عده:
یکی از وظایف زنان در باب طلاق همچنانکه قبلاً نیز اشاره شد ،امر به عده نگه داشتن زنان بعد از جاری شدن صیغه ی طلاق است وعده ی طلاق این است که ، زن مطلقه در مدت عده به هیچ مردی تمکین نکند،وپذیرای ازدواج با کسی نشود. اما اینکه عده برای چیست و چه حکمتی در تشریع آن است ؟می فهماندیا برای این است که اگر زن مطلقه حامله است معلوم باشد که از شوهر اولش حمل برداشته نه دوم، هر چند که اگر زن عقیم هم مطلقه شد باید عده نگه دارد و گفته شده شايد بستر سازى براى رجوع و فراهم شدن زمينه آشتى باشدچرا که در زمان عدّه مسكن زن و مرد يكى است . و در جدايى تدريجى، پاى عقل و عاطفه و فكر و مشورت بيشتر از جدايى دفعى و يكباره به ميان مى‏آيد و امكان سازش فراهم مى‏شود .1 لذا قران دستور می دهد که ،زنان مطلقه تا سه پاکی منتظربمانند .2 و از آنجا كه طلاق بايد در حال پاكى كه با شوهر خود آميزش جنسى نكرده باشد انجام گيرد، اين پاكى يك مرتبه محسوب مى‏شودوهنگامی که خون حیض سوم را دید بین آن دو جدایی می افتد .3
اما، مراد از مطلّقات در آيه ، همه ی زنان مطلقه نیست بلکه مراد ، زنى است كه شوهر با وى نزديكى كرده و نه سالش تمام باشد و نيز باردار و يائسه نباشد و همچنين از زنانى باشد كه حيض مى‏شوند. چرا که زنى كه به سن بلوغ نرسيده و یا كمتر از نه سال داشته باشدو زنی که شوهر هنوز با او نزدیکی نکرده است، عدّه ندارد. از جمله زنانى كه عدّه ندارند، زن يائسه است؛ چراكه بيشتر فقهاى شيعه اماميه بر اين عقيده‏اند كه يائسه عدّه ندارد، هرچند كه شوهر با وى نزديكى كرده باشد.همچنين، عدّه زن باردار، همان وضع حمل است.4 خداوند فرموده است: عدّه زنان آبستن، همان وضع حمل است» . «همچنین زنی اگر همسر خود را از دست داده باشد،چهار ماه وده روزباید منتظر بماند وعده نگه دارد .5 و در اين جهت فرق نميكند كه شوهر با آن زن عمل جنسى انجام داده باشد يا نه، و در صورتى كه زن به هنگام مرگ شوهر باردار باشد ، پس بايد هر كدام از دو مدت وضع حمل يا سپرى شدن چهار ماه و ده روز كه بيشتر باشد عده نگاهداردهمچنین در روایات آمده که در این جهت فرقی بین عقد دائم وعقد موقت نیست .
جالب توجه اين كه در احكام اسلامى در مورد عده به اين معنى تصريح شده كه اگر هيچ گونه احتمالى در مورد باردارى زن در ميان نباشد باز بايد زنانى كه همسرانشان وفات يافته‏اند عده نگاهدارند.و نيز به همين دليل آغاز عده مرگ شوهر نيست بلكه موقعى است كه خبر مرگ شوهر به زن مى‏رسد هر چند بعد از ماهها باشد، و اين خود مى‏رساند كه تشريع اين حكم قبل از هر چيز به خاطر حفظ احترام و حريم زوجيت است، اگر چه مساله باردارى احتمالى زن در اين قانون مسلما مورد توجه بوده است. اين دستور در واقع براى آن است كه هم حريم ازدواج سابق حفظ شده باشد و هم زنان بيوه، از حق تعيين سرنوشت آينده خود محروم نگردند، دستورى كه هم عادلانه است و هم توأم با حفظ احترام طرفين . ولیکن بر خلاف زن مطلقه، خانمى كه شوهر او مرحوم مى‏شود لازم نیست ، در همان خانه مسكونى ، عده ی عزا نگه دارد بلکه به هر كجا كه مايل باشد مى‏تواند منتقل شود وعده نگه دارد .
در ادامه خداوند متعال،زنان را نهی می کند از اینکه به خا طر زودتر از عده درامدن،حیض یا آبستن بودن خود را کتمان کنند یا بخواهند با کتمان خود ،در کار رجوع شوهران خللی وارد کنندویا غرض دیگری غیر از این داشته باشند . 9نقل است که برای زنان حلال نیست که حمل خود را پنهان کنندوشوهر اطلاعی از حمل زن نداشته باشد ومرد از زن به این حمل سزاوارتر است .

قستی از پایان نامه خانم رضوان اكبري(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)

1. محمد حسین طباطبایی، همان ،ج2 ،ص345 ،محسن قرائتی ، ج‏10، ص: 110
2. بقره/ 228
3. محمد بن مسعود عیاشی ،كتاب التفسير(تفسیر عیاشی) ، ج‏1 ، تهران، چاپخانه ی علمیه ،1380 ق ،ص 115
4. طلاق/4
5. بقره/234