خدای متعال جهت هدایت بشر از تمام ظرفیت های هستی بهره گرفته است تا بشر به تکامل خود برسد. در این میان اعتقادات مهم ترین رکن هدایت است. روح اعتقادات نیز بحث امامت است. در قرون متمادی پیروان اهل بیت علیهم السلام برای تعمیق و گسترش مبحث امامت چه در گستره شعور و چه در گستره شعار اقدامات منحصر به فردی را پایه گذاری کرده اند. در این میان فرهنگ سازی برای استفاده از ایام سرور اهل بیت علیهم السلام برای تعمیق و گسترش تشیع جای خالی خود را نشان می دهد.

خداوند متعال تکویناً ایام غدیر را مملؤ از مهم ترین شأن نزول های آیات و روایات اعتقادی مسلمین قرار داده است و بدون این که نیاز به مناسبت سازی باشد ، ایام بسیار شاد و اعیاد بسیار مهم همراه با مهم ترین مباحث اثبات حقانیت شیعه را در غدیر و ایام قبل و بعد از آن قرار داده است.

و اما مناسبت‏‌هاى مهم ایّام غدیریّه:

?9 ذی الحجه: جریان مهم سدّالابواب

?10ذی الحجه: عید قربان، تکرار حديث شریف ثقلين، ابلاغ سوره برائت

?12ذی الحجه: اعطاى ودايع نبوّت به اميرالمؤمنين ‌صلوات‌الله‌علیه

?13ذی الحجه: نزول لقب اميرالمؤمنين براى حضرت على ‌صلوات‌الله‌علیه

?14ذی الحجه: بخشش فدك به حضرت زهرا ‌صلوات‌الله‌علیها

? 15ذی الحجه: میلاد امام هادى ‌صلوات‌الله‌علیه (صاحب زيارت جامعۀ کبیره و زيارت غديريّه)

 ?نزول آيه‌های ابلاغ ولایت

?17ذی الحجه: نزول آيۀ محبت 

?نزول آيۀ اکمال

?حماسه جاوید غدیر

?آشنایی با خطبه غدیر

?استمرار امامت از غدیر تا ظهور

?آغاز خلافت ظاهری امیر المؤمنین علیه السلام، عید ادیان

?تأکید برحديث منزلت

?عذاب الهی بر دشمن غدیر

?22ذی الحجه: واقعه هرشا

?24ذی الحجه: نزول آيۀ ولايت 

?24ذی الحجه: نزول آيۀ مباهله

?24ذی الحجه: صدور حديث كساء

?24ذی الحجه: نزول آیه تطهیر

?21ذی الحجه: حدیث بساط

?25ذی الحجه: نزول سوره هل اتی(انسان)

?25ذی الحجه: ميلاد امام كاظم ‌صلوات‌الله‌علیه

لازم است در این ایام نیز مانند ایام عزاداری در جهت معرفت افزایی نسبت به معارف اهل بیت علیهم السلام  استفاده بهینه کرد و همانطور که خداوند متعال و پیامبرش به ما امر کرده اند مبلغ غدیر باشیم.

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،ص 7

انَّ اللهَ تعالی یأمُرُکَ أن تُعَلِّمَهُ جَمیعَ ما عَلَّمَکَ و تَستَحفِظَهُ جَمیعَ ما حَفَّظکَ و استَودَعَکَ فَانَّهُ الأمینُ المؤتَمَنُ1

هر پیامبری از پیامبران الهی که اجل خود را نزدیک می دید با فرمان الهی ودایع الهی را به وصی خود منتقل می نمود و آنها را تحویل حجت بعد از خود می داد و این خود از علایم و نشانه های قطعی وصایت و خلافت کسی است که ودایع به او سپرده شده است.

در حجه البلاغ، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز بعد از مراسم حج در آخرین روزی که در مکه بودند به امر خداوند تمام میراث پیامبران گذشته را به ا امیر المومنین علیه السلام تحویل دادند و این میراث بعد از امیر المومنین علیه السلام به امام حسن علیه السلام و سپس به امام حسین علیه السلام و اکنون نزد امام زمان عجل الله تعالی فرجه است.

میراث پیامبران علیهم السلام مواردی مانندپیراهن حضرت یوسف علیه السلام ، عصای حضرت موسی علیه السلام، انگشتر حضرت سلیمان علیه السلام و اسلحه و صندوق و از همه مهم تر علم و حکمت الهی ،اسم اعظم و آثار و دانش پیامبران است که به طور کامل تحویل امیر المومنین علیه السلام شد.

سلمان فارسی می گوید : روزی امیر المومنین علیه السلام در گوش من کلمه ای را تلفظ فرمودند که تمام علوم گذشته و آینده و علم بلایا و منایا به من منتقل شد به وجد و سرور آمدم و عرض کردم بیش از این بفرمایید. فرمودند: همین مقدار بس است.

این نمونه ای از انتقال علوم الهی است.

هر یک از میراث پیامبران علیهم السلام دارای آثار خاصی است ، به عنوان مثال پیراهن حضرت یوسف علیه السلام که در زمان ظهور امام زمان علیه السلام به تن مبارک ایشان است همان پیراهنی است که حضرت ابراهیم علیه السلام با آن داخل آتش شده نسوخت و هر کس بپوشد اندازه او نیست مگر حجت زمان.

عصای حضرت موسی علیه السلام چوبی است که همیشه تر و تازه است و هر دستوری را که حجت حق به او دهد انجام می دهد و اگر با آن سخنی بگوید جواب می دهد.

وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه آن را به زمین می زند هر چه در مقابلش باشد می بلعد.

اسم اعظم آن اسمی است که تخت بلقیس را در یک چشم به هم زدن ، از فاصله هزار منزلی به نزد سلیمان حاضر می کند و … .

1.بحار النوار،ج28،ص96

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،ص25

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم سه روز پس از غدیر به سمت مدینه حرکت کردند و منافقان که وجود پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را در مدینه مضر می دانستند تصمیم گرفتند پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم را قبل از رسیدن به مدینه به قتل برسانند تا به خیال خود امامت و خلافت را از مسیر خود منحرف سازند. به همین علت در کوههای هرشا پنهان شده و در مسیری که باید شتر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم از آنجا حرکت می کرد و مشرف به یک پرتگاه بود ترور را برنامه ریزی کردند. جبرئیل نازل شد و به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد : چهارده نفر در گردنه هرشا کمین کرده اند تا شتر شما را رم دهند. عمار و حذیفه شمشیرهای خود را کشیده و دنبال آن ها می روند و منافقین فرار می کنند ، رعدو برقی زده می شود و حذیفه منافقین را می بیند و از آن پس حذیفه را منافق شناس می دانستند ولی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم حذیفه را از نام بردن و افشای آنها منع کرد.1

1. تفسیر قم،ج1،ص174

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،ص 84

چندی است که متاسفانه علیرغم نظر مراجع تقلید، برخی هفتم صفر را که شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است ، به عنوان میلاد امام کاظم علیه السلام جشن می گیرند، که مورد اعتراض مراجع نیز واقع شده است. باد دقت کرد اولاً حرمت ماه محرم و صفر(عزاداری) باید حفظ شود. ثانیاً بر فرض که در خانه حضرت زهرا سلام الله علیها  فرزندی متولد شود و در همان روز فرزند دیگری به شهادت برسد ، به طور قطع و یقین عزای شهید را مقدم می دارند.

علاوه بر آنکه در عتبات عالیات و حتی خود کاظمین هفتم صفر را به عنوان شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام عزا اعلام کرده و پارچه سیاه نصب می کنند .

اما میلاد امام کاظم علیه السلام طبق نظر شیخ کلینی و مرحوم صفا در کتاب بصائر الدرجات ، و مرحوم برقی در کتاب محاسن، بعد از ایام حج بیان شده است.

ابوبصیر چنین می گوید با امام صادق علیه السلام حج را به جا آوردیم. هنگام برگشت به مدینه در “قیطفه ابواء” خبر میلاد امام کاظم علیه السلام به ما رسید. پس میلاد امام کاظم علیه السلام در دهه سوم ذی الحجه بوده است (فاصله مکه تا مدینه حدود ده روز طی می شود و ابواء هم تقریبا وسط آن قرار دارد.و اگر امام صادق علیه السلام روز پانزدهم از مکه خارج شده باشند ، میلاد امام کاظم علیه السلام در دهه سوم ذی الحجه واقع خواهد شد.)

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،ص 118

روز دهم ذی الحجه و عید قربان و یکی از چهار عید مهم اسلامی(غدیر، فطر،جمعه و قربان) است که برای شرافت یافتن و عید بودن آن جهات مختلفی طکر شده است، مانند:

ولیمه ولادت امیرالمؤمنین علیه السلام

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:… حضرت ابوطالب پس از ولادت فرزند عزیزشان علی علیه السلام ولیمه ای عظیم برپا نمودند که شامل 300 شتر و 10000 گاو و گوسفند بود.حضرت ابوطالب پس از تهیه ولیمه فرمود: ای مردم هرکس می خواهد از طعام فرزندم علی علیه السلام استفاده کند، هفت بار خانه خدا را طواف کند، سپس به فرزندم علی علیه السلام سلام کند و وارد شود که خدای عزوجل علی را شرافت داده است. کار بزرگ ابوطالب باعث شد که بعد از آن یوم نحر (عید قربان)شرافت پیدا کند.1

آمادگی حضرت آدم علیه السلام جهت لقاء

جبرئیل به حضرت آدم علیه السلام امر نمود تا در ادامه اعمال حج موی سر خود را کوتاه نماید2و آماده ملاقات شود.3

حضرت ابراهیم علیه السلام و قربانی جایگزین

حضرت ابراهیم علیه السلام در نظر داشت فرزندش اسماعیل را طبق فرمان الهی قربانی کند اما خداوند او را معاف نمود. در این حال حضرت ابراهیم علیه السلام محزون شد و گفت: خدایا میخواستم با حزن و اندوه و اشک و آه به واسطه قربانی فرزندم تقرب جویم و از آن محروم شدم. خداوند متعال جبرئیل را فرستاد تا مصائب حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام را برای ابراهیم علیه السلام بخواند. جبرئیل مصائب کربلا را خواند و ابراهیم علیه السلام اشک ریخت. خداوند فرمود: ای ابراهیم این حزن و اندوه و اشک تو بر امام حسین علیه السلام جایگزین ذبح فرزندت اسماعیل شد و به تقرب و کمالات نائل شدی! و این همان معنای ذبح عظیم است.4

تجلی نور خداوند بر موسی علیه السلام

پس از مناجات چهل شبانه روزی حضرت موسی علیه السلام در کوه طور،خداوند متعال در روز عید قربان با نور خود بر او تجلی نمود و الواح تورات به ایشان اعطا شد.5

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،صص16-17

1.امالی طوسی، ص709

2. تفسیر قمی،ج1،ص45

3.الکافی،ج4،ص549

4. الخصال،ج1،ص58

5.تفسیر صافی،ج3،ص317

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:ان الله تعالی اَمرَهم بِسَدِّ الابواب و استثنا منهم رسوله و انتم نفس رسول الله 1

یکی از فضایلی که به صورت قطعی و متواتر از شیعه و سنی درباره حضرت علی علیه السلام نقل شده است ماجرای سد الابواب است. مرحوم علامه مجلسی وقوع آن را در نهم ذی الحجه دانسته است.

در زمان رسول خداصلی الله علیه و آله وقتی که مسجد النبی ساخته شد عده ای از اصحاب و بنی هاشم خانه های خود را به گونه ای قرار دادند که یک درب آن به مسجد باز می شد تا بتوانند سریعتر به مسجد بیایند و گاهی هم با حالت جنابت و حیض و نفاس وارد می شدند و این امر باعث می شد تا قداست مسجد از بین برود تا اینکه در روز نهم ذی الحجه سال اول هجرت، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله امر فرمود: همه  اصحاب درب خانه های خود را که به سمت مسجد باز می شد ببندند. غیر از خانه خود و خانه علی ز که اجازه دادند باز بماند. عباس عموی پیامبر  و دیگران نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده و گفتند : ای رسول خدا چرا علی را داخل کرده و ما را خارج نمودی؟ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم  فرمودند: این کار به امر خدا بوده و باید تسلیم حکم خدا باشید، این جبردیل است که از طرف خدا به من امر کرد علی را ساکن کنم و شما را خارج کنم.

حتی بعضی اصحاب تقاضا کردند که روزنه ای از منزلشان به سمت مسجد باز بگذارن که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اجازه ندادند.

مرحوم ابن شهر آشوب این حدیث را از حدود 30 نفر از اصحاب نقل کرده است.

1.بحارالانوار/ج39/ص23

درسنامه ایام غدیریه،گروه پژوهش ستاد غدیریه،ص 11

اسماعیل علیه السلام فرزند دلبند ابراهیم علیه السلام است اما وقتی پای خدا در میان می آید این حب پدری و فرزندی می رود کنار، اسماعیل هم عاشق خداست وقتی پای خدا در میان می آید دیگر حب حیات کنار می رود. اصلاً ماجرای کربلا هم جز با عشق قابل فهم نیست. پدری طفل شش ماهه ی خودش را بیاورد برابر یک لشکر گرگ درنده جز با عشق معنا نمی شود.

عشق آن شعله است کاو چون او برفروخت      هر چه جز معشوق باقی جمله سوخت

این حقیقت ذاتی عشق است که می شکند و تخریب می کند، هر چه باشد جز معشوق، چه عشق زمینی باشد چه عشق آسمانی.

گفتاری از استاد رنجبر،ارمغان سمت خدا،1395/8/5