1.« و رَهبنانِیةً ابتَدعوها ما کَتَبناها علیهم الا ابتِغاءَ رِضوانِ اللهِ فَمارَعَوها حَقَ رِعایَتِها فَاَتَینا الَذینَ آمَنوامِنهُم اَجرَهُم و کَثیر مِنهُم فاسِقون»[1]
« در دل کسانی که از او(عیسی) پیروی کردند رافت و رحمت قرار دادیم و رهبانیتی که به بدعت آورده اند و ما برای آنها مقرر نکرده ایم ،اما در آن خشنودی خدا را می جستند ولی حق آن را رعایت نکردند ما از آن میان به کسانی که ایمان آورده بودند پاداش دادیم ولی بسیاری از آن ها نافرمان بودند.»
کلمه ی رهبانیت در آیه به معنای خشیت و ترس است و عرفا اطلاق بر ترک دنیا می شود ، به اینکه کسی رابطه خود را از مردم قطع کند و یکسره به عبادت خدا بپردازد و انگیزه اش از این کار خشیت از خدا باشد و کلمه ابتداع به معنای این است که انسان چیزی رو جزو دین کند که از دین نباشد ، سنت و عملی را باب کند که در هیچ دینی نبوده و جمله « ما کتبناها علیهم» در معنای پاسخ از سوالی تقدیری است.
2.« قل ما کنت بدعا من الرسل …..»[2]
کلمه ی بدع به معنای نوظهور و بی سابقه است ، چیزی که نظیرش تاکنون نبوده و یا گفتار یا کرداری که سابقه نداشته است که افعال و اقوام من ، افعال و اقوامی نوظهور نیست که قبل از من هیچ رسولی این سخنان را نگفته باشد و این کارها را نکرده باشد[6]. در این آیه بدعت به همان معنای لغوی وارد شده است.
3.« قُل اللهُ اَذِنَ لکُم اَم عَلَی اللهِ تَفتَرونَ»[3]بگو خداوند به شما اذن داد یا آن را به افتراء به خدا نسبت دادید.
از نظر قرآن کریم حکم مختص به خدای تعالی است و احدی از خلق حق آن را ندارد که به تشریع حکمی مبادرت جسته و آن را در میان جامعه انسانی دائر و رسمی بسازد، قرآن کریم در این باره فرموده است « اِن الحُکمُ اِلا الله[4]» جعل حکم تنها و تنها حق خدای تعالی است، و وارد کردن چیزی در دین که جزو دین نیست بدعت و حرام است.
4.« و مَن اَظِلَمُ مِمَنِ افتَری علی الله کَذِبا او کَذَبَ بایاتِه اِنَهُ لایُفلِحُ الظالمِونَ[5]»
ستمکار تر از آن چه کسی است که به دروغ به خداوند افترا ببندد یا آیات او را تکذیب کند ؟ به درستی که ستمکاران رستگار نمی شوند.
در این آیات با اینکه واژه بدعت یا هم خانواده هایش در متن آنها نیست اما محتوای آیات به روشنی گویای این است که بدعت گذاری در امر دین ناپسند و نارواست ، از جمله آیات دیگری که اینگونه به مساله بدعت اشاره دارند میتوان به آیات زیر اشاره کرد.
5.« فَاِن تَنازَعتُم فی شیءٍ فَرُدوهُ اِلَی اللهِ و الرَسولِ اِن کنتم تُومِنُونَ باللهِ و الیَومِ الاخِرِ»[6] در این آیه خداوند به مومنان می گوید : از خداوند و فرستاده اش فرمان ببرید و اگر در امری دینی اختلاف نظر داشتند به کتاب (سنت) پیامبر بازگردند.
6.« قُل مایکونُ لی اَن اُبَدِ لَه و مِن تِلقای نَفسی اِن اَتَبعُ اِلا ما یوحی اِلیَ »[7]در این آیه خدا به پیامبرش می گوید به کسانی که از او خواسته اند تا دینش را تغییر بدهد اینگونه پاسخ دهد که من را نرسد که آن را از پیش خود عوض کنم و از چیزی جز آنچه بر من وحی می شود پیروی کنم.
قسمتي از پايان نامه خانم سميه حسيني (طلبه مركز تخصصي تفسير و علوم قرآني نرجس خاتون سلام الله عليها)
[1]سوره حدید ، آیه 27
[2]احقاف ، آیه 9
[3]یونس، آیه 59
[4]یوسف، آیه 40
[5]انعام، ایه 21
[6]نساء، آیه 59
[7]یونس، آیه 15
