صبر یکی از عوامل سعادت می باشد و در مکتب اسلامی عالی ترین نوع صبر آن صبری است که انسان به هنگام فراهم آمدن وسایل عصیان وگناه از خود نشان دهد و از گناهی که به ظاهر لذت بخش است چشم بپوشد و نوع دیگر صبر در مقابل نعمت ها و شهوات است، مثل زیاد شدن اموال، رسیدن به جاه و مقام و مهیا شدن وسایل خوش گذرانی، که اگر انسان در چنین موقعیتی سرکشی نماید وعنان از کف بدهد به عذاب دچار خواهد شد. صبر از بیهوده گویی را رستگاری و نجات می خوانند و آن را در حالت کلی همان پیروزی انسان می دانند.[1]

خداوند در قرآن کریم می فرماید:

«یَا أَیُّهَا الَّذینَ ءَامَنوُا آصبِرُوا وَ صَابِرُوا وَ رَابِطُوا و آتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُم تُفلِحوُن»[2]

«ای اهل ایمان (در کار دین) صبور باشید و یکدیگر را به صبر ومقاومت سفارش کنید و مهیا و  مراقب کار دشمن بوده و خدا ترس باشید، باشد که فیروز و رستگار گردید».

[1]  ثریا برزگر، راه های پرورش ایمان در قرآن و سنت، صص 108-110
[2]  سوره آل عمران، آیه200

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

یکی دیگر از عوامل رسیدن انسان به سعادت «عمل صالح» است. «عمل صالح» عملی است که روح ایمان در آن دمیده شده و برخاسته از ایمان است. هر چقدر این روح قوی تر باشد، عمل، صالح تر و قدرت پیش بردن انسان به سوی تکامل بیشتر بوده و نورانیت بیشتری به انسان می دهد.[1]

قرآن کریم می فرماید:

«… إلَیهِ یَصعَدُ الکَلِمُ الطَّیَبُ والعَمَلُ الصَّالِحُ یَؤفَعُهُ…»[2]

«… سخنان پاکیزه به سوی او بالا می رود و کار شایسته به آن رفعت می بخشد…»

در تفسیر این آیه بیان شده که: این آیه نقش عمل را نسبت به ایمان روشن می کند و از آن معلوم می شود که عمل صالح موجب بالا رفتن ایمان می گردد. بنابراین آنچه که انسان را به سمت بالا می برد و او را در مسیر تکامل سیر می دهد در واقع همان «کلم طیب» است و «کلم طیب» آن اراده ای است که از انسان برای حرکت به سوی خداوند صادر می شود، به عبارتی اولین درجه ایمانی که انسان در آن گام می نهد. «کلم طیب» همان کلمه «لا اله الا الله» و کلمه توحید است. ایمان به توحید، انسان را به سوی خدا پیش می برد و آنچه باعث رفعت ایمان می شود عمل صالح است؛ چرا که عمل صالح چیزی بوده که جوهرش با ایمان سنخیت دارد.[3]

[1]  ر.ک، محمدتقی، مصباح یزدی، به سوی او، صص 245-249
[2]  سوره فاطر، آیه 10
[3]  محمدباقر موسوي همداني، ترجمه تفسیر المیزان، طباطبايي محمد حسين، ج 17، ص29

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

 ولایت به معنای عام و خاص اقسامی دارد، ­اما آنچه مورد بحث ما می باشد ولایت پدر و جد برصغار است که خود بر سه قسم تقسیم می شود :

 1.ولایت بر مال : به این معنی که چون کودک نمی تواند بر حفظ و نگهداری اموال خویش کوشا باشد پدر و جد این وظیفه را به عهده می گیرد.

2.ولایت بر نفس : آنچه را که مربوط به خود شخص می باشد و فرد توانایی انجام آن را ندارد، پدر و جد این وظیفه را بر عهده می گیرد.

ولایت بر نفس اقسامی دارد :

1.ولایت حضانت ونگهداری : که در بحث حضانت مطرح می شود.

2.ولایت الضم : مقصود این است که،­زمانی که مدت حضانت و نگهداری یکی از والدین تمام شود ،­ولایت نگهداری فرزند به دیگری منتقل می شود که بعضی از فقها کفالت نام نهادند.

3.ولایت التزویج:

شکی نیست که ولایت پدر و جد در مورد ازدواج صغار ثابت شده است و از قطعیات و ضروریات در فقه می باشد و مورد اتفاق بین فقها می باشد.[1]

[1]. قدرت الله، انصاری ، موسوعه احکام الاطفال و ادلتها، ص534

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سمیه سادات بهرامی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان حقوق کودک از دیدگاه فقه امامیه و مقایسه آن با فقه عامه

ولایت در لغت به معنی ولی و سرپرست می باشد و در اصطلاح محقق اصفهانی می فرماید: «فَالوِلایه حقیقتُها کـ و نُ زمامِ امورِ شیءٍ بِیَد شخص مَن وَلِی الامرَ ویَلیِه» حقیقت ولایت این است که راهنمایی امور بدست کسی است که ولایت بر او دارد.

در اصطلاح و عرف حقوقی و قضایی وصایت و ولایت دو مقوله جدا از هم هستند و اختیار ولی را قانون مشخص می‌کند و این سمت خارج از اراده اشخاص است و به صورت قهری به وجود می‌آید اما عنوان وصایت و وصی به اراده شخص است و حدود اختیارات وی را اشخاص معین می‌كنند.

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سمیه سادات بهرامی(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان حقوق کودک از دیدگاه فقه امامیه و مقایسه آن با فقه عامه

ذكر و ياد خداوند يكي ديگر از عواملي است كه در رسيدن انسان به كمال ومعنويت نقش اساسي دارد. قرآن كريم مهم ترين عامل ووسيله براي خوشي و آرامش روح را ياد خداوند مي داند و مي فرمايد:‌

«الَّذينَ ءَامَنوُا و تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللهِ ألَا بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ»[1]

«آنها كه به خدا ايمان آورده و دلهايشان به ياد خدا آرام مي گيرد، آگاه شويد كه تنها ياد خدا آرام بخش دلهاست».

و همچنين خداوند در جاي ديگر مي فرمايد:‌

«يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنوُا اذْكُروُا اللهَ ذِكْراً كثيراً * و سَبِّحُوهُ بُكْرَهً و أَصيلاً»[2]

« اي كساني كه ايمان آورده ايد، خدا را ياد كنيد، يادي بسيار و صبح و شب او را به پاكي بستاييد».

[1] سوره رعد ، آيه 28
[2]  سوره احزاب، آيه 41 و 42

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

تقوا در مكتب اسلام از موقعيت بسيار متمايزي برخوردار مي باشد و آن به عنوان يك ارزش اصيل اخلاقي و هدف تشريع احكام و نيز بهترين توشه آخرت و بزرگترين وسيله سعادت معرفي شده است.[1] قرآن كريم پس از 11 سوگند به راحت مي فرمايد:‌

«قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّاها»[2] « به تحقيق هر كه در پاكي كوشيد رستگار شد).

و همچنين خداوند در جايي ديگر از قرآن مي فرمايد:

«… ولباسُ التَّقوي ذَلِك خَيْرٌ»[3] «جامة پرهيزگاري از هر جامعه اي بهتر است»

در آيات زيادي از قرآن كريم به بحث تقوي و پرهيزكاري پرداخته و خداوند در جاي ديگر مي فرمايد:‌

«وَلَوْ اَنَّ أَهْلَ الْقُري ءَامَنوُا و اتَّقَوْا لَفَتَحْنَاعَلَيْهِم بَرَكاتٍ…»[4]

«اگر مردم قريه ها ايمان آورده و پرهيزكاري پيشه كرده بودند قطعاً بركات آسمان وزمين را به رويشان مي گشوديم».

[1]  ثريا برزگر، راه هاي پرورش ايمان در قرآن و سنت ، صص 77-99
[2] سوره شمس ، آيه 9
[3] سوره اعراف، آيه 28
[4] سوره اعراف، آيه 96

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه

ايمان به خدا، اولين چيزي است كه باعث مي شود انسان در سير تكاملي خود به سوي كمال نهائي خود يعني قرب خداي متعال گام بردارد. ايمان روح تمامي اعمال و رفتار شايسته انسان بوده و بدون ايمان نمي توان به سوي كمال حركت كرد.[1]

يك انسان بدون ايمان همچون پرسبكي است در كوران ورزش باد كه بر هيچ حالتي قرار نمي گيرد، و هيچ سمت و جهت مشخصي براي تكاپوي خود ندارد و در هيچ جايگاه آرامي نمي آرايد. انسان بي دين و ايمان، انساني فاقد بها و قيمت آشفته و خسته و وامانده سرگردان است. نه حقيقت خودش را مي شناسد و نه راز هستي اش را.[2]

واضح است كه ايمان به صورت موهبتي الهي در قلب انسان به وديعه نهاده شده كه بايد با زدودن قلب از رذايل و تاريكي ها زمينه ها را براي بيداري فراهم آورد. امام علي «عليه السلام» در مورد زياد شدن ايمان مي فرمايد:‌

«ايمان وقتي وارد قلب مي شود، در آن يك نقطه ي نوراني به وجود مي آورد و هر چقدر گسترش پيدا كند، اين نقطه ي نوراني بزرگتر مي شود تا جايي كه تمام قلب نوراني مي شود».[3]

ايمان به معناي اذعان و تصديق به چيزي و التزام به لوازم آن است. براي مثال ايمان به خدا در قرآن به معناي تصديق به يگانگي او و پيامرانش و تصديق به روز جزا وبازگشت به سوي او و تصديق به هر حكمي كه فرستادگان او آورده اند.[4]

چنانكه خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: «قَدْ اَفْلَحَ المُؤمنونَ»[5]

« به تحقيق مومنان رستگار شدند».

[1]  سايت www.zaviye.net راه هاي رسيدن به كمال
[2]  ثريا برزگر، راه هاي پرورش ايمان در قرآن و سنت، چاپ اول، تهران، سازمان تبليغات اسلامي، شركت چاپ ونشر بين المللي، 1391، صص 77-99
[3]  ر.ك. محمد محمدي ري شهري، منتخب ميزان الحكمه، ج 1، ص 106
[4]  مقاله ، زهرا رضائيان، چندگام تا رسيدن به رستگاري، www.tebyan.net
[5]  محمد باقرموسوي همداني، ترجمه تفسير الميزان طباطبايي محمدحسين ، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه قم دفتر انتشارات اسلامي، 1374، ج 15، ص4

قسمتی از پایان نامه سرکار خانم سميه قهرودي(طلبه مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی نرجس خاتون سلام الله علیها) با عنوان نقش مادر در سعادت جامـعه