شرایطی که برای بیان این یک دستور الهی بر پا شد و آن اجتماع بزرگ و شیوه ی خاص بیان و منبر که فقط در این ماجرا بوده است. بخصوص وداع پیامبر صلی اللَّه علیه و آله با مردم در حالی که اسلام از نظر دشمنان خارجی نفوذ ناپذیر شده بود.

مسئله ی امامت فقط به صورت یک خبر و پیام و خطابه ابلاغ نشد، بلکه به عنوان حکم و فرمان الهی و بیعت عموم مسلمانان و تعهد آنان اجرا شد.

مفاهیم بلند و حساسی که در مقام تبیین ولایت در متن خطبه آمده است.

مراسم خاصی که قبل و بعد از خطبه واقع شد، که بیعت و عمامه ی «سحاب» و تهنیت از نمونه های آن است و دلالت بر اهمیت ویژه ی این ماجرا می نماید.

خطاب خداوند که: «امروز دین شما را کامل کردم ونعمت خود را بر شما تمام نمودم»، که تا آن روز مشابه آن را هم در هیچ موردی نفرموده بود.

توجه خاصّ ائمه علیهم السلام به سخنان پیامبر صلی اللَّه علیه و آله در غدیر، وبخصوص کلام امیرالمؤمنین و حضرت زهراعلیهماالسلام که فرمودند: «روز غدیر خم برای کسی عذری باقی نگذاشت»، و نیز اهتمام علما به تفصیل مباحث مربوط به غدیر به تبعیت از ائمه هدی علیهم السلام به عنوان ریشه ی اصیل ولایت و امامت.

سند و شیوه ی نقل این حدیث از نظر حدیثی، تاریخی، کلامی و ادبی، و همچنین فراگیری و راهیابی آن به قلوب مردم، در میان روایات ولایت بی مانند است.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص31

در تاریخ بعثت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله فقط یک حکم است که با مقدمات مفصل و در مکانی خاص و در اجتماعی عظیم به صورت خطابه ای طولانی بیان شده است. سایر احکام الهی در مسجد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله و یا خانه ی آن حضرت برای عده ای بیان می شد و بعد خبر آن به همه می رسید. همین مسئله کافی است که هر شنونده ای تمایز این حکم اسلام را با سایر احکام الهی و اهمیت آن را نسبت به همه ی آنها تشخیص دهد. چنان که امام باقر علیه السلام فرمود:

«لَمْ یُنادِ بِشَیْ ءٍ مِثْلَ ما نُودِیَ بِالْوِلایَهِ یَوْمَ الْغَدیرِ».

«هیچ حکمی مثل ولایت در روز غدیر اعلام نشده است».

ذیلاً بطور فهرستوار به جهات اهمیت «خطبه ی غدیر» اشاره می شود:

شرائط جغرافیایی غدیر که قبل از تقاطع جاده ها در جحفه و پیش از تفرق قبایل بوده است. همچنین توقف سه روزه در بیابانی داغ و شرائط زمانی حجه الوداع که پس از ایام حج و عظیم ترین اجتماع مسلمانان تا آن روز بود.

مقام مخاطِب خطبه، و نیز حالت خاص مخاطَبین یعنی حاجیان، آن هم پس از اتمام حج و به هنگام بازگشت، و نیز اعلام نزدیکی وفات پیامبر صلی اللَّه علیه و آله برای مخاطَبین، چه آنکه حضرت 70 روز پس از این سخنرانی از دنیا رحلت نمودند.

خطاب خداوند که: «ای پیامبر ابلاغ کن آنچه از طرف خداوند بر تو نازل شده که اگر ابلاغ نکنی رسالت خود را نرسانده ای»، که در هیچیک از فرامین الهی چنین مطلبی گفته نشد.

بیم پیامبر صلی اللَّه علیه و آله، و دستور قاطع الهی بر لزوم اجرای حکم ولایت و امامت برای آینده ی مسلمین، از خصوصیات ابلاغ این حکم الهی است که در هیچ حکمی چنین نگرانی از پیامبر صلی اللَّه علیه و آله دیده نشده بود.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص30

پیامبر خدا با در نظر گرفتن آینده ی دین الهی که تا آخرین روز دنیا ادامه ی آن است، و با توجه به دامنه ی وسیع مسلمین در حد جهانی، جانشینان خود تا روز قیامت- یعنی دوازده امام معصوم علیهم السلام- را در یک خطابه ی رسمی به جهانیان معرفی فرمودند.

بنابر این اگر اکثریت اجتماع آن روزِ مسلمین، کلام پیامبرِ دلسوز خود را کنار گذاردند وخلافتِ بلا فصل امیرالمؤمنین علیه السلام را قبول نکردند، ولی بسیاری از افراد نسلهای بعدی مسلمانان وصی واقعی پیامبرشان را شناختند که این بالاترین هدف از «غدیر» بود.

اگر چه منافقین به تصمیمات خود جامه ی عمل پوشاندند، ولی همان نورِ «غدیر» است که پس از پانزده قرن، رقم میلیاردیِ شیعیان و محبین اهل بیت علیهم السلام را در طول تاریخ و در پهنه ی جهان در هر زمانی باقی گذارده است، و نور ولایت را همچنان در مناطق مختلف دنیا درخشنده و تابناک حفظ کرده است.

همچنین اگر گروههایی از مسلمین در طول زمانها همچنان در مقابل جانشینان حقیقی پیامبرشان سر تعظیم فرود نیاورده و نمی آورند، ولی جمع عظیم شیعیان در طول تاریخ فقط علی بن ابی طالب علیه السلام و یازده فرزند او را جانشینان پیامبر صلی اللَّه علیه و آله می دانند.

با این مقدمه پیداست که خطبه ی غدیر برای عده ای محدود و زمانی معین بیان نشده است، بلکه همانطور که خود پیامبر صلی اللَّه علیه و آله فرموده باید حاضران به غائبان، شهرنشینان به روستائیان، پدران به فرزندان تا روز قیامت این خبر را برسانند و همه در ابلاغ این پیام انجام وظیفه کنند.

وقتی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله حجت را بر مردم تمام کرد، این مردم اند که راه بهشت یا دوزخ را انتخاب می کنند، و پذیرفتن یا نپذیرفتن آنان امتحان الهی است. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید:

«مَثَلُ الْمُؤْمِنِینَ فی قَبُولِهِمْ وِلاءَ أَمیرِالْمُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ فی یَوْمِ غَدیرِ خُمٍّ کَمَثَلِ الْمَلائِکَهِ فی سُجُودِهِمْ لِآدَمَ، وَ مَثَلُ مَنْ أَبی وِلایَهَ أَمیرِالْمُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ یَوْمَ الْغَدیرِ مَثَلُ إِبْلیسَ».

«مَثل مؤمنین در قبول ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در روز غدیر خم مَثَل ملائکه در سجودشان مقابل حضرت آدم علیه السلام است، و مَثل کسانی که در روز غدیر از ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام سرباز زدند مَثل شیطان است».

با این مختصر، تصویری از جو حاکم بر جامعه ی اسلامی و شرایطی که واقعه ی «غدیر» در آن صورت گرفت و اهدافی که از آن در نظر بود، روشن گردید.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص29

آنچه می توانست همه ی نقشه های منافقین را یکجا خنثی نماید و اسلام را در چنین جوّ اجتماعی بر حقیقت خود حفظ کند، تعیین و اعلان رسمی جانشین پیامبر بود. آن حضرت این مهم را از آغاز بعثت خویش در هر فرصت مناسب بیان می فرمود، و

حتی بارها با سند و پشتوانه ی اجتماعی مطرح می کرد، تا آنجا که روزی امیرالمؤمنین علیه السلام را فراخواند و سپس به خادم خود دستور داد تا صد نفر از قریش و هشتاد نفر از سایر عرب و شصت نفر از عجم و چهل نفر از اهل حبشه را جمع نماید. وقتی این عده جمع شدند دستور داد ورقه ای بیاورند.

سپس به آنان دستور داد مانند صف نماز در کنار یکدیگر بایستند و فرمود: «ای مردم، آیاقبول دارید که خداوند صاحب اختیار من است و به من امر و نهی می نماید و من در برابر سخن خدا حق امر و نهی ندارم»؟

گفتند: آری، یا رسول اللَّه. فرمود: «آیا من نسبت به شما از خودتان صاحب اختیارتر نیستم و به شما امر و نهی می کنم و شما در برابر سخن من حق امر و نهی ندارید»؟ گفتند: بلی، یا رسول اللَّه.

فرمود: هر کس که خداوند و من صاحب اختیار اوییم این علی صاحب اختیار اوست. او شما را امر و نهی می کند و شما در برابر سخن او حق امر و نهی ندارید. خداوندا دوست بدار هر کس او را دوست بدارد، و دشمن بدار هر کس او را دشمن بدارد، و یاری کن هر کس او را یاری کند، و خوار کن هر کس او را خوار کند. خداوندا تو شاهد من بر اینان هستی که من ابلاغ کردم و دلسوزی نمودم.

سپس دستور داد آن ورقه (که این مطالب در آن نوشته شده بود) سه بار برای آنان خوانده شود. بعد سه بار فرمود: چه کسی از شما مایل است این پیمان را باز پس گیرد؟ آنان سه مرتبه گفتند: به خدا و پیامبرش پناه می بریم از اینکه گفته ی خود را باز پس گیریم.

بعد آن حضرت ورقه را بست و با مُهر یکایک آن جمع ورقه را مهر نمود و فرمود: ای علی، این نوشته را نزد خود نگه دار، و هر کس این پیمان را شکست آن را برایش بخوان تا من در روز قیامت خصم او باشم.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص26

مشکل بزرگ جامعه ی مسلمین خط نفاق بود که به خاطر نقاط ضعف مختلف افراد، روح ایمان را از آنان می گرفت و به سوی خود جذب می کرد. منافقین کسانی بودند که ظاهر آنان مسلمان بود و برخورد قانونی با آنها مشکل بود.

این عده از همان ابتدای بعثت در میان مسلمانان بودند و بعضی از همان اوّل با نیت منافقانه مسلمان شدند، ولی تعدادشان کم بود. هر چه قدرت اسلام بالا می گرفت تشکّل منافقین هم انسجام بیشتری می یافت و در پوشش اسلام ضرباتی مهلک تر از کفار و مشرکین بر پیکر نهال تازه ی اسلام وارد می کردند.

در سالهای آخر عمر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله، کم کم منافقین بطور رسمی وارد عمل شدند. آنان برای خود مجالس سری تشکیل می دادند، و بر ضد اسلام و شخص پیامبر صلی اللَّه علیه و آله توطئه می کردند و کارشکنی می نمودند که آیات قرآن بهترین شاهد این مدعا است. بخصوص اگر ترتیب نزول آیات را بررسی کنیم و ببینیم که اکثر آیات مربوط به منافقین در سالهای آخر عمر آن حضرت نازل شده است.

منافقین به ظاهر مسلمان، در باطن گرایش به کفر و الحاد و شرک داشتند و آرزوی نهفته در قلبشان ریشه کن کردن اسلام با تمام محتوایش و بازگشت به گذشته بود. ولی بخوبی می دانستند که این هدف به آسانی قابل دسترسی نیست و لا اقل با حضور پیامبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله امکان پذیر نخواهد بود. لذا دست بکار برنامه های شومی برای بعد از رحلت آن حضرت شدند.

آنان در سال حجه الوداع چند پیمان نامه در بین خود امضا کردند و طی آنها نقشه های پیچیده و دقیقی را بر ضدّ آینده ی اسلام پایه ریزی کردند.

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص25

ترکیب جامعه ی مسلمین در سال آخر عمر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از یک سو شامل مسلمانانِ مخلصی چون سلمان و ابوذر و مقداد، و از یک سو در برگیرنده ی تازه مسلمانانی بود که تا دیروز علیه اسلام شمشیر می زدند، و از سوی دیگر شامل افراد شهوت پرست و دنیاطلبی که هدفی جز مقاصد دنیوی نداشتند، بوده است.

تعصبات جاهلیِ حاکم بر افکار عده ای از مردم، و عُقده های باقیمانده از خونهای بدر و اُحد و حُنین و خیبر، و مطامع دنیوی که آن ایمان راسخ را از قلوب عده ای ربوده بود، و حسدهای نهفته ای که هر روز آشکارتر می گشت، اینها همگی جو حاکم بر جامعه ی مسلمین در سال حجه الوداع را روشن می کند. 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص24

غدیریان از اوج غدیرت سلام می دهند، تعظیم می کنند، بوسه بر دستت، بر پایت، بر خاک راهت می زنند، و در برابر مقام علیِّ تو خود را بسیار کوچک می بینند! … مگر بپذیری شان … !؟

با قطره اشکی پر از انتظار … سلام! 

دیده شده توسط سليماني(نويسنده وبلاگ) در كتاب«‌اسرار غدیر»،ص14