حضور امام رضا(ع) در ايران موجب رشد و گسترش تشيع گرديد. مناظرات علمي ايشان از يكسو و تشكيل كلاسهاي درس در منزل خود و همچنين مسجد مرو از سوي دوم، و احاديث و سخنان ارزنده ايشان در زمينههاي مختلف علوم و معارف اسلامي، از سوي ديگر موجب رشد و گسترش تشيع گرديد.

از جمله پيامدها و تأثيرات حضور امام رضا(ع) در ايران را ميتوان به شرح زير برشمرد:

1ـ رشد حوزه هاي علمي و گسترش تشيع:

از جمله مسئوليتهاي مهم ائمه اطهار(ع) به ويژه امام رضا(ع)، از يك سو، ارشاد و هدايت آحاد مردم و سوق دادن آنها به قرآن و سيره پيامبر اعظم(ص) و از ديگر سو، تعليم و تربيت مردم و توجه دادن آنان به علم و دانش و مبارزه با انواع نادانيها، جهالتها و شبهات و سرانجام تربيت شاگردان، عالمان و انديشمندان بوده است، كساني كه هر يك در اعتلا و گسترش فرهنگ و مباني تفكرات شيعي سهم بسزايي داشته اند.

2ـ ايجاد فضاهاي زيارتي و عبادي:

پس از شهادت مظلومانه عليبن موسيالرضا(ع) دوستان و شيعيان متوجه زيارت آن حضرت شدند. بقعه رضويه، نخست محوطه كوچكي بود كه در ميان باغ بزرگي قرار داشت. روضه مطهره رضويه از همان روز نخست خادم داشته و شخصي كليددار حرم مطهر بوده است. پس از مدتي در كنار قبر آن حضرت مسجدي ساخته و در اختيار زائران قرار ميگيرد. به موازات ساختن مساجد رباطهايي نيز جهت سكونت زائران امام(ع) ساخته و متصديان در آنجا به فعاليت ميپرداختند و براي رفاه و آسايش زائران كوشش ميكردند.[1]
ظاهراً نخستين گروهي كه در كنار قبر مطهر سكونت اختيار ميكنند، خادمان روضه مباركه، كسبه و اصناف بودهاند، از اين تاريخ كه زمان آن مشخص نيست، مشهد امام علي بن موسيالرضا(ع) محل مسكوني ميشود و اندك اندك در آنجا سكونت مييابند و بعد از مدتي حالت يك قصبه را به خود ميگيرد و به “مشهدرضا ” معروف ميگردد.[2]

3ـ ايجاد موقوفات:

آستان قدس رضوي يكي از مؤسسات مذهبي است كه داراي موقوفات بسيار است. در ادوار تاريخ و قرون، از ميان دوستان و شيعيان و شيفتگان عليبن موسيالرضا(ع) هر كس به قدر استعداد و توانايي خود مقداري از ما يملك خود را براي آن بارگاه ملكوتي وقف كرده است تا زائران و نيازمندان از حاصل آن بهرهمند گردند. بر طبق اسناد موجود، قديميترين سندهاي وقفي مربوط به قرن دهم هستند. قديميترين سند وقف غيرمنقول نيز مربوط به وقفنامه “عتيق علي طوسي ” است كه سال 931 هجري تنظيم شد. و پس از آن وقفنامه سيدعلي حسيني گنابادي است كه در سال 957 هجري ملكي را در قريه زيبد گناباد وقف آستان قدس كرده است.[3]

4ـ شفاخانه يا دارالشفاء:

با استناد به برخي از متون تاريخي در مييابيم كه در جوار بارگاه ملكوتي حضرت عليبن موسيالرضا(ع) از قديم شفاخانه و يا دارالشفاء وجود داشته و مردماني مستضعف از آن بهره ميبردهاند. در كنار قبر مطهر آن امام بزرگ حكيمان و طبيباني بودهاند كه در شفاخانه مباركه، بيماران را معالجه ميكردهاند. از عصر صفوي نام طبيب و حكيمي كه در آستان قدس رضوي بيماران را معالجه ميكرده است. اسكندر بيك تركمان در كتاب “تاريخ عالم آراي عباسي ” مينويسد: “حكيم عمادالدين محمود كه در علم و حكمت و دانشوري و حذاقت مشهور آفاق بوده، رسالات مرغوب و نسخههاي غريب از او در علم طب و تربيت معاجين و معالجه امراض مزمنه و مواد حاره خصوصاً جرب صغير و كبير، كه بينالجمهور به آتشك مشهور است، معتمد عليه اطباست. ” تا آنجا كه ميگويد: “چون شاه جنت مكان در رواج و رونق آستانه مقدسه حضرت امام الجن و الانس به اقصي الغايه توجه مرعي داشته، از هر طبقه آنچه بهتر بود به خدمات آن سركار تعين ميفرمودند، او نيز به طبابت سركار فيض آثار مأمور گشته، مدتها در مشهد مقدس معلي به معالجه مرضي مشغولي داشت و الحق جامع صفات و كمال و زبده اصحاب گزيده و ارباب افضال بود. [4]

5ـ مهاجرت سادات به ايران در آستانه ورود امام رضا(ع) به خراسان:
يكي از دلايل عمده نفوذ تشيع در ايران، ورود سادات علوي به اين منطقه بوده است.

[1] ـ عطاردي، تاريخ آستان قدس، ج 2، ص 628.
[2] ـ همان، 629.

[3] ـ همان، ص 554.

[4] ـ اسكندر بيگ، تاريخ عالم آراي عباسي، ج 1، ص 265.

امام هشتم (ع) و ماجرای تشییع جنازه

موسي بن سيار كه از ياران حضرت رضا عليه السلام است ،‌مي‌گويد :

« ‌روزي همراه ايشان بودم همين كه نزديك ديوارهاي طوس رسيديم صداي ناله و گريه‌اي را شنيدم . من به جست و جوي آن رفتم . ناگاه ديدم جنازه‌اي را مي آورند در اين حال حضرت از مركب پياده شده و به طرف جنازه آمدند و آنرا بلند كردند و چنان به آن جنازه چسبيدند، همچون بچه‌اي كه به مادرش مي‌چسبد آنگاه رو به من نموده فرمودند :

« هر كس جنازه‌اي از دوستان ما را تشييع كند، مثل روزي كه از مادر متولد شده، گناهانش پاك مي‌شود »

وقتي جنازه كنار قبر گذاشته شد، حضرت كنار ميت نشسته و دست مبارك خود را روي سينه‌ي او گذاشتند و فرمودند :« فلاني ! تو را بشارت مي‌دهم كه بعد از اين ديگر ناراحتي نخواهي ديد .» (1)

عرض كردم : فدايت شوم، مگر اين مرد را مي‌شناسيد، در حاليكه اينجا سرزميني است كه تا كنون در آن گام ننهاده‌ايد امام عليه السلام فرمود: موسي ! مگر نمي داني كه اعمال شيعيان ما هر صبح و شام بر ما عرضه مي‌شود.

اين چنين است كه امامان عليهم السلام از احوال ما آگاهند و لذا هر حاجتمندي كه رو به سوي آنان مي‌كند، مورد توجه قرار مي‌گيرد و حاجتش به نحو شايسته‌اي برآورده مي‌گردد.

دستگيري امام هشتم عليهم السلام از زائران در راه مانده :

محدث نوري رضوان الله عليه نقل مي‌كند :

يكي از خدمتگزاران حرم مطهر حضرت رضا عليه السلام گفت : در شبي كه نوبت خدمت من بود، در رواقي كه به دارالحفاظ معروف است، خوابيده بودم .

ناگاه در خواب ديدم كه در حرم مطهر باز شد خود حضرت امام رضا عليه السلام از حرم بيرون آمدند و به من فرمودند :« برخيز و بگو مشعلي فروزان بالاي گلدسته ببرند، زيرا جماعتي از اعراب بحرين به زيارت من مي‌آيند و اكنون در اطراف « طرق » ( هشت كيلومتري مشهد ) بر اثر بارش برف راه را گم كرده‌اند برو به ميرزا شاه نقي متولي بگو مشعلها را روشن كند و با گروهي از خادمان جهت نجات و راهنمايي آنان حركت كنند .»

آن خادم مي‌گويد : از خواب پريدم و فوري از جا برخاستم و مسؤول خدام را از خواب بيدار كرده و ماجرا را برايش گفتم او نيز با شگفتي برخاست و با يكديگر بيرون آمديم در حالي كه برف به شدت مي باريد مشعلدار را خبر كرديم و او به سرعت مشعلي روي گلدسته روشن كرد آنگاه با عده‌اي از خدام حرم به خانه‌ي متولي رفتيم و ماجرا را برايش شرح داديم سپس با گروهي مشعلدار به طرف طرق حركت كرديم نزديك طرق به زوار رسيديم . آنان در هواي سرد و برفي ميان بيابان گويي منتظر ما بودند . از چگونگي حالشان جويا شديم گفتند : ما به قصد زيارت حضرت رضا عليه السلام از بحرين بيرون آمديم امشب گرفتار برف و سرما شده و از راه خارج گشتيم و ديگر نمي‌توانستيم مسير حركت را تشخيص دهيم تا اينكه از شدت سرما دست و پاي ما از كار افتاد و خود را آماده‌ي مرگ نموديم . از مركب‌ها فرود آمديم و همه يك جا جمع شديم . فرش‌هايمان را روي خود انداختم و شروع به گريستن كرديم و به حضرت رضا عليه السلام متوسل شديم . در ميان مسافران مردي صالح و اهل علم بود . همين كه چشمش به خواب رفت، حضرت رضا عليه السلام را در خواب زيارت نمود ،كه به او فرمود :

« برخيز ! كه دستور داده‌ام چراغ‌ها را بالاي مناره‌ها روشن كنند. شما به طرف چراغ‌ها حركت كنيد .» همه برخاستيم و به طرف چراغ‌ها حركت كرديم كه ناگاه شما را ديديم .» (2)

(1) بحارالانوار 49/98.

(2) دارالسلام ، ج 1/267.

شب هفتم ماه صفر آن ملعونه امام مجتبی (ع) را مسموم کرد. حدود بیست روز سم در وجود نازنین حضرت اثر گذاشت. روز بیست و هشتم صفر به شهادت رسیدند. 

حضرت فاطمه (س) فرمودند چشمی که بر حسنم گریه کند، کور وارد محشر نمی شود. قلبی که برای امام مجتبی (ع) محزون شود، مسرور وارد محشر می شود. قدم هایی که به زیلرت امام حسن (ع) برود، بر پل صراط نمی لغزد.

همه برای امام حسین (ع) به سینه می زنند و گریه می کنند، اما خود امام حسین (ع) برای امام حسن (ع) گریه می کند.

 پیامبر اکرم (ص) چهل سال مخفیانه عبادت خداوند می کردند. رسالت خود را آشکار نفرمودند، با اینکه پیامبر بودند. حتی قبل از آمدن در این دنیا پیامبر بودند و روح شریفشان قبل از این عالم خلق شده است. ائمه ی معصومین (ع) هم روحشان قبل ازاین عالم خلق شده است.

ارواح همه ی انسان ها قبل از بدن هایشان در عالم ملکوت و ملک سال ها مقیم بوده اند. ارواح انسان ها قبل از وارد شدن در بدن، سال ها در فضای قدس بی بال و پر طیار بوده اند. ارواح انسان ها اول در عالم ارواح و اشباح و ذر،و بعد به این عالم آمده اند و بعد هم به عالم برزخ و قیامت وارد می شوند. ارواح چهارده معصوم (ع) قبل از آمدن به دنیا و بعد از آمدن به دنیا مقام نبوت و امامت را داشته اند. اما اجازه ی ظاهر کردن آن را نداشتند. پیامبر اکرم (ص) تا چهل سالگی نبوت خود را ظاهر نفرمودند.

بیست گفتار معنوی، حبیب الله فرحزاد

قبل از هر چیز باید ببینیم هویت دانشجو چیست؟

زیرا مگرنه این است که ما به خود آمده ایم وبه خود باز گشته ایم ومگر نه این است که فهمیده ایم همه خودمان کسی هستیم وهویت وشخصیتی داریم وآدمی هستیم و در این دنیا اگر ماخودمان آدمی هستیم برای مطالعه خودمان بهترین موضوع خودمان هستیم.نقش دانشجو را دراین سی سال که من خودم از نزدیک می توانم ناظر و تحلیلگر جریان ها باشم مورد توجه قرار بدهید ببینید دانشجو کیست؟

دانشجو به معنی عام در این سی سال که این برادرشما ناظر و تحلیلگر اوضاع بوده عبارت است از قشر آگاه وپیشتاز وپیشگام درخلاقیت های انقلابی در جامعه ما و رسالت دانشجوی امروز دراین است که همچنان به صورت عنصر اصلی انقلابی جامعه بماند.

بالاخره دانشگاه ها یا حوزه ها جاهایی هستند که خیلی چیزها را زودتر از دیگران خبر می شوند و می فهمند چون بالاخره بطور کلی بطور کلی آدمهای با اصرار تر و باهوش تر به طور نسبی به حوزه های علمی ودانشگاه ها می آیند و خود گروه اجتماعی آنها ارزشمند است.

دانشجویان باید همچنان به عنوان حاملان پیام انقلاب و تضمین کنندگان پویایی وتحرک انقلابی بمانند.رسالت دانشجو این است که همچنان پیشگام انقلاب باشد و پیشاهنگ حرکت باشد اما نه چنان که از توده ها جدا شود وبرای خودش به سویی رود ویک وقت پشت سرش نگاه کند ببیند که از توده ها تقریبا کسی نیست. این است که دانشجو باید فرهنگ این انقلاب را روز به روز بهتر بشناسد و بهتر پاسداری کند.

دانشجو بریده ازعوام وعامه مردم هر قدر پر تحرک و پویا وپیشتاز باشد نمی تواند خود را خلاق و آفریننده یک انقلاب بیابد.خیلی از سالها دانشجویان عزیز در این دانشگاهها شهید شدند خون دادند رنج کشیدند شکنجه شدند زحمت کشیدند وقت مصرف کردند کتک خوردند تلاش شبانه روزی داشتند از درس گذشتند از دانشگاه اخراج شدند اما می رفت که همه این تلاش هایشان با همه اوج و ارجی که در جای خودش و در حد خودش است به صورت یک سلسله نمایش های قهرمانی در بیاید اما در شکل یک انقلاب همگانی قرار نگیرد می رفت که این طور باشد…

بنابراین رسالت دانشجو آن است که:

۱. همچنان انقلابی پیشگام وپیشتاز بماند.

۲. پاسداری شناخت فرهنگ انقلاب و جامعه را جزو اساسی ترین وظایف خودش قرار دهد .

۳. دانشجو باید به صورت یک عضو بدرد خور جامعه خودش را بسازد ونه به صورت یک گروه درس خوانده تی تیش مامانی خود خواه از خود از خود راضی که توقعات خیلی زیادی هم دارد و یک مقدار معلومات هم که پیدا کرده و بعد از فراغت از تحصیل بیاید وخود را به جامعه تحمیل کند و سرباز شود بگوید آری مرا استخدام بکنید و من لیسانسیه بیکارم و….

دانشجو باید بکوشد ببیند جامعه چه می خواهدو چه نیازی دارد؟خودش را برای تامین نیازهای وایفای یکی از این نقشهای مورد نیاز جامعه آماده کند.

دانشجو درس می خواند که چکار کند؟برای اینکه عنصر مفیدی برای جامعه باشد یا درس می خواند که نمره بگیرد ؟اصولا دانشگاه باید شوق انگیز باشد هنوز هم دانشجوی ما درس می خواند که امتحان بدهد ونمره بگیرد.

وای به حال ما اگر بخواهد این شیوه ادامه داشته باشد.

4.دانشجو رسالتش در این است که در برابر درد های جامعه برای همیشه حساس بماند فقر ومحرومیت گود نشینان را در یابد ونه اینکه فارغ التحصیل که شد ویک شغلی که پیدا کرد هر قدر که شغلش بهتر می شود حساسیتش کمتر بشود.

این آن دردی است که ده ها سال به آن مبتلا بودیم چه می خواهید بکنید؟وای به روزی که تحصیل کرده های جامعه اعم از روحانی معلم دانشگاهی دبیر استاد واعظ امام جماعت مراجع تقلید نویسنده گوینده و…بی درد شوند وای بحال جامعه ای که گروه ممتازش تبدیل بشود به گروه بی درد.خوب از کی باید پیش بینی کنیم که به وادی بی دردان سرازیر نشویم؟از کی باید پیش بینی کنیم ؟ازکجا؟از همین دوره دانشجویی دوران دانشجویی تمرینی است و الگویی است ازفردای دانشجو، دانشجوی بی تفاوت فارغ ا لتحصیل بی تفاوت است…این دانشجوست که باید در برنامه خودسازی پیش بینی کند که چه جور خودش را بسازد که فردا به خیل بیدردان نپیوندد بلکه روز به روز دردمندتر بماند.

اگر دانشجو امروز خودش را طوری ساخت که فردا به صورت یک عنصر پر توقع امتیاز طلب در نیاید و به درون توده ها برود فردایش از امروز برای حساس ماندن و دردها را لمس کردن مناسب تر است.

جامعه ما همین را می خواهد جامعه ما می خواهد این تحصیلکرده ها وقتی می آیند بیرون بدرد مردم برسند با درد اینها آشنا ومانوس باشند وبرای رفع محرومیت آنان کوشش کنند. غیرازاین باشد ویرانگری است نه آباد کردن هدر دادن است نه پروریدن کشتن است نه زنده کردن (کشتن استعدادها ونیروها)…

سالروز شهادت سرتیپ خلبان احمد کشوری گرامی باد!

كلاس دوم راهنمايى كه بود، مجلات عكس مبتذل چاپ مى كردند. در آرايشگاه، فروشگاه و حتى مغازه ها اين عكس ها را روى در و ديوار نصب مى كردند و احمد هر جا اين عكس ها را مى ديد پاره مى كرد. صاحب مغازه يا فروشگاه مى آمد و شكايت احمد را براى ما مى آورد. پدر احمد، رئيس پاسگاه بود و كسى به حرمت پدرش به احمد چيزى نمى گفت. من لبخند مى زدم. چون با كارى كه احمد انجام مى داد، موافق بودم. يك مجله اى با عكس هاى مبتذل چاپ شده بود كه احمد آنها را از هر كيوسك روزنامه اى مى خريد. پول توجيبى هايش را جمع مى كرد. هر بار ۲۰ تا مجله از چند روزنامه فروش مى خريد وقتى مى آورد در دست هايش جا نمى شد. توى باغچه مى انداخت نفت مى ريخت و همه را آتش مى زد. مى گفتم: چرا اين كار را مى كنى؟ مى گفت:اين عكس ها ذهن جوانان را خراب مى كند.

به نقل از مادر شهید

من با احمد، همدوره و هم پرواز بودم. از سال ۱۳۵۳ در مركز پياده شيراز، دوره هاى مقدماتى و عالى را طى مى كرديم و در همان روز ها كه در خدمت ايشان بودم، مسائل عقيدتى را رعايت مى كرد. از نماز و روزه و فلسفه دين، خيلى حرف مى زديم. در همان مركز، گرو هان ديگرى، متشكل از خانم ها، آموزش نظامى مى ديدند. احمدتوصيه مى كرد به آنها نزديك نشويم. آن موقع، حجاب خانم ها رعايت نمى شد و يگان ها هم در كنار هم خدمت مى كردند و آموزش مى ديدند. احمد به ما مى گفت: «ممكن است دراين دنيا، جواب كار ثوابى را كه مى كنيد، عايدتان نشود ولى بالاخره روزى بايد جواب كارش را پس بدهيد و يا پاداش كار خيرتان را بگيريد. آن روز، جواب دادن خيلى سخت است.»

آلبوم تصاویر شهید کشوری

 پیشنهاد رضاشاه

در دوره‌ی هفتم مجلس که نگذاشتند مدرّس و یارانش وکیل شوند، تیمورتاش از طرف رضاشاه نزد مدرّس آمد و پیشنهاد کرد که تولیت آستانقدس رضوی را بپذیرد.

مدرّس قبول نکرد و گفت: اوّلاً، رضاخان می‌خواهد که من در تهران نباشم. ثانیاً، می‌خواهد به دیگران بگوید: مدرّس که اعتنا به دنیا نداشت، تولیّت خراسان را قبول کرد.

راه اصلاح کشور

روزی مشیرالدّوله به منزل مدرّس آمد و به وی گفت: آقا! وضع این مملکت کی درست می‌شود؟

مدرّس پاسخ داد: روزی که تو بروی نایین و مشغول زراعت شوی و من هم بروم اصفهان، دنبال کار طلبگی خودم.

جیب رضاشاه ته ندارد

یک روز رضاشاه از روی مزاح و شوخی در مجلس، دست روی جیب مدرّس گذاشت و گفت: آقا! جیب شما خیلی بزرگ است.

مدرّس جواب داد: بزرگ است ولی ته دارد، جیب شماست که ته ندارد.