جوانی که نسبت به مسائل خانوادگی احساس مسئولیت ندارد، هرچند از نظر جسمی، رشدفیزیکی، سن و سال و حتی تمکن مالی امکان ازدواج داشته باشد، بطور طبیعی وقت ازدواج این جوان نیست؛ زیرا روحیات کودکانه اش برای او مشکل می تراشد. بنابراین از مهمترین نکاتی که متولیان امر تربیت و تعلیم و خود جوانان نیز باید به آن توجه داشته باشند، رشد عقلی، روانی و اجتماعی است.

گاه در محیط های دانشگاهی شاهد دانشجویانی هستیم که روح مسئولیت پذیری و اجتماعی آنان همگام با توانمندی علمی و متناسب به سن و سال و رشد فیزیکی آنها پرورش نیافته است. بنابراین اگر دانشجویی با این ویژگیها در مورد ازدواجش مشاوره بخواهد، باید به او گفت : شما هنوز تا زمان ازدواج فاصله داری و رشد لازم را پیدا نکرده ای!

این گروه از جوانان باید برای رشد اجتماعی و روانی خود در عرصه های فعالیتهای اجتماعی وارد شوند و در خلال ارتباط های توأم با مسئولیت این حس را در خود تقویت نمایند. این گروه از جوانان که هنوز به احساس مسئولیت نرسیده اند و ذوقی در عرصه های اجتماعی از خود بروز نمی دهند، در ارتباط با خانواده ی خویش بی مسئولیتی خود را به نمایش می گذارند.

زمان ازدواج یک دختر زمانی فرا می رسد که او بتواند وظایف و امور یک مادر را بخوبی انجام دهد. مثلاً اگر مادر به سفر حج مشرف شده است، خلأ وجود مادر را با فعالیت و احساس مسئولیت خود چه از نظر عاطفی برای اهل خانه پر نماید. نباید علت تأخیر در ازدواج را با فرافکنی به دیگران نسبت دهیم و عیوب خود را فراموش کنیم. دختر خانم باید ببیند چقدر برای ازدواج خود فعالیت کرده و زمینه های ازدواج را در خود ایجاد کرده است. مقصود از این سخن پیدا کردن  همسر نیست، بلکه فراهم کردن شرایط ازدواج از نظر روانی و توانمندی در اداره کانون یک خانواده است؛ زیرا مفهوم ازدواج تشکیل خانواده مستقل است.

گاهی از جوانان چه دختر و چه پسر می شنویم که می گویند شما اسباب ازدواج ما را فراهم کنید تا ببینید ما توانای اداره یک زندگی مستقل را داریم یا نه؟ دختر خانم می گوید بگذارید من شوهر کنم، به شما نشان می دهم چه کدبانویی هستم. آقا پسر هم می گوید بگذارید من زن بگیرم ، به شما نشان می دهم چه کدخدایی هستم.

باید به این دختر خانم و آقا پسر گفت: هرگز نسیه معامله نکن! شما باید کدبانو بودن و کدخدا بودن خود را همچنین بلند همتی و حس مسئولیتپذیری را قبل از ازدواج نشان بدهی.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص65

توصیه ما به دانشجویان این است که خواستگاری ها باید حتماً در خانه و با حضور خانواده دختر صورت گیرد تا با دیدن فضای خانواده ی همسر مقداری از فضای حاکم بر ذهنش که در دانشگاه شکل گرفته خارج شود. حتی خواستگاری در واحد مشاوره ی دانشگاه و تحت نظارت مشاوره نیز مطلوب نیست و دو طرف نمی توانند در این محیط فرهنگ یکدیگر را شناسایی کنند.

نباید به این بهانه که خانواده های دو طرف در شهرستان  دیگری هستند ، مسأله مهمی مانند ازدواج را سرسری بگیرند. پسر باید به منزل خانم دانشجو برود و در محل رشد و نمو و تربیت آن دختر با فرهنگ و فضای شکل گرفتن هویتهمسر آینده اش آشنا شود. مسأله ازدواج و پنجاه، شصت سال زندگی مشترک بازیچه نیست!

دختر خانم های دانشجو نیز باید در جلسات سوم، چهارم با خانواده ی همسر آینده خود آشنایی پیدا کنند؛ زیرا محیط خانواده معرف فرهنگ یک خانواده است. حتی برادران و خواهران کوچک تر که در حیاط منزل مشغول بازی هستند ولی در جلسه ی خواستگاری شما در دانشگاه حضور ندارند، بیش تر معرف فرهنگ خانوادهشما هستند. ازبازی کودکان یک منزل می توانید نتیجه گیری کنید که آیا ما دو خانواده با هم تطابق فرهنگی داریم یا نه ؟

تحقیقات را منحصر به محیط دانشجویی و دانشگاه نکنید؛ زیرا بنا نیست تا آخر عمر شما در دانشگاه به سر ببرید. ازشهر و دیار و محیط زندگی فرد در گذشته نیز اطلاعات کسب کنید تا در مسأله کفویت و تطابق به نتیجه گیری صحیحی برسید. هویت خانوادگی و محلی افراد، قطعاً با هویت دانشگاهی متفاوت است و نکته مهم در اینجاست که قرار است شما با هویت محلی و خانوادگی او زندگی مشترک خود را آغاز کنید. هویت دانشگاهی هویتی گذراست.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص106

دانشجویان متأهل بزرگترین مشکل ازدواج دانشجویی را « عدم تطابق فرهنگی» دانسته بودند.

این موضوع از مهم ترین و جدی ترین مباحث ازدواج در جامعه کنونی است.

حال برای اینکه ببینیم چرا دانشجویان متأهل گفتند بزرگترین مشکل ازدواج دانشجویی عدم تطابق فرهنگی است ، از این روش مسأله را مورد بررسی قرار می دهیم.

این دو دانشجو هر کدام در محیط دانشجویی و تحت یک کل مشترک بودند؛ یعنی هر دو نفر در رشته ی ریاضی دانشگاه اصفهان به کسب علم مشغول بودند و با  ورود به دانشگاه هویت جدیدی یافتند که در آن هویت احساس وحدت می کنند. در یک تشکل نظریات هم را می پسندند     و در شب شعر از ذوق شعری هم خوششان می آید. احساس می کنند به همدیگر می خورند و روحیه شان مثل هم است، ولی همه این ها به هویت دانشگاهی آنها مربوط می شود ؛ تا اینکه به ازدواج با هم علاقه مند می شوند.

اما وقتی زندگی شکل گرفت ، آنها با هویت شهروندی و خانوادگی خودشان وارد زندگی مشترک می شوند نه هویت دانشگاهی و آن موقع متوجه میشوند از نظر فرهنگی تطابق ندارند. یعنی تا قبل از ازدواج همدیگر را از یک بعد می نگریستند و خود را مناسب یکدیگر تشخیص می دادند و ازدواج آن دو با هم صورت گرفت . اما بدیهی است اگر هویت خانوادگی آنها با هویت دانشگاهیشان با هم همخوانی و مطابقت نداشته باشد ، منجر به اختلاف می شود زیرا در محیطی خواستگاری صورت گرفته که محیط زندگی ایشان نبوده است.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص102

برخی عمده ترین مشکلات جوانان برای ازدواج را مشکل اقتصادی آنان می دانند. در سالهای گذشته در یک تحقیق میدانی پیرامون مسأله ازدواج دانشجویی بین دانشجویان دانشگاه های کشور صورت گرفت و «بزرگ ترین معضل ازدواج دانشجویی» از جمله سؤالات آن پرسشنامه بود. در پاسخ این سؤال، دانشجویان مجرد معضل اقتصادی را بزرگترین مانع برسر راه ازدواج دانشجویی دانسته بودند. ولی در پاسخ دانشجویان متأهل معضل و موانع اقتصادی بسیار کمتر مورد نظر آنان بود.

از این رو ،می توان نتیجه گرفت براساس وعده الهی که در قرآن می فرماید: «جوانان اگر هم فقیر باشند ، خدا از فضلش آنان را غنی و بی نیاز می سازد . این مسئله نشان از تحقق وعده الهی دارد.» (نور (24)/32)

پاسخ دانشجویان متأهل به مراتب از پاسخ دانشجویان مجرد واقعی تر است. دانشجویان مجرد بیش تر بر اساسابهام و تخیل ذهنی و جوّ روانی حاکم بر جامعه آن پاسخ را داده بودند. ولی دانشجویان متأهل مشکلات ومعضلات را به خوبی لمس و تجربه کرده بودند. دانشجویان متأهل بزرگترین مشکل ازدواج دانشجویی را « عدم تطابق فرهنگی» دانسته بودند.

این موضوع از مهم ترین و جدی ترین مباحث ازدواج در جامعه کنونی است.

حال برای اینکه ببینیم چرا دانشجویان متأهل گفتند بزرگترین مشکل ازدواج دانشجویی عدم تطابق فرهنگی است ، از این روش مسأله را مورد بررسی قرار می دهیم.

این دو دانشجو هر کدام در محیط دانشجویی و تحت یک کل مشترک بودند؛ یعنی هر دو نفر در رشته ی ریاضی دانشگاه اصفهان به کسب علم مشغول بودند و با  ورود به دانشگاه هویت جدیدی یافتند که در آن هویت احساس وحدت می کنند. در یک تشکل نظریات هم را می پسندند     و در شب شعر از ذوق شعری هم خوششان می آید. احساس می کنند به همدیگر می خورند و روحیه شان مثل هم است، ولی همه این ها به هویت دانشگاهی آنها مربوط می شود ؛ تا اینکه به ازدواج با هم علاقه مند می شوند.

اما وقتی زندگی شکل گرفت ، آنها با هویت شهروندی و خانوادگی خودشان وارد زندگی مشترک می شوند نه هویت دانشگاهی و آن موقع متوجه میشوند از نظر فرهنگی تطابق ندارند. یعنی تا قبل از ازدواج همدیگر را از یک بعد می نگریستند و خود را مناسب یکدیگر تشخیص می دادند و ازدواج آن دو با هم صورت گرفت . اما بدیهی است اگر هویت خانوادگی آنها با هویت دانشگاهیشان با هم همخوانی و مطابقت نداشته باشد ، منجر به اختلاف می شود زیرا در محیطی خواستگاری صورت گرفته که محیط زندگی ایشان نبوده است.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص101

فوریت ازدواج
وجوب ازدواج در دوران كنوني

اولين مرحله براي فراهم شدن زمينه هاي يك ازدواج آسان و با موفقيت، موضوع وجوب ازدواج براي جوانان است. شايد مناسب باشد كه قبل از پرداختن به اين مبحث، ازدواج را ازنظر احكام اسلام مورد بررسي قرار دهيم؛ يعني بر اساس احكام پنج گانه واجب، مستحب ،مباح، مكروه و حرام، بدانيم ازدواج در زمره كداميك قرار ميگيرد؟

در نگاه اوليه ازدواج «يك مستحب مؤكد » جلوه مي نمايد، اما با نگاه دقيق تر در مي يابيم فقهاي اسلام در هر پنج بخش احكام خمسه، به مسأله ي ازدواج پرداخته اند؛ يعني ازدواج گاهي واجب، گاهي مستحب، گاهي مباح، گاه مكروه و گاه حرام گرديده است! زيرا ازدواج در شرايط و افراد مختلف حكم متفاوتي پيدا خواهد كرد. چنانكه ازدواج با محارم «حرام» است و در مقابل اگر كسي به دليل عدم كنترل غريزه جنسي به معصيت بيفتد، ازدواج بر او «واجب» است.

در شرايط كنوني جامعه و با توجه به توسعه ارتباطات و تهاجم فرهنگي رسانه‌ها، مي توان امر ازدواج را از اهم واجبات به شمار آورد؛ زيرا متأسفانه لغزشگاههاي فراواني بر سر راه جوانان كشورمان ايجاد گرديده است به طوريكه در اين شرايط واقعاً «در جواني پاك بودن شيوه پيغمبري است». بر اين اساس اگر جواني احساس كند قادر به كنترل غرايز جنسي خود نيست، امر ازدواج بر او واجب است و به طور طبيعي طبق فتواي فقها، اين جوان راهي جز مبادرت به ازدواج ندارد.

با اين مقدمه مي توان گفت براي بخش زيادي از جوانان جامعه ي ما ، ازدواج حكم واجب را دارد. البته نبايد به گناه و خطا افتادن را صرفاً در مسائل جنسي و گناهان كبيره دانست؛ زيرا تأثير منفي مجرد ماندن جوانان و غليان شهوت در وجود ايشان موجب مي شود با حالات ناشي از اين مسئله در واجباتشان خللي ايجاد شود. مثلاً جوشش غريزه جنسي، توفيق كسب علم و يا عبادتي با حضور قلب را به او نميدهد و گاه در پي سر خوردگي ها و بيم به گناه افتادن، از روابط اجتماعي خود مي كاهد و رفته رفته تأثيرات رواني اين رفتار ، موجب عصبي شدن و تندخويي او مي گردد.

از تأثيرات جانبي ناشي از اين مسأله مي توان بي ميلي به كار و فعاليت، به درس و مطالعه و بيميلي به معاشرت و مصاحبت با همسالان، اقوام و دوستان نام برد. هرچند موارد ياد شده از گناهان به شمار نمي آيد، اما اين ناهنجاري مقدمات گناهاني را در انسان بوجود ميآورد.ژبايد خاطر نشان ساخت كه سوابق ديني ، مذهبي، تقوا و رشد فكري ما نمي تواند هميشه نگاهدارنده ما از لغزشها باشد. هر چند تقوا در شرايط معمولي مانع از لغزش انسان ها ميشود، ولي در شرايط بحراني كنوني كه ميدان لغزشها بسيار گسترده شده است، نه تنها تقوا، چه بسا عصمت هم توانايي مقاومت در مقابل وسوسه هاي شيطاني را ندارد. چنانكه در قرآن به اين نكته صريحاً اشاره شده است.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص21

بهترين انتخاب، انتخابي است كه صرفاً بر اساس احساسات و علاقه ي زودگذر نباشد، همه جانبه باشد، همراهي و پشتيباني خانواده را با خود داشته باشد. در حال اضطرار و توأم با عجله نباشد، هيچ جبر بيروني و دروني درآن نباشد، بي اختيار نباشد، سطحي نباشد، با نگاه به آينده باشد، با طيب خاطر باشد، با مشورت همراه باشد، مبنا داشته باشد، به وسواس نيفتد و بي گدار به آب نزند، در آن عقل حرف اول را بزند و دل حرف آخر را و آرامش بخش انسان باشد.

بهترين انتخاب وقتي است كه انسان هم خوب انتخاب كند، هم خوب انتخاب شود؛ لذا صادقانه بگويد و نشان دهد و عاقلانه بشنود و ببيند. هم فرد را در نظر بگيرد و هم خانواده و فرهنگ او را. به ديدگاه خود اكتفا نكند و ازديگران كمك بگيرد، ولي نهايتاً خود تصميم بگيرد.

بهترين انتخاب وقتي است كه عوامل تحريك زاي عاطفه ميدان دار نباشد. عاقلانه انتخاب نمايد و عاشقانه زندگي كند.

بهترين انتخاب در سني است كه انسان شور و شوق ازدواجش قوي و در عين حال به پختگي اوليه عقلاني يعني رشد اجتماعي لازم رسيده باشد. در عين حال هنوز كاملاً شخصيتش شكل نگرفته باشد تا با سازگاري و انعطاف پذيري دو طرف با هم شكل بگيرند.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص12

آنچه زندگي ما را از ملائكه و ديگر موجودات خاكي جدا كرده است، انتخاب ماست . ما مي توانيم چنان انتخاب كنيم كه از ملالئكه هم بالاتر رويم و مي توانيم با انتخاب خود از خاك هم پست تر شويم.

انسان در هر لحظه با انتخابي روبرو است. بعضي از اين انتخابها در نحوه ي زندگيمان در دنيا مؤثر است، و بعضي در آخرت ؛ بعضي نقش سرنوشت سازي دارد، بعضي كمتر ؛ بعضي قابل جبران . در بين اين انتخاب ها انتخاب همسر تأثير سرنوشت سازي در دنيا و آخرت ما دارد و تصميم غلط در اين عرصه گاهي با خسارتي بس بزرگ همراه است و به راحتي قابل جبران نيست.

انسان در بين تمام خويشان حق انتخاب پدر،مادر، برادر، خواهر و حتي فرزند خود را ندارد؛ تنها انتخابي كه در خلقت در مورد خويشي به ما داده اند، انتخاب همسر است. البته نزديك ترين فرد هم به انسان همسرش است و نه تنها عميق ترين، بلكه طولاني ترين ارتباط را با همسر خود دارد. بطور متوسط ما با بقيه خويشان در ثلث عمر خود ارتباط مستمر داريم، ولي با همسر خود در دو ثلث عمر مستمراً ارتباط داريم. آيا نبايد در مورد تنها خويشي كه مي توانيم انتخاب كنيم و بيش ترين و مؤثرترين ارتباط را با او داريم و بطور متوسط 50 سال از عمر دنيايمان را با او هستيم، لااقل 50 ساعت مطالعه كنيم تا ان شاءالله با عنايت الهي بتوانيم بهترين انتخاب را براي خود رقم بزنيم؟!

بهترين انتخاب، انتخابي است به موقع، با وجود شرايط و رفع موانع ، با معيارهاي حساب شده و شيوه شناسايي صحيح، با آگاهي كامل، با همراهي عقل و دل، با تأييد خانواده، با تحقيق صحيح و دقيق و با توكل به خداوند و استعانت از او.

ديده شده توسط سليماني (نويسنده وبلاگ) در كتاب “مطلع مهر"ص11