حضور جمعی از رجال کشور نام حضرت علی علیه السلام را به زشتی یاد کرد و جسارت نمود. منتصر ناراحت شد و رنگش تغییر کرد. متوکل که ناراحتی فرزندش را دید به توبیخ و تحقیر او پرداخت و گفت:

غضب الفتی لابن عمه       رأس الفتی فی حرّ امّه

برای منتصر که دارای مقام ولایتعهدی بود و در آن موقع بیست و پنج سال داشت دشنام پدر غیر قابل تحمل بود و تصمیم به تلافی گرفت و فکر کشتن پدر از خاطرش گذشت. و در اولین فرصت، فکر خود را با چند نفر از غلامان مخصوص متوکل که محرم رازش بودند در میان گذارد و به آنان وعده پول و مقام داد نقشه  را طرح کردند.

شبی متوکل در قصر اختصاصی خود بزم شراب گسترده ، با ندیمان میگساری می کرد و به شدت مست شد.
نزدیک نیمه شب، بغاء صغیر که رئیس تشریفات کاخ خلافت بود به تالار وارد شد و اعلام کرد وقت استراحت خلیفه است، ندیمان مرخص اند، همه از قصر خارج شدند، تنها فتح بن خاقان که مقام رفیعی نزد متوکل داشت در حضور خلیفه ماند. در این موقع، غلامان قوی و نیرومندی که برای قتل متوکلین تعیین شده بودند از مخفیگاه های خود خارج شده و با شمشیرهای برهنه به داخل تالار هجوم آوردند.
فتح بن خاقان که از مشاهده این وضع به وحشت افتاده بود فریاد کشید مگر می خواهید خلیفه را بکشید، و برای محافظت جان متوکل خود را بر روی وی افکند، ولی غلامان مهلت ندادند و با ضربات پی در پی متوکل و فتح بن خاقان را یکجا کشتند و در همان نیمه شب به قصر مخصوص منتصر رفتند، به خلافت سلامش گفتند و اجرای نقشه قتل پدر را به وی اعلام نمودند.

متوکل پدر مغرور و خودسری بود که با دشنام و ناسزا ، پسر جوان را در حضور مردم تحقیر کرد و به شخصیت وی اهانت نمود و موجبات طغیان و عصیان فرزند جوان خود را فراهم نمود و او را به کشتن پدر وادار کرد.

تربیت فرزند،سید مهدی شمس الدین،قم، قرآن صاعد، 1394، صص113-115