اسرائیلیات اصطلاحی است مشتق از لفظ بنی‌اسرائیل و بر قصص، حکایات و اخبار ساختگی که در تفسیر قرآن و حدیث آمده اطلاق می‌شود؛ مصدر آن فرهنگ یهودی، نصرانی و حکایات قصاص است.[1] همانگونه که بیان شد اسرائیلیات جمع اسرائیلیه است، به معنای داستان یا افسانه ای که منشأ اسرائیلی دارد.[2] دکتر ذهبی معتقد است که اسرائیلیات به ظاهر رنگ یهودی دارد و آنچه که از طریق فرهنگ یهودی وارد حوزه اسلامی شده را در بر می گیرد؛ اما منظور از آن وسیع تر است و هر چه را که صبغه یهودی و مسیحی دارد در بر می گیرد، این کاربرد از باب تغلیب است بدان جهت که یهود در این باب شهرت بیشتری داشته و با مسلمانان نیز بیشتر مراوده داشته اند[3]. عربهای صدر اسلام بیشتر از همه در فهم مبهمات و داستانهای قرآن به یهودیان مراجعه می کردند و از آنجا که یهود قومی دروغ پرداز و بهتان ساز بوده اند و دشمنی آنان نسبت به مسلمانان به تصریح قرآن از هر قوم دیگری بیشتر بوده است چنانچه خداوند می فرماید: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ»[4] مسلّما سرسخت‏ترين مردم را در دشمنى با كسانى كه ايمان آورده‏اند، يهود و مشركان خواهى يافت و نزديكترين آنها را در دوستى با مؤمنان كسانى مى‏يابى كه گفتند: ما نصاراييم. اين بدان سبب است كه گروهى از آنان كشيشان و راهبان‏اند و آنها تكبر و بزرگ‏منشى نمى‏ورزند. این اخبار ساختگی به اسرائیلیات معروف شدند.

قسمتی از پایان نامه خانم شهبازی طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها
[1]- راشد، ابن محمد اباالخیل، الموسوعة العربیة العالمیة، المجلد الاول، الطبعة الثانیه، الریاض، موسسة اعمال الموسوعة للنشر و التوزیع، 1419ﻫ (1999م)، ص758
[2]- علی اکبر، دهخدا، همان کتاب، ج2، ص2268
6- محمود، ابوریه، اضواء علی السنةالمحمدیه، همان، ص150- دایره المعارف قرآن کریم ج3، ص220 – دانشنامه قران و قرآن پژوهی ج1، ص213 – محمدحسین، ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج1، موسسه التاریخ العربی، تهران، آوند دانش، بی‌تا، ص111 -  راشد، ابن محمد ابالخیل، همان کتاب، المجلد الاول، ص758
[4]- سوره مائده(5) آیه 82