مشروعيت صلح ابتدايى ودلائل آن(دلايل عام صحت عقد صلح)
دليل چهارم: دلايل عام صحت عقد صلح
يكى از مهمترين دلايلی که براى صحت صلح ابتدايى اقامه شده است، رواياتى مىباشد كه اطلاق و عموم آنها دلیل بر معتبربودن عقد صلح است و شامل صلح ابتدايى نيز مىگردد. بيشتر فقهايى كه درصدد ارائۀ دليل بر صحت صلح ابتدايى برآمدهاند به اين گونه روايات استناد نمودهاند.1 از ميان اين روايات دو روايت بيش از همه مورد استدلال مىباشد:
1- على بن ابراهيم، عن ابيه، عن ابن أبى عمير، عن حفص بن البخترى، عن ابى عبداللّه عليه السلام، قال: «الصلح جائز بين الناس».2
2- روايت مرسل شيخ صدوق از رسول خدا (ص) كه مىفرمايد:
«البيّنة على المدعى، و اليمين على المدّعى عليه، و الصلح جائز بين المسلمين إلّاصلحاً أحلّ حراماً أو حرم حلالًا».3
روايت اخير در منابع روايى اهل سنّت نيز با تفاوتهايى نقل شده است و فقهاى اهل سنت در مباحث گوناگون صلح به آن استناد مىنمايند. ابن ماجه، ابو داود و ترمذى در سنن خود از رسول خدا «صلی الله علیه و آله»نقل مىكنند كه حضرت فرمود: «الصلح جائز بين المسلمين إلا صلحاً أحلّ حراماً أو حرّم حلالًا» .4
اگر چه روايت دوم مرسل مىباشد و تنها در منابع اهل سنّت با سند نقل شده ولى روايت اوّل داراى سند معتبر است و هر دو روايت مورد عمل اصحاب مىباشند. دراين دو روايت صلح به طور مطلق، و بدون آن كه مقيد به خصومت و نزاع پيشين و يا احتمال آن شده باشد، نافذ و صحيح شمرده شده و به اعتقاد جمعى از فقيهان اين اطلاق براى اعتبار صلح ابتدايى كافى است. 5
قسمتی از پايان نامه خانم اعظم خطيري(طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها)
1. زين الدين بن على ،عاملى،شهيد ثانى، مسالك الافهام، ج 4، ص 259
2.ابو جعفر، محمد بن يعقوبكلينى،همان، ج 5، ص 259
3.محمّد بن على بن بابويه،قمّى، صدوق، تهذیب الاحکام ، جلد سوم، چاپ سوم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به 4.جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم 1413 ه ق، ص33
4.ابن ماجه، محمد بن يزيد قزوینی، تحقیق وتعلیق محمد فؤاد، السنن، دارالفكر، بيروت، ج 2، ص 788، ابو داود، 6.سليمان بن اشعث سجستانی، تحقیق وتعلیق سید محمد اللحام ،السنن،ناشر: دارالفكر، چاپ اوّل ،بيروت 1410، ج 2، ص 163.
5.مجله فقه اهل بيت عليهم السلام ،ج34، ص128