نماز یادآوری خداوند است . کسی که خدا را به یاد آورد، با او هم نشین می شود .

نماز به عنوان فرمان مهم الهی، دارای تنوع بسیاری است و علت آن روحیه تنوع طلبی انسان است.انسان ها از تکرار و یکنواختی خسته و نسبت به آن بی رغبت می شوند. در نماز به این نیاز انسان توجه شده است.

عبادت در برخی از ادیان فقط ایستاده است. در بعضی فقط به صورت نشسته انجام می شود و در برخی دیگر فقط در حال سجده می باشد.

اما نماز در اسلام، در هیچ شرایطی از انسان ساقط نمی شود. ایستاده، نشسته، خوابیده؛ حتی اگر باز توانایی نداشت با اشاره باید خوانده شود.1

در فرازی از زیارت جامعه درباره پیشوایان پاک آمده است: «واقمتم الصلوه …؛ و شما نماز گزاردید.»

و همچنین در زیارت امام حسین علیه السلام که ویژه آن حضرت است آمده است: «واقمت الصلوه …؛ و تو نماز گزاردی.» حسین علیه السلام در روز عاشورا نمازی گزارد که تنها ویيه اوست. او در آن روز حماسه ساز چهار گونه نماز گزارد:

نماز نخست:

نماز وداع بود که شب پیش از شهادتش و آنگاه که از یزیدیان مهلت خواسته بود بر پا داشت.

نماز دوم:

نماز خوفی بود که در ظهر سوزان عاشورا و در زیر باران تیرها با تنی چند از یاران وفادارش بر پا داشت . نماز امام حسین علیه السلام در ظهر عاشورا شکسته بود ولی یارانش از نماز شکسته نیز کوتاه تر نماز گزاردند؛ چرا که در میانه نماز تیر بر پیکرشان فرو نشست و جانشان را به ملکوت برد.

نماز سوم:

جان نماز امام حسین علیه السلام بود که رمز و راز و کردار و گفتار و چگونگی آن در کتاب الصلوه آمده است.

نماز چهارم:

 امام حسین علیه السلام در روز عاشورا نمازی گزارد که تکبیر و قرائت و قیام و رکوع و سجود و تشهد و سلامش ویژه بود. نمازی که تکبیرش را به هنگام فرود آمدن از اسب خویش سر داد و قیامش را آنگاه که پس از افتادن بر خاک، دوباره به پا خواست انجام داد و آن هنگام که از درد زخم های فرو نشسته در تنش فرو می افتاد رکوع گزارد و در قنوتش چنین نجوا نمود:

«ای خدای فرازمند و پر شکوه؛ سخت کیفر{بر ستمگران} ؛  …

و سجده آن نماز  بی همتا با نهادن چهره خونین خویش بر خاک سوزان کربلا انجام شد و تشهد و سلام آن نماز با برون آمدن جان پاک آن سالار شهیدان از بدنش به انجام رسید و در پی آن نماز ذکرهایی را زمزمه نمود و سر بریده اش سوره کهف را بر فراز نیزه تلاوت نمود که به گوش همگان رسید.2

 گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1.      خدایا چگونه شاد باشم؟، خدایی،زبیده،قم:نگاران نور،1388، ص100

2.      حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،ص73

انسان همیشه باید متذکرالله و به یاد خدا باشد و هیچگاه مسئولیت و بندگی خویش را در برابر پروردگار متعال فراموش نکند، زیرا هرکس خدا را فراموش کن خود را فراموش کرده و از خود بیگانه شده و در وادی غفلت سرگردان خواهد شد.1

ذکر به معنای یاد کردن، دعا و نماز آمده است. اندیشمندان اسلامی می گویند: وقتی انسان از یک واقعیتی غافل می شود و به وسیله ای از او رفع غفلت می گردد. آن وسیله را ذکر گویند که با تلقین و تقلید و القا فرق دارد.

مثلا ما به این نتیجه می رسیم که جهان را خالقی است که دارای علم،حلم،حکمت، قدرت و جامع جمیع کمالات و زیبایی ها است.

و از طرفی تشنگی خویش را در رابطه با کمال جویی و گرایش به خوبی ها و فضایل به صورت فطری درک می کنیم.سپس با اطلاعاتی که از عالم داریم، به این نتیجه می رسیم که تنها تامین کننده نیازهای نوع انسان که به او عزت، لذت ، اطمینان و نشاط می دهد، خالق هستی (الله) است. لذا بنابر نیاز درونی و فطری بر کرنش و استعانت به پیشگاهش رو نموده و گفت و گو می کنیم که: «ای خدای عزیز! تو ارحم الراحمینی، تو مالک یوم الدینی، تو هدایتگر و بی همتایی …»2

همه حالت ها و کردارها و گفتارها و همه حرکات و سکنات امام حسین علیه السلام از عصر تاسوعا تا عصر عاشورا ذکر و یاد خدا بود و پیوسته میثاق خویش را با خداوند به یاد می آورد و با خدای خویش تجدید پیمان می نمود و بر اثر این یادآوری میثاق خداوند همه نیازهای بشری و جسمی خویش را وا نهاد و حتی غذایی نخورد تا آن هنگام که جان خویش را که امانت الهی بود به او بازگرداند و تا آنگاه که زبان حضرت تر بود و یارای سخن گفتن داشت ، پیوسته به ذکر خدا مشغول بود.3

ما انسان ها گاهی در اثر مشغله های روز مره از ذکر خدا غافل می شویم و پس از مدت ها نسیان و فراموشی که بر ما عارض شده، متوجه خدا می شویم. اما اباعبدالله الحسین علیه السلام در آن لحظات دشوار لحظه ای از ذکر خدا غافل نبودند ما نیز با الگوگیری از این بزرگوار باید سعی کنیم ذهن و فکر خود را همواره به یاد خدا متوجه سازیم و لحظه ای غفلت نکنیم.

 گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1.نقطه های آغاز اخلاق عملی،آیت الله مهدوی کنی، فرهنگ اسلامی،1380،ص67

2.خدایا چگونه شاد باشم؟، خدایی،زبیده،قم:نگاران نور،1388، ص93

3.حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،ص85

امام حسین علیه السلام هم بر خویشتن غیرت می ورزید و هم بر خاندان خویش.

درباره غیرت ورزی بر خویش، سخنان و اشعار ستم ستیز و غیرت ورزانه و کارهایی که نشان از غیرت آن حضرت دارد زبانزد و بسیار است. ولی حادثه ای که دل را بیشتر جریحه دار می سازد از این قرار است:

آنگاه که امام حسین علیه السلام یورش بی شرمانه دشمن را به خیمه ها دید و شماتت آنان را شنید غیرت ورزی آن حضرت بر خانواده اش ، نگذاشت که بر زمین آرام گیرد؛ از روی زمین برخاست و به مبارزه پرداخت، ولی زخم های فرونشسته بر پیکرش، او را از مبارزه بازداشت و بر زمین نشست و در حالیکه جامه خزی بر دوش داشت دژخیمان حلقه را بر او تنگ تر کردند و چنان ضرباتی بر پیکرش فرونشاندن که از نشستن هم ناتوان شد ولی از آن روی که دشمنان او را بر زمین فرو افتاده اش نبینند و شماتتش نکنند افتان و خیزان به ستیزه می پرداخت.

اما درباره غیرت ورزی آن حضرت درباره خانواده اش باید گفت: که ایشان گودالی عمیق گرداگرد خیمه ها حفر کرد و آتشی شعله ور در آن برافروخت تا دژخیمان نتوانند بر خیمه ها یورش برند و به دشمنان چنین بانگ داشت :” اُقصُدونی بنفسی و اترکوا حرمی؛ بر من یورش آرید و خانواده ام را وا رهید”

گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1.حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،ص89

محبت و علاقه درخواست طبیعی کودک است و از راه آن چشمش به دنیای آینده باید روشن گردد و راه زندگی را در دل او زنده می سازد. البته همانگونه که اِعمال آن شرط اساسی ادامه حیات کودک است، افراط در آن نیز خطراتی دارد.1

پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: با کودکان محبت کنید، به ناتوانیشان رحمت آرید، اگر وعده ای دادید وفا کنید، آنها چنین می پندارند که روزی آنان به دست شما است.2

و نیز فرمودند: فرزندانتان را زیاد ببوسید، به راستی که برای شما در برابر هر بوسه درجه ای در بهشت است که مسافتش پانصد سال است.3

بی گمان مهرورزی پدران و مادران بر کودکان خویش، کاری مستحب و پسندیده است. و مهر ورزی بر دختران، فضیلتی ویژه را در بر دارد. حسین علیه السلام نیز به زیباترین حالت، بر دختر خردسال خویش مهر می ورزید و او را دلداری می داد و رخسارش را می بوسید و دست نوازش بر سرش می کشید تا دل غمدیده و پر دردش را آرام نماید ، ولی اندوه روز عاشورا چنان بود که این مهرورزی ها جز بر کوه غصه و اندوه دختر خردسالش نیفزود.4

این درس بزرگی است برای مادران و پدران که امام حسین علیه السلام،  حتی در آن لحظات سخت از محبت به کودکان غافل نماندند، ما نیز باید در تمامی شرایط با دیده مهر و محبت به کودکان بنگریم و با گرمی و عطوفت با ایشان برخورد نماییم.

گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1.تربیت فرزند،سید مهدی شمس الدین،قم، قرآن صاعد، 1394، ص85

2.مستدرک الوسائل، ابواب احکام الاولاد، باب 44، ص 64

3.مفاتیح الحیاة،جوادی عاملی،عبدالله،قم:اسراء،1391،ص249

4.حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،ص82

یکی از نکات اخلاقی و نشانه های اخلاق حسنه و حسن سلوک با مردم، عیادت بیمار است که در شرع مقدس اسلام در این باره اصرار فراوان شده است . عیادت بیمار از حقوقی است که مسلمانان بر یکدیگر دارندکه لازم است نسبت به ادای آن خود را موظف بدانند.1

امام صادق علیه السلام فرمود: مؤمن بر مؤمن هفت حق دارد که اگر آنها را رعایت نکند، از ولایت و طاعت الهی خارج می شود. هفتمین حق این است که … در زمان بیماری از او عیادت کند.2

امام حسین علیه السلام در روز سهمگین عاشورا هم به عیادت بیماران شتافت و هم بر بالین مجروحانی که از میدان نبرد او را فرا می خواندند حضور می یافت و تنها بر این کار بسنده نمی کرد،بلکه برخی را با سخنان مهر آمیز مورد لطف خویش قرار می داد به ویژه غریبانی همچون برده سیاه آفریقایی و برده ترک خویش را مورد لطف قرار داد و چون بر سر بالین آن برده شتافت او را کشته شده یافت.

گاهی نیز به عیادت برخی از دلاوران بر زمین افتاده کربلا می شتافت ولی دیدار انجام نمی شد؛ همچون فرزند برومندش علی اکبر علیه السلام که به رسم ادب، پدرش را بر سر بالینش فرا نخواند، ولی چون امام حسین علیه السلام سلام او را شنید شتابان به سر بالینش رفت ولی با پیکر بی جان او رو به رو شد و ناله گرانه فریاد برآورد:” پسر عزیزم تو را کشتند”

هرچند حسین علیه السلام از دیدار واپسین فرزندش علی اکبر ناکام ماند ولی پیش از آنکه میخواست گام در میدان نبرد نهد به عیادت فرزندش امام سجاد علیه السلام رفت و و حال او را جویا شد؛ ولی این تنها عیادتی بود که عیادت کننده که تندرست بود پیش از بیمار شهید شد و به دیار باقی شتافت.3

گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1. نقطه های آغاز اخلاق عملی،آیت الله مهدوی کنی، فرهنگ اسلامی،1380،ص551

2.مفاتیح الحیاة،جوادی عاملی،عبدالله،قم:اسراء،1391،ص364

3.حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،صص83_84

کاروان حسینی از بطن عقبه کوچ کرد و در منزلی بنام “شراف” فرود آمد: شب را در آنجا بسر بردند و صبح در هنگام حرکت امام فرمود: تا کاروان هر چه می تواند آب با خود بردارد!

 چرا؟

 برای آنکه در این روز میهمانان تشنه ای بر حسین وارد می شوند!

این میهمانان که حسین علیه السلام برای نجات آنها اینگونه به یاران خود اعلام آماده باش می کند؟

اینها همان مردم کوفه اند که تحت فرماندهی حر بن یزید ریاحی برای نبرد علیه آن بزرگوار و حمایت از فرزند معاویه می آیند!

حسین علیه السلام با آنکه به طرز فکر و هدف شوم آن اجتماع بخوبی آگاه است با این حال برای نجات همین مردم از تشنگی و التهاب عطش فرمان می دهد کاروان تا آخرین حد امکان با خود آب بردارد.1

ظاهر آن است که آب داده به همگان حتی کافران تشنه و و چهارپایان نیز کاری بس پسندیده است و گاهی آب دادن واجب می گردد و نخستین کاری که در روز رستاخیز پاداشش را می دهند سیراب نمودن تشنگان است. حسین علیه السلام همه گونه به دیگران آب داد و دیگران را سیراب نمود حتی مخالفان و ستیزندگان خوش را سیراب نمود و به چهارپایان آنان، با دست خویش آب داد و ذوالجناح را نیز سیراب نمود و به او فرمود: “آب بنوش که من نیز می نوشم."2

آری از حسین علیه السلام که مظهر عدل و انسانیت است جز این انتظاری نیست ، او فرزند رحة اللعالمین است. ما نیز باید با الگوگیری از نوه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، انسانیت را در زندگانی خود زنده سازیم و به دنبال این نباشیم تا کردار زشت دیگران را کیفر دهیم.

گرد آوری شده توسط نویسنده وبلاگ

1.درسی که حسین علیه السلام به انسان ها آموخت، هاشمی نژاد،عبد الکریم، تهران: فراهانی، 1391، صص270_271

2. حسین علیه السلام این گونه بود، شوشتر،جعفر، قم: آل علی علیه السلام،چاپ دوازدهم،1391،ص81

بر خلاف دنیای امروز که به ثروت ، نیرو ، اطلاعات ، تخصص ، تکنولوژی و حمایت دیگران تکیه دارد ، اسلام کارائی و نقش همه ی آنها را در کنار ایمان به خدا ، اخلاص ، نشاط و انگیزه می داند .

نمونه ها :

نماز بی نشاط ، مورد انتقاد قرآن است . قاموا کسالی (1)

انفاق بی نشاط ، مورد انتقاد قرآن است . هم کارهون (2)

انجام کار بدون نشاط یا همراه با بهانه گیری ، به منزله ی انجام ندادن آن است ، بنی اسرائیل چون بعد از بهانه گیره های زیاد ، گاوی را ذبح کردند قرآن می فرماید : گویا ذبح نکردند . فذبحوها و ما کادوا یفعلون (3)

بارها قرآن از کسانی که هنگام رفتن به جبهه بی نشاط بودند ، انتقاد کرده است . اثّاقلتم الی الارض (4)

قرآن و امام حسین علیه السلام، قرائتی ، محسن ، تهران : مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن ‫، 1386،ص6

1.نساء، 142.

2- توبه ، 54.

3- بقره ، 71.

4- توبه ، 38.