الف) ضرورت دفن و خاكسپارى مردگان، به منظور حفظ سلامت و بهداشت محيط و جامعه

 فَبَعَثَ اللّهُ غُرَاباً يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءَةَ أَخِيهِ قَالَ يَاوَيْلَتَى‏ أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ؛[1] «و خدا زاغى را برانگيخت كه در زمين جست‏وجو (و كند و كاو) كند، تا به او نشان دهد كه چگونه [جسد] بد [بوى] برادرش را پنهان كند. [قابيل] گفت: «اى واى بر من! آيا عاجزم از اين‏كه مثل اين زاغ باشم و [جسد] بد [بوى‏] برادرم را پنهان كنم؟!» و (سرانجام) از پشيمانان گرديد.

 ب) پاكيزگى و بهداشت برخى خاك‌ها

 فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَفُوّاً غَفُوراً؛[2] «… و آبى (براى وضو يا غسل) نيافتيد، پس بر زمين پاكِ (نيكو) تيمّم كنيد و بر چهره‏هايتان و دست‏هايتان بكشيد؛ به راستى خدا، بسيار بخشنده [و ]بسيار آمرزنده است.

 پ) پاكيزگى و بهداشت شهر سبأ، نعمتى از طرف خداوند

 لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتَانِ عَن يَمِينٍ وَشِمالٍ كُلُوا مِن رِّزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ؛[3] «به يقين، براى (مردم) سَبأ، در محل سكونتشان، نشانه‏اى (از قدرت خدا) بود: دو باغستان از راست و چپ، (و به آنان گفتيم:) از روزىِ پروردگارتان بخوريد و سپاس او را به‏جا آوريد؛ (اين) شهرى پاكيزه و پروردگارى بسيار آمرزنده است.

 ت) لزوم پاكيزه نگاه داشتن خانه خدا، از هر آلودگى

وَعَهِدْنَا إِلَى‏ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ؛ [4] («و (گفتيم) از مقام ابراهيم، نمازخانه‏اى (براى خود) برگزينيد؛ و با ابراهيم و اسماعيل عهد كرديم كه: خانه مرا، براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگانِ سجده‏گر، پاك و پاكيزه كنيد.

ث) لزوم تطهير بدن، براى ورود به مسجدالحرام جهت طواف

 ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ؛[5] («سپس، بايد آلودگى‏هايشان را برطرف سازند؛ و بايد به نذرهايشان وفا كنند؛ و بايد بر خانه باستانى (= كعبه) طواف نمايند.

 ج) تأثير آب، در زدودن آلودگي‌ها از بدن

 إِذْ يُغْشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِنَ السَّماءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُم بِهِ  وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ [6]…‌؛  «(به ياد آوريد) هنگامى را كه [خدا] خواب سبك آرام بخشى را كه از جانب او بود، بر شما پوشانيد (و مسلط ساخت) و آبى را از آسمان برايتان فرو فرستاد تا شما را بدان پاك سازد و (پليدى) اضطراب‏آور شيطان را از شما بزدايد.
قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی
[1] همان آیه 31
[2] نساء(4) آیه 63
[3] سبا(34) آیه 15
[4] بقره(2) آیه 125
[5] حج(22) آیه 29
[6] انفال(8) آیه 11

 الف) ضرورت پاك نگاه داشتن لباس و تطهير آن از آلودگى

 وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ؛[1]  «و لباست را پاك كن.

امیر مؤمنین نیزپاکیزگی لباس را مایه کاهش اندوه وسبب نشاط انسان معرفی کرده است.«من نظف ثوبه قل همه»[2]

 ب) مطلوبيّت شست‌شوى بدن، با آب خنك و قابل شرب

 ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ[3]؛ «(به او گفتيم:) پاى خود را (بر زمين) بكوب؛ اين (چشمه) آبى سرد و نوشيدنى است».

 پ) لزوم كسب طهارت، براى مسّ قرآن

 لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ؛[4] «كه جز پاكان با آن تماس نمى‏ گيرند.

 ت) لزوم غسل جنابت و تطهير بدن

 وَإِن كُنتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا … وَلكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ [5]…؛  «و اگر جُنُب هستيد، پس (با غسل كردن، خود را) پاك كنيد؛ و اگر بيماريد، يا در مسافرت [و =] يا يكى از شما، از مكان پستِ (دست‏شويى) آمد، يا با زنان تماس (جنسى) داشتيد و آبى (براى وضو يا غسل) نيافتيد، پس بر زمينِ پاكِ [نيكو] تيمّم كنيد و از آن به چهره‏ها و دست‏هايتان بكشيد

قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی
[1] مدثر(74)آیه 4
[2] تحف العقول ص 103
[3] مائده(5) آیه 6
[4] واقعه(56)آیه 79
[5] مائده(5) آیه  6

الف-سلامت تن

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) : مادر همه داروها، کم خوری است. [1]

امام علی (علیه السلام) : کم خوری، مانع بسیاری از بیماری های جسم می شود. [2]

امام علی (علیه السلام) : خوراک را کم کن تا بیماری ها را کم کنی. [3]

امام علی (علیه السلام) : سلامت تن، از کمی غذا و کمی آب است. [4]

امام رضا (صلی الله علیه و آله و سلم) : اگر مردم در خوردن به کم بسنده می داشتند، بدن هایشان سالم بود[5]. (امام رضا (علیه السلام)  : بدن همانند زمین پاک و آماده برای زراعت است که اگر در آبادانی و آب دهی به آن مراقبت شود، به گونه ای که آب، نه بیشتر از نیاز به آن برسد تا آن را غرق کند و نه از اندازه کمتر باشد تا آن را به خشکی گرفتار سازد، آبادانی اش استمرار می یابد و خرّمی اش بیشتر می گردد و کشت آن برکت می یابد؛ امّا اگر از آن غفلت شود، به تباهی می گراید و علف هرز در آن می روید. بدن چنین حکایتی دارد و تدبیر آن در خوراک و نوشیدنی، چنین است.[پس،] سامان و سلامت می یابد و عافیت در آن، ریشه می گسترد. بنگر که چه چیز با تو و با معده ات سازگار است و تن تو با چه چیز نیرو می گیرد و چه خوردنی و نوشیدنی ای برای بدنت سالم تر است، همان را برای خویش مقرّر بدار و خوراک خود گیر.[6]  

ب-شادابی چهره

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) : برادرم عیسی، از شهری گذر کرد که در آن، مرد و زنی به یکدیگر فریاد می کشیدند. پرسید:« شما را چه شده است؟».

مرد گفت:ای پیامبر خدا! این، زن من است و او را مشکلی نیست. زنی درستکاراست؛ امّا دوست دارم از او جدا شوم.

عیسی گفت:« به هر حال، به من بگوی که او را چه می شود؟»

مرد گفت: بی آن که کهنسال باشد، چهره اش بی طراوت است.

گفت: ای زن! آیا دوست داری دیگر بار، چهره ات پرطراوت شود؟».

زن گفت: آری.

به او گفت: « چون غذا می خوری، از سیر شدن حذر کن؛ زیرا اگر غذا بر سینه سنگینی کند و از اندازه افزون شود، طراوت چهره از میان می رود».

آن زن، چنان کرد و دیگر بار، چهره اش طراوت یافت. [7]

ج ــ طول عمر

لقمان حکیم :اگر غذای انسان کم باشد، عمر طولانی می شود.          

قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی

[1] (المواعظ العددیّة، ص 213)
[2] غررالحکم، 6768 ،عیون الحکم و المواعظ ، ص 370، ح 6248)
[3] غرر الحکم، ح2336
[4] تحف العقول ، ص 172
[5] بحارالأنوار،ج66، ص 425 ،ح 41
[6](بحار الأنوار،ج62، ص310)

 [7] بحارالأنوار،ج14، ص320،ح26

اسلام استفاده از برخی ناپاکی ها را نیز تحریم نموده،که عبارتند از:

مردار، خون و گوشت خوك از غذاهاى ناپاك و غيرسالم و مضرّ به سلامت و بهداشت بدن

 إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ …‌[1] «[خدا] تنها (خوردن) مردار و خون و گوشت خوك و آنچه [به هنگام سربريدن، نام‏] غير خدا بر آن بانگ زده شده را بر شما حرام كرده است؛ و[لى‏] كسى كه ناچار شود، در صورتى كه ستمگر و متجاوز نباشد، پس گناهى بر او نيست؛ [چرا ]كه خدا بسيار آمرزنده‏ ى مهرورز است.

 زياده‌روى در خوردني‌ها (پرخورى) و آشاميدني‌ها، زمينه غضب خداوند

 كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَلاَ تَطْغَوْا فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي …؛[2]) «(و گفتيم:) از پاكيزه‏ها  آن چه به شما روزى داده‏ايم، بخوريد و در (مورد) آن طغيان نكنيد؛ كه خشم من بر شما روا مى ‏شود باتوجه به احادیث و روایات پایین می توان گفت اگر هر فردی واقعاً به توصیه های بهداشتی و سلامتی قرآن و ائمه عمل می کرد، میزان بیماری ها ومشکلات جسمی و روحی خیلی کمتر از این بود.رعایت اعتدال در خوردن غذا و کم خوری غیراز تاثیر بر سلامت جسمی افراد ، بر سلامت روحی آنها نیز موثر است. در اینجا تاثیرات جسمی کم خوری را با عنوان “فواید ظاهری کم خوری” و تاثیرات روحی و معنوی آن را با عنوان “فواید باطنی کم خوری” برای شما بیان می کنیم. امیدواریم با توصیه به این رهنمودهای گرانقدر، همواره از جسمی سالم و روحی پُرنشاط برخوردار باشید.

قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی

[1] بقره(2) آیه 173
[2] طه(20) آیه 81

شير، نوشيدنى سالم و گوارا

 وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُم مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِن بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِينَ؛[1]) «و قطعاً، در (وجود) دام‏ها، براى شما عبرتى است، از آنچه در شكم آنهاست؛ از ميان غذاهاى هضم شده و خون، شيرى خالص به شما مى‏نوشانيم كه براى نوشندگان گواراست.

 ميوه درختان خرما و انگور، از مفيدترين و سالم‌ترين غذاها

 وَمِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَرِزْقاً حَسَناً ..[2].) «و از محصولات درختان خرما و انگورها، [شراب‏] مستى ‏بخش و روزى نيكو از آن مى ‏گيريد.

 عسل طبيعى، از نوشيدني‌هاى سالم و شفا بخش

ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلَاً يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ[3] … «سپس از همه محصولات بخور و راه‏هاى پروردگارت را فروتنانه بپيما. از شكم‏هايشان نوشيدنى (عسل) بيرون مى‏آيد كه رنگ‏هايش متفاوت است [و] در آن براى مردم درمانى است.

 بهتر بودن شير مادر براى تغذيه فرزند، نسبت به شير ديگر زنان و تغذيه‌هاى ديگر

 وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ… وَإِنْ  أَرَدْتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُوا أَوْلاَدَكُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ…؛[4]) «و مادران فرزندانشان را دو سال كامل شير مى‏دهند. (اين) براى كسى است كه بخواهد [دوران‏] شير دادن را به اتمام رساند و بر كسي كه نوزاد برايش متولّد شده، لازم است خوراك آن (مادر)ان و پوشاك آنان به طور پسنديده [در دوران شير دادن فراهم آورد]. هيچ كس، جز به اندازه‏ى توانايى‏اش، تكليف نمى‏شود. هيچ مادرى به واسطه‏ فرزندش ضررنبيند (و به او زيان نرساند)؛ و نه كسى كه فرزند برايش متولد شده به واسطه‏ فرزندش (ضرر ببيند و به او زيان رساند) و بر وارث مانند اين (احكام، واجب) است. و اگر آن دو، با رضايت و مشورت يك ديگر، بخواهند [كودك را زودتر] از شير باز گيرند، پس هيچ گناهى بر آن دو نيست.
قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی
[1] نحل(16) آیه 66
[2] ‌ همان آیه 67
[3] همان آیه 69
[4] بقره(2)آیه 233

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ[1]؛

اى مردم! از آن چه در زمين، حلال و پاكيزه است بخوريد و از گام‏هاى شيطان پيروى مكنيد؛ كه او، دشمنى آشكار براى شماست.

الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِندَهُمْ فِي التَّورَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ .[2]..‌؛ «كسانى كه از فرستاده‏ (خدا)، پيامبر درس‏نخوانده، پيروى مى‏كنند؛ آن (پيامبرى) كه (صفات) او را نزدشان در تورات و انجيل نوشته مى‏يابند؛ در حالى كه آنان را به [كار] پسنديده فرمان مى‏دهد، و آنان را از [كار] ناپسند منع مى‏كند و برايشان [خواركى‏هاى ]پاكيزه را حلال مى‏شمرد و پليدى‏ها را بر آنان حرام مى‏كند.

قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی

[1] بقره(2) آیه 168
[2] اعراف(7) آیه 157

اسلام، دین فطرت و دینی است که همه ی دستورهایش با سرشت و واقعیت زندگی آدمی هماهنگ و هم سو است. خداوند در قرآن فرموده است:

خودت را توجه بده به دینی که به حقیقت گرایش دارد. ملازم سرشت الهی باش که مردم را بر آن آفریده است. هیچ گونه تغییری در آفرینش خداوند نیست. آن است روش استوار… .[1]

فطرت، ویژگی ای تکوینی و جزأ ذات انسان است و اکتسابی نمی باشد و انسان ، یک سری فطریات وجود دارد که ناخود آگاه به آن ها توجه دارد و آنها در نهاد او، اصالت و واقعیت دارند. برای نمونه، حقیقت مسأله ای است و حقیقت جویی مسأله ای دیگر. انسان فطرتاً می خواهد به واقعیت برسد و مجهولات را کشف کند.

قسمتی از پایان نامه ی خانم ریحانه سلیمانی

[1] روم(30)آیه30