تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها در قرآن
آیه 152 بقره
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لِي وَ لا تَكْفُرُونِ
ترجمه
پس مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم، و براى من شكر كنيد و كفران نورزيد.
تفسیر
امام باقر عليه السلام در ذيل اين آيه، يكى از مصاديق ذكر خدا را، تسبيحات حضرت زهرا شمردند كه 34 مرتبه الله اكبر، 33 مرتبه الحمد لله و 33 مرتبه سبحانالله مىباشد[1]
دلیل قرآنی برای خواندن تسبیحات حضرت زهرا بعد از نماز
سوره اعراف آیه 29
قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُون
ترجمه
بگو: پروردگارم به ميانهروى [در همه امور و به اجتناب از افراط و تفريط] فرمان داده، و [امر فرموده]: در هر مسجدى [به هنگام عبادت] روى [دل] خود را [آن گونه] متوجه خدا كنيد [كه از هر چيزى غير او مُنقطع شود]، و او را در حالى كه ايمان و عبادت را براى وى از هر گونه شركى خالص مىكنيد بخوانيد؛ همان گونه كه شما را آفريد، [پس از مرگ به او] بازمىگرديد
تفسیر
مرحوم طبرسى، «وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ» را امر به دعا و تضرّع خالصانه پس از نماز مىداند. امام صادق عليه السلام فرمود: «تسبيح حضرت زهرا عليها السلام بعد از هر نماز، بهتر از هزار ركعت نماز است».[2]
(أَقيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ که دلالت بر اقامه نماز دارد و یا دلالت بر اقامه نماز در مسجد دارد پس وقتی بعدش خداوند فرموده وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ اشاره دارد که بعد از نماز خداوند را بخوانید)
شعرا -«227»
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيراً وَ انْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ
ترجمه
مگر آنان (شاعرانى) كه ايمان آورده و كارهاى نيكو انجام داده و خدارا بسيار ياد مىكنند، و پس از آن كه مورد ستم قرار گرفتند (به دفاع از خود) يارى مىطلبند (و با شعر از مظلوميّت خود دفاع مىكنند) و كسانى كه ظالمند، به زودى خواهند دانست كه به كدام بازگشتگاه باز خواهند گشت
تفسیر
به گفتهى روايات: ذكر كثير، تسبيحات حضرت زهرا عليها السلام، يعنى سى و چهار مرتبه «الله اكبر»، سى و سه مرتبه «الحمد لله» و سى و سه مرتبه «سبحان الله» است.[3]
اسراء - 28
وَ إِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوها فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُوراً
ترجمه
و اگر به انتظار رحمتى از پروردگارت كه به آن اميدوارى، از آنان اعراض مىكنى، پس با آنان سخنى نرم بگو.
تفسیر
اين آيه، دربارهى برخورد مناسب با مردم است. لذا پيامبر حتّى آنگاه كه در انتظار گشايش و رحمت الهى بود، اگر كسى از ايشان چيزى درخواست مىكرد كه حضرت آن را نداشت، برايش دعا مىكرد و مىفرمود: خداوند، ما و شما را از فضل خويش روزى دهد.
فاطمهى زهرا عليها السلام هنگامى كه براى كمك در كارهاى خانهى خود، از پيامبر كنيزى درخواست كرد، حضرت فرمود: در مسجد 400 نفرند كه لباس و غذا ندارند، اگر چنين نبود، خدمتكارى برايت تعيين مىكردم. آنگاه تسبيحات معروف به «تسبيح حضرت زهرا» را به او آموخت.
قرآن دربارهى نحوهى سخن گفتن با مردم، دستورهايى دارد، از جمله اينكه با آنان سخنى نرم، ملايم، آسان، استوار، معروف و رسا گفته شود. «قَوْلًا مَيْسُوراً»، «قَوْلًا لَيِّناً» « طه، 44.»، «قَوْلًا كَرِيماً» « اسراء، 23.»، «قَوْلًا سَدِيداً» « نساء، 9.»، «قَوْلًا مَعْرُوفاً» « نساء، 8.»*، «قَوْلًا بَلِيغاً نساء، 63.» [4]
حجت الاسلام دكتر علي حق شناس(استاد مركز تخصصي تفسير و علوم قرآني نرجس خاتون سلام الله عليها)
[1] - تفسير نورالثقلين، ج 1،ص 140.
[2] - تفسير مجمع البيان.
[3] - تفسير نور، ج6، 381
[4] - تفسير نور،ج5، 47
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
