آزادی مبتنی بر اندیشه و شناخت
«قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ؛ بگو: دليل روشن و رسا تنها براى خداوند است، پس اگر مىخواست همهى شما را (به اجبار) هدايت مىكرد.»
««بگو خداوند دلائل صحيح و روشن در زمينه توحيد و يگانگى خويش و همچنين احكام حلال و حرام اقامه كرده است هم به وسيله پيامبران خود و هم از طريق عقل، به طورى كه هيچگونه عذرى براى هيچكس باقى نماند» (قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ).
بنا بر اين آنها هرگز نمىتوانند ادعا كنند كه خدا با سكوت خويش، عقائد و اعمال ناروايشان را امضا كرده است، و نيز نمىتوانند ادعا كنند كه در اعمالشان مجبورند، زيرا اگر مجبور بودند، اقامه دليل و فرستادن پيامبران و دعوت و تبليغ آنان بيهوده بود، اقامه دليل، دليل بر آزادى اراده است.
ضمنا بايد توجه داشت كه «حجت» در اصل از ماده «حج» به معنى قصد مىباشد و به جاده و راه كه مقصود و منظور انسان است، «محجه» گفته مىشود، و به دليل و برهان نيز «حجت» اطلاق مىگردد، زيرا گوينده قصد دارد به وسيله آن مطلب خود را براى ديگران ثابت كند.
قسمتی از پایان نامه خانم محبوبه طاهری (طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)