اصل استقلال مالی
اصل استقلال مالی
زوجین با قرارداد ازدواج، حقوق و تکالیف مختلفی نسبت به یکدیگر پیدا می کنند. در حقوق اسلام و ایران اصل استقلال مالی زوجین مبنای روابط مالی زوجین است. استقلال مالی زوجین عبارت است از این که زن و شوهر پس از ازدواج (در دوران زندگی زناشویی) از دو دارایی ممتاز و جدا از هم برخوردارند. اموال زن و مرد دارایی مشترکی را تشکیل نمی دهند و زن پس از عقد نکاح در اداره، تنظیم و تصرف اموال و دارایی های سابق یا اموال مکتسبه در دوران زناشویی استقلال کامل دارد و می تواند هر گونه عمل مادی و حقوقی را نسبت به آن انجام دهد. در حقوق ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی، این رژیم را به عنوان تنها رژیم حاکم بر روابط مالی زوجین پذیرفته اند.
زن در مسائل مالی و اقتصادی، استقلال و آزادی کامل دارد و می تواند در اموال شخصی خود هر گونه دخل و تصرفی نماید; بدون آن که موافقت شوهر لازم باشد.اعم از این که آن اموال قبل از ازدواج به دست آمده باشد و یا بعد از آن، اصل استقلال مالی زوجین و حق اداره و تصرف آنها بر اموالشان از اصول مسلم فقه شیعه است و هیچ تردید و اختلافی در آن وجود ندارد.برای اثبات این اصل در فقه شیعه، به دو دلیل از منابع فقهی می توان استناد نمود. آیه ی 32 از سوره ی نساءکه می فرماید:مردان را از آنچه کسب می کنند و نیز زنان را از آنچه به دست می آورند بهره ای است. مطابق این معنی، زن و مرد چیزی را که به دست می آورند، خودشان مستقلا حق تصرف و بهره برداری از آن را خواهند داشت.
از این رو، مفاد آیه چنین خواهد بود که هر یک از زن و مرد، آن چیزی را که به دست می آورند - خواه اختیاری باشد: مانند کسب درآمد یا غیراختیاری; مانند ارث و غیره - به خودشان اختصاص دارد و حق استفاده و بهره برداری را به طور مستقل خواهند داشت. همچنین عموم قاعده «الناس مسلطون علی اموالهم این قاعده که به نام قاعده «تسلیط » معروف است از قواعد پذیرفته شده، نزد فقهای شیعه است و در فقه، بدان بسیار استناد می شود.
علاوه بر اینکه با استناد به آیه ی شریفه ، همچنانکه مرد می تواند فعالیت اقتصادی داشته باشد ومسئولیت اموال خود را به عهده بگیرد زن نیز می تواند فعالیت اقتصادی کند و درآمد خویش را هر کجا لازم دید هزینه کند. هر چند که، اگر فعالیت اقتصادی زن منوط به خروج از منزل باشد این عمل باید با اجازه ی مرد صورت گیرد ولی چنانچه مرد ،در این باره منعی نداشت در آمد حاصل برای زن محفوظ است ومرد حق هیچ گونه تصرفی در اموال زن را ندارد. در مورد مردان نیز وضع به همین منوال است ،یعنی مرد پس از پرداخت حقوق واجبی که ازخانواده به عهده دارد و مطابق دین مجبور به پرداخت آن است که در همین بخش مورد بررسی قرار خواهد گرفت نسبت به دارایی های دیگرش حق مالکیت دارد ومی تواند هر کجا آنها را صلاح دید هزینه کند،لذا هر يك از زن و مرد، نسبت به دستاوردهای خود به طور مساوى مالكند 1
1. محمد حسین طباطبایی، همان ،ج2،ص409 - 10/4/1387 http://www.hawzah.net
برگرفته از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)